Όταν η «γερμανική οργάνωση» προκαλεί προβλήματα…

Επί ώρες διαβουλεύονταν, για μία ακόμη φορά, η καγκελάριος με τους πρωθυπουργούς των ομόσπονδων κρατιδίων. Το αποτέλεσμα ήταν ένα κανονιστικό πλαίσιο περίπλοκο που ενώ ρυθμίζει μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια ορισμένα θέματα, για παράδειγμα την ελεύθερη είσοδο στο κουρείο με αρνητικό τεστ, αποφεύγει να δώσει απαντήσεις σε άλλα ουσιώδη ζητήματα, για παράδειγμα εάν και υπό ποιες προϋποθέσεις θα αρχίσουν και πάλι μαθήματα διά ζώσης στα πανεπιστήμια.

Θεωρητικά οι πολιτικοί τήρησαν την υπόσχεσή τους να παρουσιάσουν ένα αναλυτικό σχέδιο με σταδιακά βήματα προς την «κανονικότητα», επισημαίνει σε ανάλυσή του το Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (DPA), μόνο που το τελικό αποτέλεσμα είναι τόσο περίπλοκο, ώστε υπάρχει κίνδυνος να εντείνει και όχι να διασκεδάσει τη δυσθυμία που ήδη προκάλεσε το πολύμηνο λοκντάουν. Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο κόσμος αρχίζει να χάνει την εμπιστοσύνη του στη διαχείριση της κρίσης από την Άνγκελα Μέρκελ, τον υπουργό Γενς Σπαν και τον Βαυαρό πρωθυπουργό Μάρκους Ζέντερ. Αναφερόμενος στις αποφάσεις της Τετάρτης ο πρόεδρος της Γερμανικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων Ράινχαρντ Ζάγκερ κάνει λόγο για έναν «πίνακα μάτριξ για τη σταδιακή χαλάρωση, που είναι τόσο περίπλοκος, ώστε φτάνει πλέον στα όρια του εφικτού». 

Κοινός στόχος, αλλά διαφορετικά κριτήρια

Ένα πρόσθετο στοιχείο που δυσχεραίνει την επικοινωνία με τον πολίτη είναι ότι κάθε φορά οι αρχές φαίνεται να προκρίνουν διαφορετικά κριτήρια. Ενώ στον προγραμματισμό των εμβολιασμώνκύριο κριτήριο είναι ο ευπαθής χαρακτήρας συγκεκριμένων ομάδων, για το άνοιγμα των καταστημάτων οι υπεύθυνοι εστιάζουν στον αριθμό των νέων κρουσμάτων. Ενώ μέχρι σήμερα έχει εμβολιαστεί μόλις το 5,5% του γερμανικού πληθυσμού, το αντίστοιχο ποσοστό στη Νέα Υόρκη φτάνει το 15% και στο Ισραήλ ξεπερνά το 50%. Στο ζήτημα αυτό η καγκελάριος Μέρκελ παρατηρεί διπλωματικά ότι «έχουμε ακόμη μεγάλα περιθώρια βελτίωσης».

Καθυστερήσεις παρατηρούνται και στα αυτοδιαγνωστικά τεστ, που είναι αυτονόητα πλέον στην Αυστρία, αλλά όχι και στη Γερμανία. «Εάν τα τεστ είχαν γίνει τόσο αυτονόητα όσο το καθημερινό βούρτσισμα των δοντιών, σχεδόν όλοι θα επέστρεφαν στην κανονικότητα και θα μπορούσαν να απολαύσουν πάλι τα πλήρη δικαιώματά τους» υποστηρίζει ο αντιπρόεδρος της Κ.Ο. των Φιλελευθέρων (FDP) στη γερμανική Βουλή Στέφαν Τομάε, για να προσθέσει ότι θα έπρεπε τα αυτοδιαγνωστικά τεστ να διατίθενται σε αθφονία και δωρεάν, μία λύση «σαφώς πιο οικονομική από τα δισεκατομμύρια που έχουμε σκορπίσει σε όλη τη χώρα», όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει.

Πλεόνασμα γραφειοκρατίας

Ο Νιλς Μπάντελοφ, καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο πανεπιστήμιο του Μπραουνσβάιγκ, κάνει λόγο για «πλεόνασμα γραφειοκρατίας και κανονιστικών ρυθμίσεων» και υποστηρίζει ότι, αντί να αναζητήσουν πραγματιστικές λύσεις, οι πολιτικοί θέλησαν να επινοήσουν μία στρατηγική εμβολιασμού, η οποία προκαλεί πολλά προβλήματα και τελικά επιβραδύνει την ανοσία σε ευρύτερα τμήματα του πληθυσμού. Εμβόλια από την Κίνα ή τη Ρωσία αγνοήθηκαν για προφανείς πολιτικούς λόγους.

Ο καθηγητής Μπάντελοφ διακρίνει ένα ακόμη επιβαρυντικό στοιχείο: Μετά τις αποκαλύψεις για «επιτήδειους» που θέλησαν να παρακάμψουν τη σειρά προτεραιότητας για να εμβολιαστούν πρώτοι, δεν είναι λίγοι οι πολιτικοί που έχουν παραλύσει από τον φόβο να πάρουν μία λανθασμένη ή αντιδημοφιλή απόφαση. Πρόσθετες τριβές προκαλεί το γεγονός ότι απέχουμε μόλις δύο εβδομάδες από τις πρώτες τοπικές εκλογές του 2021 σε Ρηνανία-Παλατινάτο και Βάδη-Βυρτεμβέργη, οπότε ουσιαστικά έχουμε ήδη μπει σε παρατεταμένη προεκλογική περίοδο, η οποία κορυφώνεται με τις βουλευτικές εκλογές του Σεπτεμβρίου. Ο προεκλογικός πυρετός δεν διευκολύνει τη λήψη περίπλοκων αποφάσεων σε ένα φεντεραλιστικό σύστημα.

Στα θετικά του απολογισμού της πανδημίας σημειώνεται ότι η Γερμανία απέφυγε μία κατάρρευση του συστήματος υγείας σαν αυτή που κατά καιρούς παρατηρήθηκε στην Ιταλία, την Πορτογαλία ή τη Νέα Υόρκη. Ικανοποιητική ήταν και η ανταλλαγή πληροφοριών ανάμεσα στις αρμόδιες υπηρεσίες, έστω και αν η ιχνηλάτηση κρουσμάτων αποδείχθηκε λιγότερο αποτελεσματική σε σχέση με άλλες χώρες.

Ζήτημα οπτικής γωνίας

Αυτή η κρίση, επισημαίνει ο καθηγητής Μπάντελοφ, είχε πολλούς χαμένους και κάποιους νικητές, όπως κάθε κρίση άλλωστε. Αξιοσημείωτο είναι, όπως εύκολα αποδεικνύει μια ματιά στα καθημερινά τοκ-σόου, ότι στην πολυπλοκότητα της πανδημίας πολλοί άνθρωποι αντιδρούν με μία προσήλωσή στη δική τους, προσωπική οπτική γωνία. Άλλοι εστιάζουν αποκλειστικά στις χαμένες ευκαιρίες εκπαίδευσης και κοινωνικής ενσωμάτωσης των παιδιών, άλλοι στο καθημερινό δράμα των νοσηλευτών. Είναι δύσκολο να αποτραβήξει κανείς το βλέμμα του από αυτό που τον απασχολεί προσωπικά.

Η αλήθεια είναι βέβαια ότι υπάρχουν και μερικοί που βολεύτηκαν στην άνεση του σπιτιού τους, ενώ άλλοι αγωνιούν καθημερινά για την επιβίωσή τους. Γιατί αλλιώς βιώνει την πανδημία ο δημόσιος υπάλληλος σε ένα άνετο σπίτι κοντά στο δάσος και αλλιώς μία πενταμελής οικογένεια στο στενάχωρο διαμέρισμά της. Στην πρώτη περίπτωση είναι μάλλον πιο εύκολο να τηρηθούν και τα περιοριστικά μέτρα για την πανδημία. Κατά τα λοιπά οι πολιτικοί επιμένουν να στηρίζουν τις αποφάσεις τους στις προβλέψεις των επιδημιολόγων. Μόνο που η επιστήμη δεν είναι ιδεολογία. Όταν υπάρχουν νέα στοιχεία οι ερευνητές δεν έχουν πρόβλημα να αναθεωρήσουν τις απόψεις τους, χωρίς να αισθάνονται τύψεις γιατί άλλη άποψη εξέφραζαν μέχρι χθες.

Αν Μπεατρίς Κλάσμαν (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου