Το Σινά παραδομένο στους τρομοκράτες

Σε ένα καφενείο στο κέντρο του Καΐρου κάθεται ο Σαέντ Ατέκ, ένας μικροκαμωμένος άνδρας με πλατύ χαμόγελο και αραιά μαλλιά. «Ναι, ήξερα πολύ καλά έναν από τους αρχηγούς των τρομοκρατικών οργανώσεων στο Σινά» ισχυρίζεται. «Ο Σάντι αλ-Μανέι μεγάλωσε σε γειτονική περιοχή και τον έβλεπα πάντα στις συγκεντρώσεις της φυλής μας. Ήταν ένας απολύτως φυσιολογικός τύπος, όπως εσύ κι εγώ».Ο Ατέκ φοράει ένα γκρι μπλουζάκι κι ένα ρολόι που δίνει την εντύπωση πως είναι ακριβό. Κατάγεται από τη Σαμπάνα, μια μικρή πόλη Βεδουίνων στο βόρειο Σινά, όχι μακριά από τα ισραηλινοαιγυπτιακά σύνορα. Ανήκει στους Ζαβάρκα, τη δεύτερη μεγαλύτερη φυλή του Σινά και ονομάζει τον εαυτό του πολιτικό ακτιβιστή. Σήμερα η Σαμπάνα αποτελεί τμήμα ενός πολεμικού σκηνικού, κατά τον Ατέκ «μια πόλη φάντασμα». Τουλάχιστον το 90% των κατοίκων της υποχρεώθηκαν να την εγκαταλείψουν, μας πληροφορεί ο τριανταπεντάχρονος άνδρας.

Κρυμμένοι μαχητές

Η κατάσταση αυτή οφείλεται σε ανθρώπους όπως ο Σάντι αλ-Μανέι. Είναι ένας από τους εκατοντάδες Ισλαμιστές που δραστηριοποιούνται εδώ και δεκαετίες στην περιοχή του Σινά. Μετά την καθαίρεση του ισλαμιστή προέδρου Μοχάμεντ Μούρσι το 2013 οι δραστηριότητες παρόμοιων ομάδων έχουν αρχίσει πάλι να εντείνονται.

Μια από τις πιο ισχυρές αυτή τη στιγμή στη χερσόνησο είναι η «Ανσάρ Μπεΐτ Αλ-Μακντίς» ή αλλιώς «Επαρχία Σινά» , η οποία έχε προσαρτηθεί από το Ισλαμικό Κράτος. Μετρούν ήδη στο ενεργητικό τους πολυάριθμες επιθέσεις εναντίον του αιγυπτιακού στρατού στο Σινά, στις οποίες εκατοντάδες στρατιώτες έχουν χάσει τη ζωή τους. Ωστόσο η δράση τους επεκτείνεται και στο Κάιρο. Από την πλευρά του και ο αιγυπτιακός στρατός έχει εντείνει τις επιχειρήσεις του εναντίον των Ισλαμιστών. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, έχουν σκοτωθεί ήδη γύρω στους 500 τρομοκράτες.

Η «Επαρχία Σινά» αριθμεί μεταξύ 300 και 700 μαχητών, σύμφωνα τον Τσακ Γκολντ από το Ινστιτούτο για Μελέτες Ασφαλείας του Τελ Αβίβ. Για να μην αυξηθεί ο αριθμός τους εργάζονται άνθρωποι όπως ο Σαέντ Ατέκ, ο οποίος προσπαθεί να πείσει τους νέους να μη συνδράμουν στις τρομοκρατικές οργανώσεις του Σινά. Ο Ατέκ γνωρίζει πολύ καλά τις μεθόδους των εξτρεμιστών: μας δείχνει στο Smartphone την εικόνα ενός τζιπ που είναι μισοθαμμένο στην άμμο. «Αυτό το όχημα δεν είναι παρά μια αποθήκη όπλων και προμηθειών» λέει γελώντας ο Ατέκ. «Αυτοί οι τύποι ξέρουν καλά πώς να εξαφανίζουν τα ίχνη τους».

Μια σταθερά υποανάπτυκτη περιοχή

Το γεγονός ότι οι τρομοκρατικές ομάδες είναι σε θέση να στρατολογούν νέα μέλη δεν οφείλεται μόνο στην ανεργία. Στην περιοχή ανθεί το λαθρεμπόριο όπλων και ναρκωτικών κι έτσι το Ισλαμικό Κράτος μπορεί να υπολογίζει σε συμπαραστάτες από την περιοχή. «Για 50 δολάρια μπορούν να βρουν ανθρώπους για να κρατούν τσίλιες» σχολιάζει ο Τσακ Γκολντ. Εδώ και δεκαετίες η κυβέρνηση έχει αφήσει τη χερσόνησο του Σινά στην τύχη της. Οι Βεδουίνοι πρέπει να στηρίζονται αποκλειστικά στις δυνάμεις τους. Επιπλέον, δεν είναι υποχρεωμένοι σε στρατιωτική θητεία. Οι λιγοστές επενδύσεις στην περιοχή σπαταλήθηκαν τα τελευταία χρόνια χωρίς σχεδιασμό ή χάθηκαν λόγω της διαφθοράς. Για αυτό διακρίνει κανείς καχυποψία στον πληθυσμό απέναντι στην κυβέρνηση του Καΐρου, ενώ οι εξτρεμιστές βλέπουν τις τάξεις τους να πληθαίνουν. Όπως σχολιάζει ο Γκολντ, «πολλοί Βεδουίνοι έχουν το αίσθημα ότι δεν αποτελούν τμήμα της χώρας. Εξάλλου κανείς δεν τους μεταχειρίζεται σαν Αιγύπτιους».

Διωγμένοι από τα σπίτια τους

Ο αιγυπτιακός στρατός έχει εντωμεταξύ γκρεμίσει τα σπίτια 3.200 οικογενειών επάνω στα σύνορα με τη λωρίδα της Γάζας κι έχει διώξει τους κατοίκους τους, πράξη που αντίκειται ασφαλώς στο διεθνές δίκαιο. Εκτός αυτού οι οικογένειες δεν έλαβαν την αποζημίωση που έπρεπε, σύμφωνα με την οργάνωση Human Rights Watch. Από την πλευρά της η κυβέρνηση έχει υποσχεθεί ωστόσο την κατάθεση των αποζημιώσεων.

Ολόκληρη η περιοχή κατά μήκος της λωρίδας της Γάζας θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να εκκενωθεί σύμφωνα με τα σχέδια της αιγυπτιακής κυβέρνησης, διότι μέσω των τούνελ προς τη Γάζα οι εξτρεμιστές είναι σε θέση να κάνουν λαθρεμπόριο όπλων. Επιπλέον ο στρατός έχει επιβάλει στην περιοχή αυστηρούς ελέγχους στις μετακινήσεις. «Υποφέρουμε από τα σκληρά μέτρα ασφαλείας» μας λέει μέσω Skype μια εικοσάχρονη φοιτήτρια από τα βόρεια της χερσονήσου. «Χρειαζόμαστε μισή ώρα με το αυτοκίνητο για μια απόσταση πέντε λεπτών» συνεχίζει. Αλλά και μεταξύ των ανθρώπων η καχυποψία έχει αυξηθεί, όπως δηλώνει άλλος κάτοικος της περιοχής. Και οι δύο επιθυμούν να κρατήσουν την ανωνυμία τους.

Φόβοι για εκδίκηση

Κι ο ίδιος ο Ατέκ έχει ζήσει και έχει δει πολλά στο Σινά. Πριν από δέκα μήνες ένας φίλος του απήχθη. Λίγες μέρες αργότερα κάποιος βρήκε το κακοποιημένο πτώμα του. Ο φίλος του είχε εκφράσει απλώς ανοιχτά την αντίθεσή του στο Ισλαμικό Κράτος. «Όλοι γνωρίζουμε ποιον υποστηρίζει ο καθένας» λέει ο Ατέκ. Και για αυτόν είναι επίσης γνωστό ότι προσπαθεί να διαφωτίσει τον κόσμο. «Φοβάμαι για τη ζωή μου» μας εκμυστηρεύεται χαμηλόφωνα. Ούτε όμως στο Κάιρο μπορεί να είναι κανείς ασφαλής. Ένας φίλος του Ατέκ δολοφονήθηκε έξω από το σπίτι του. Κι αυτός είναι βέβαιος ότι πίσω από την πράξη κρύβονται οι τρομοκράτες της «Επαρχίας Σινά».

Ντιάνα Χοντάλι, Χέμπα Φαρούκ Μαχφούζ / Δημήτρης Ελευθεράκης