H φρενίτιδα για τον «Μεγάλο Γκάτσμπι»

Γυναίκες με γκλίτερ στα μαλλιά και κρόσσια να κρέμονται από τα φορέματά τους, μουσική, χορός, ποτοαπαγόρευση, παρακμή, υπόκοσμος και κοινωνικές αλλαγές. Με τον «Μεγάλο Γκάτσμπι» ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ σκιαγράφησε ένα πολυεπίπεδο πορτραίτο της δεκαετίας του 1920 στις ΗΠΑ. Μιας εποχής που συχνά περιγράφεται ως «άγρια» και «χρυσή».

Το μυθιστόρημα που εκδόθηκε το 1925 είναι σήμερα ακριβώς 100 ετών και όμως συνεχίζει να γοητεύει ανθρώπους σε όλο τον κόσμο. Για το φετινό επετειακό έτος, έχουν προγραμματιστεί εκθέσεις, πάρτι, εκδηλώσεις και ειδικές εκδόσεις του βιβλίου σε πολλές χώρες.

Το θέμα του βιβλίου αφορά τον μυστηριώδη εκατομμυριούχο Τζέι Γκάτσμπι, ο οποίος διοργανώνει ξέφρενα πάρτι σε μια πολυτελή έπαυλη κοντά στη Νέα Υόρκη προκειμένου να ξαναδεί την παιδική του αγάπη, την Ντέιζι Μπιουκάναν. Ο ίδιος ο Φιτζέραλντ σύχναζε σε παρόμοια πάρτι, γεγονός που τον ενέπνευσε να γράψει το βιβλίο. Για περίπου τρία χρόνια δούλευε πάνω στο κείμενο αλλά οι κριτικές μετά την κυκλοφορία του βιβλίου, τον Απρίλιο του 1925, ήταν μάλλον χλιαρές και οι πωλήσεις ήταν μέτριες τους πρώτους μήνες. Μόνο τη δεκαετία του 1940 - μετά το θάνατο του Φιτζέραλν- το ενδιαφέρον για το μυθιστόρημα σιγά-σιγά αναζωπυρώθηκε.

Διδάσκεται σε σχολεία και πανεπιστήμια

Εν τω μεταξύ πάντως ο «Μεγάλος Γκάτσμπι» είναι πλέον ένα από τα σημαντικότερα έργα της σύγχρονης αμερικανικής  λογοτεχνίας  και εξακολουθεί να διαβάζεται παγκοσμίως, εξήντα και πλέον χρόνια μετά τον θάνατο του Φιτζέραλντ. Το βιβλίο διδάσκεται και αναλύεται σε σχολεία και πανεπιστήμια διότι είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα απλό μυθιστόρημα.

Εκτός αυτού έχει μεταφερθεί ως μιούζικαλ στο Μπρόντγουεϊ της Νέας Υόρκης, ενώ έχει μεταγραφεί για θέατρο, όπερα και χορό σε όλο τον κόσμο. Το έργο έχει μεταφερθεί και στον κινηματογράφο. Το 1974 με τον Ρόμπερτ Ρέντφορντ και τη Μία Φάροου και το 2013 με τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο, Κάρεϊ Μάλιγκαν και Τόμπι Μαγκουάιρ.  Άνοιξε μάλιστα το Φεστιβάλ  Κινηματογράφου των Καννών, πήρε δύο Όσκαρ και πυροδότησε για άλλη μια φορά το ενδιαφέρον για τον Γκάτσμπι σε όλο τον κόσμο.

Πάρα πολλοί άνθρωποι ταξιδεύουν κάθε χρόνο στο Λονγκ Άιλαντ για να θαυμάσουν τις πολυτελείς επαύλεις που θυμίζουν τη βίλα στη φανταστική πόλη Γουέστ Έγκ του βιβλίου. Η ανέμελη ζωή και τα ξέφρενα πάρτι τελείωσαν όμως το 1929 απότομα εξαιτίας του Μεγάλου Κραχ του χρηματιστηρίου.

H αφιέρωση στον… αληθινό Γκάσμπι

Σήμερα το κλίμα εκείνης της εποχής μοιάζει πολύ μακρινό αλλά παρόλα αυτά παραμένει ιδιαίτερα γοητευτικό. Η νοσταλγία για τα πάρτι σε στυλ 1920, συνεχίζεται με αμείωτο ενδιαφέρον και αποτυπώνεται στην τέχνη αλλά και στο ντιζάιν και τη μόδα. Τέλος, μια υπογεγραμμένη πρωτότυπη έκδοση του βιβλίου δημοπρατήθηκε το 2012 για σχεδόν 200.000 δολάρια.

Η έκδοση ήταν αφιερωμένη στον συνάδελφο του συγγραφέα, Χάρολντ Γκόλντμαν, ο οποίος τον ενέπνευσε να γράψει το μυθιστόρημα. Η αφιέρωση έλεγε: «Στον Χάρολντ Γκόλντμαν, τον αυθεντικό «Γκάτσμπι» αυτής της ιστορίας, με ευχαριστίες επειδή με άφησε να μάθω αυτά τα μυστικά του παρελθόντος».

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου