20 χρόνια από την έκρηξη στο πυρηνικό εργοστάσιο του Τσερνομπίλ

Το χειρότερο απ’ όλα ήταν η εγκληματική σιγή ιχθύος, η απόλυτη σιωπή που επέβαλαν τότε οι σοβιετικές αρχές. Ο ειδικός επιστήμονας ακτινοπροστασίας Αλεξέι Οκεάνοφ πιστεύει πως αυτό ήταν ό,τι χειρότερο μπορούσε να συμβεί σε μια τέτοιας εμβέλειας καταστροφή γιατί «αγνοούσαμε πλήρως τι είχε συμβεί. Την Πρωτομαγιά μάλιστα πήραμε μέρος στην παρελάσεις, ενώ πάνω μας κινούνταν ήδη το ραδιενεργό νέφος.» Οι αρχές λοιπόν δεν πληροφόρησαν τον πληθυσμό ούτε για τα στοιχειώδη μέτρα προστασίας π.χ. να κλείσουν τα παράθυρα και να σκουπίζουν τα πόδια τους καλά πριν μπουν στα σπίτια τους. Η στοιχειώδης αυτή πληροφορία ήρθε μετ’ εμποδίων δέκα ημέρες μετά την έκρηξη του Τσερνομπίλ.

Όσοι δε προσπάθησαν να συγκεντρώσουν πληροφορίες ή όσοι θέλησαν να ενημερώσουν άμεσα τον πληθυσμό για τους κινδύνους σκόνταψαν στις αυστηρές συστάσεις των αρχών που υπογράμμιζαν ότι ‘έπρεπε να κρατήσουν το στόμα τους κλειστό’. Η δημοσιογράφος Άλλα Γιαροσίνσκαγια, από το Ζιτομίρ μια ουκρανική πόλη 60χλμ. μακριά από τον πυρηνικό εργοστάσιο, πολιτεύθηκε προς αναζήτηση της αλήθειας και οι κάτοικοι της περιοχής την ψήφισαν για να βρουν το δίκιο τους υπογραμμίζει πως η τότε ΣΕ, «αν και ανήκε στις μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις του κόσμου, δεν διέθετε νομοθεσία, που να προβλέπει την περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος. Τρία χρόνια μετά το Τσερνομπίλ θεσπίστηκε τελικά νόμος για την προστασία από την ραδιενεργό ακτινοβολία, βάσει του οποίου δόθηκαν στα θύματα αποζημιώσεις περίπου 70 ευρώ το μήνα, γνωστές ως ‘κηδειάρικα’, δωρεάν περίθαλψη και δωρεάν εισιτήριο μεταφοράς με τα μέσα μαζικής συγκοινωνίας.»

Ως βουλευτής η δημοσιογράφος Γιαροσίνσκαγια συμμετείχε μεταξύ 1986 -1990 στην ειδική επιτροπή για το Τσερνομπίλ και έτσι είχε πρόσβαση σε απόρρητα έγγραφα του Π.Γ. του ΚΚΣΕ. Στα ντοκουμέντα αυτά αναφερόταν ξεκάθαρα τι πρέπει να δει το φως της δημοσιότητας και τι όχι: ό,τι έπληττε το κύρος της κυβέρνησης έπρεπε να αποσιωπηθεί. Όμως, όπως θυμάται σήμερα η δημοσιογράφος και βουλευτής, «ήδη από τις 12 Μαΐου του 1986 πάνω από 10.000 άνθρωποι μεταφέρθηκαν έκτακτα σε νοσοκομεία με οξείς παθήσεις λόγω της άμεσης έκθεσης στη ραδιενέργεια. Τότε αποφασίστηκε να αυξηθούν τα επιτρεπτά όρια της ραδιενεργούς ακτινοβολίας στο ανθρώπινο σώμα κατά 40 μέχρι 50 φορές. Έτσι η πλειοψηφία των νοσηλευομένων, θεωρήθηκε υγιής και έλαβε εξιτήριο. Κανείς δεν γνωρίζει μέχρι σήμερα, εάν όλοι αυτοί ζουν ή πέθαναν.»

Τρία χρόνια μετά την πυρηνική καταστροφή του Τσερνομπίλ διαπίστωσαν πολλοί ότι έπασχαν από παράξενες δερματοπάθειες ή πόνους σε διάφορα όργανα, έστω κι αν έμεναν σε ακτίνα 500-600χλμ. από τον κατεστραμμένο πυρηνικό αντιδραστήρα. Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΗΕ στην περιοχή του Τσερνομπίλ γεννήθηκαν μέχρι σήμερα πάνω από 80.000 παιδιά με γενετικά προβλήματα, ενώ οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η επίδραση της ραδιενέργειας προκαλεί γενετικά σύνδρομα μέχρι και την 12η γενιά.

Επιμέλεια: Βιβή Παπαναγιώτου