Tέχνη από την Οδησσό στο Βερολίνο

Όταν ξεκίνησε η ρωσική εισβολή τον Φεβρουάριο του 2022, η  Οδησσός  έγινε γρήγορα στόχος των Ρώσων. Τον Ιούλιο του 2023, ένας πύραυλος έπληξε το υπέροχο μουσείο-ανάκτορο στο ιστορικό κέντρο της νότιας ουκρανικής πόλης. Ευτυχώς, ο διευθυντής του μουσείου Ιγκόρ Πορόνυκ είχε φροντίσει να απομακρυνθούν όλοι οι πίνακες. Τους πιο σημαντικούς τους είχε ήδη στείλει στην πόλη Λβιβ της δυτικής  Ουκρανίας.  Αυτή ήταν και η έναρξη μιας σημαντικής γερμανοουκρανικής συνεργασίας.

Η κατάσταση ήταν δύσκολη. Χιλιάδες έργα τέχνης στοιβάζονταν σε υπερπλήρεις αποθήκες. Οι συνθήκες δεν ήταν καλές. «Μόνο πολύ αργότερα είδα τις συνθήκες υπό τις οποίες αποθηκεύονταν», αναφέρει ο διευθυντής του μουσείου Ιγκόρ Πορόνυκ σε συνέντευξή του στη ραδιοφωνία του Βερολίνου Rundfunk Berlin Brandenburg.

Η σωτήρια ιδέα από τη Γερμανία

Η ιδέα για τη διάσωση ήρθε από τη Γερμανία. Ο Ραλφ Γκλάις, διευθυντής της Παλαιάς Πινακοθήκης στη γερμανική πρωτεύουσα, πρότεινε να εκτεθούν τα έργα στο  Βερολίνο . Τον Σεπτέμβριο του 2023, ο Ιγκόρ Πορόνυκ στέλνει πράγματι τους πίνακες στο Βερολίνο με φορτηγό και μαζί με την Ντάγκμαρ Χιρσφέντερ, διευθύντρια του μουσείου Gemäldegalerie του Βερολίνου, εκπονείται ένα εκθεσιακό σχέδιο με την υποστήριξη της υφυπουργού Πολιτισμού Κλαούντια Ροτ.

«Είναι πολύ σημαντικό για μένα να βοηθήσω τους Ουκρανούς συναδέλφους μου», δήλωσε η διευθύντρια της Gemäldegalerie στο RBB, υποστηρίζοντας πως πρόκειται για «σημαντική πράξη αλληλεγγύης» προς την Ουκρανία. «Τα πολιτιστικά αγαθά, τα ουκρανικά πολιτιστικά αγαθά, καταστρέφονται. Και το να συνεισφέρουμε σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ σημαντικό για εμάς», τόνισε. Η έκθεση με τίτλο «Από την Οδησσό στο Βερολίνο» θα εγκαινιαστεί σήμερα, 24 Ιανουαρίου, και παρών θα είναι και ο Ομοσπονδιακός Πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ.

Σημαντική ευρωπαϊκή ζωγραφική

Τα σημαντικά έργα της ευρωπαϊκής  ζωγραφικής  από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα υπογραμμίζουν τον ευρωπαϊκό χαρακτήρα του μουσείου της Οδησσού. Το μουσείο, το οποίο θα μπορούσε να βρίσκεται στο Μιλάνο, το Βερολίνο ή το  Άμστερνταμ , διαθέτει επίσης μία από τις μεγαλύτερες συλλογές τέχνης στην Ουκρανία. Ανάμεσά τους ένα πρώιμο μπαρόκ έργο με τον τίτλο «Ecce Homo» του Φραντσέσκο Στρότσι που παρουσιάζει τον Πόντιο Πιλάτο. Ακόμη η Παναγία με το παιδί και τον Άγιο Ιωάννη τον Βαπτιστή είναι το θέμα ενός πίνακα του Φραντσέσκο Γκρανάτσι σύγχρονου και φίλου του Μιχαήλ Άγγελου.

Η περιοδική αυτή έκθεση ενώνει διαφορετικά στυλ και είδη, όπως ακριβώς και τα έργα στην Παλιά Πινακοθήκη του Βερολίνου. Μια ακόμη σύνδεση μεταξύ της Ουκρανίας και της Δυτικής Ευρώπης . «Μας δίνει ελπίδα όταν οι άνθρωποι έρχονται στο μουσείο και βλέπουν ότι το χαρτί και ο καμβάς έχουν καταφέρει να επιβιώσουν παρόλα όσα έχουν ζήσει», λέει ο διευθυντής του μουσείου της Οδησσού. «Το κακό είναι παροδικό, αλλά η τέχνη διαρκεί για πάντα!» υπογραμμίζει.

Η ειδική έκθεση με έργα από τη συλλογή του «Μουσείου Δυτικής και Ανατολικής Τέχνης» στην Οδησσό θα διαρκέσει από τις 24 Ιανουαρίου έως τις 22 Ιουνίου 2025 και στη συνέχεια η έκθεση θα ταξιδέψει στην Ευρώπη πριν επιστρέψει στην Οδησσό.

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου