90 χρόνια από την γενοκτονία των Αρμενίων

στορικών αρνούνται να αποδεχτούν την ιστορική αλήθεια.

Για ‘κοινωνική αμνησία’ μιλάει ο Τούρκος ιστορικός Τανέρ Ακσάν στο βιβλίο του «Η Αρμενία και η γενοκτονία». Για την διεθνή ιστοριογραφία το ζήτημα έχει τεθεί από τον μεγάλο Βρετανό ιστορικό Άρνολντ Τόινμπι ήδη από το 1915 και η συντριπτική πλειοψηφία αποδέχεται ότι η εξόντωση των Αρμενίων ήταν ‘μία κεντρικά οργανωμένη και συστηματική εξόντωση ενός ολόκληρου λαού ή τμήματός του, λόγω της φυλετικής και θρησκευτικής του οντότητας’ δηλαδή συνιστά γενοκτονία. Οι περισσότεροι Τούρκοι ιστορικοί δεν αποδέχονται τον όρο γενοκτονία, αμφισβητούν τον αριθμό των εξοντωθέντων Αρμενίων, μιλούν για 100.000, ενώ η ιστορική έρευνα τους υπολογίζει σε 800.000 μέχρι και 1.400.000, και τέλος αποδέχονται την επίσημη θέση του Κεμάλ Ατατούρκ πως επρόκειτο για μία «τραγωδία στη δίνη του πολέμου και υπό τον κίνδυνο του διαμελισμού της τότε Τουρκίας." «Κάθε κράτος πατάσσει τις εξεγέρσεις» διακηρύσσει η Τουρκία σε όλους τους τόνους και ισχυρίζεται πως «οι Αρμένιοι ήταν εξεγερθείσα μειονότητα σε μια εποχή που η Οθωμανική Αυτοκρατορία διεξήγαγε πόλεμο κατά της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Ρωσίας». Δεν μπορούσε επομένως να αποδεχθεί «την αρμενική μαχαιριά στα μετόπισθεν».

Σύσσωμη η τουρκική βουλή πριν δυο εβδομάδες (13.04.05) αποφάσισε αντί της κριτικής αντιπαράθεσης με το ιστορικό παρελθόν της χώρας ότι η έξωθεν κριτική είναι υποβολιμαία και προσβάλλει την εθνική υπερηφάνεια των Τούρκων. Ο υπουργός Εξωτερικών Αμπντουλάχ Γκιουλ διακήρυξε στη βουλή ότι: «Όλα τα ψηφίσματα των ξένων κοινοβουλίων που αποδέχονται τους ισχυρισμούς των Αρμενίων, μας προσβάλλουν και δημιουργούν αμφιβολίες στην τουρκική κοινή γνώμη για την ειλικρίνεια των συμμάχων μας». Στο ίδιο πνεύμα ο πρωθυπουργός Ταγιπ Ερντογάν δήλωσε στα ΜΜΕ πως η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν διέπραξε καμία γενοκτονία: «Το έθνος μας δεν έχει πρόβλημα με κανένα κεφάλαιο του παρελθόντος του. Δεν διαπράξαμε τίποτε το επαίσχυντο, το οποίο μας δυσφημεί ή πρέπει να συγκαλύψουμε και να λησμονήσουμε». Ο Σουκρού Ελεκντάγκ, βουλευτής της αντιπολίτευσης, θύμισε στην τουρκική βουλή ότι οι Αρμένιοι έζησαν 800 χρόνια ειρηνικά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επομένως κάθε ομοιότητα με το ολοκαύτωμα των εβραίων είναι ανεπίτρεπτη: «Θα μπορούσε να διανοηθεί ποτέ η Γερμανία του Χίτλερ τους εβραίους του Βερολίνου να ζουν ειρηνικά και εν ασφαλεία, να υπηρετούν στη βέρμαχτ δίπλα-δίπλα με τους Γερμανούς και να αγωνίζονται μαζί στο ίδιο χαράκωμα;»

Η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν είχε ομοιότητες με την ναζιστική Γερμανία. Ούτε εξυφάνθη το σχέδιο της εξόντωσης των Αρμενίων από την οθωμανική αυλή, αλλά από τους Νεότουρκους και μάλιστα μετά την παγίωση της εξουσίας τους, όταν το κομιτάτο ‘Πρόοδος και Ένωση’ των Ταλαάτ, Εμβέρ και Τζεμάλ έγινε πανίσχυρο. Οι νεότουρκοι εθνικιστές μισούσαν την πολυεθνικότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αμέσως, μετά τις πρώτες διακηρύξεις τους περί αδελφοσύνης, απαίτησαν ανοιχτά τον εκτουρκισμό της αυτοκρατορίας ισχυριζόμενοι πως αιτία της κατάρρευσής της ήταν οι εθνικές μειονότητες.

Πόσο γνωστή είναι όμως η γενοκτονία των Αρμενίων στη Γερμανία, την παραδοσιακή σύμμαχο, τότε της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τώρα της Τουρκίας; Αυτό το κενό, για τον μέσο Γερμανό αναγνώστη και όχι για τους ιστορικούς, έρχεται να καλύψει το βιβλίο του Γερμανού δημοσιογράφου Ρολφ Χόσφελντ ‘Επιχείρηση Νέμεσις – η Τουρκία, η Γερμανία και η γενοκτονία των Αρμενίων’. Πρόκειται για ένα βιβλίο γραμμένο σε ζωντανή δημοσιογραφική γλώσσα, που εκδόθηκε πριν από ένα μήνα και σκιαγραφεί τις γερμανοτουρκικές σχέσεις την εποχή της γενοκτονίας, τη φίμωση του γερμανικού τύπου και των Γερμανών διπλωματών με γνώμονα το δόγμα του αυτοκρατορικού καγκελάριου Μπετμαν-Χολβεκ:«Μοναδικός στόχος μας είναι να κρατήσουμε στο πλευρό μας την Τουρκία μέχρι το τέλος του πολέμου, αδιάφορο, εάν γι’ αυτό αφανιστούν από προσώπου γης οι Αρμένιοι ή όχι». Η γερμανική κοινή γνώμη αγνοούσε την εξόντωση των Αρμενίων μέχρι το τέλος του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, διότι η ασφάλεια και η λογοκρισία του Γουλιέλμου ΙΙ απαγόρευσαν τη δημοσιοποίηση οποιασδήποτε πληροφορίας και κριτικής. Με τις δημοσιεύσεις και τις δημόσιες καταγγελίες του Γερμανού θεολόγου Γιοχάνες Λέπσιους (1919), αλλά κυρίως με την δολοφονία του Ταλάατ Πασά που έγινε στο Βερολίνο το 1921, την δίκη που ακολούθησε και την πολύκροτη απόφαση αθώωσης του Αρμένιου δολοφόνου Σογκομόν Τελιριάν, μέλους της οργάνωσης ‘Νέμεσις’, απεκαλύφθη ο ρόλος της Γερμανίας. Με την περιγραφή αυτής δολοφονίας αρχίζει το βιβλίο του ο Ρολφ Χόσφελντ. Έτσι ξετυλίγεται ο μίτος που οδηγεί προς τα πίσω μέχρι και τις πρώτες σφαγές και διώξεις των Αρμενίων το 1894-96. Ο δημοσιογράφος Ρολφ Χόσφελντ πιστεύει ότι είναι πια καιρός οι Γερμανοί να σταματήσουν την δικαιολογημένη, αλλά μονοδιάστατη ενθύμιση μόνον των ‘οικείων κακών’ που αφορούν τη χιτλερική δικτατορία και να συνειδητοποιήσουν τί έγινε και σε άλλες περιοχές του πλανήτη, διότι: «Τα γεγονότα στα Βαλκάνια στη δεκαετία του ‘90, οι σφαγές στη Ρουάντα έθεσαν ξανά το ερώτημα μήπως μας αφορούν και αυτά τα γεγονότα; Και τότε συνήθως προκύπτει ένα άλλο ζήτημα: ότι η Γερμανία δεν είναι και τόσο αμέτοχη.» Το βιβλίο γραμμένο γλαφυρά και με δραματουργία μυθιστορήματος παραθέτει τόσα πολλά χωρία από τα γερμανικά αρχεία που προβάλλει ξεκάθαρα το τεκμηριωμένο πια ιστορικό γεγονός ότι η γερμανική αυτοκρατορία ανέχθηκε και συγκάλυψε τη γενοκτονία των Αρμενίων.

Βιβή Παπαναγιώτου