"Το μέλλον της Ευρώπης"

Για πολλές χώρες και περιοχές στον κόσμο η ΕΕ αποτελεί μοντέλο μιας ένωσης κρατών η οποία εξασφαλίζει στους πολίτες της ειρήνη, ευημερία και πολιτική σταθερότητα. Εντός των συνόρων της ΕΕ η εικόνα αλλάζει. Αυτή η εικόνα απασχόλησε το συνέδριο της Ένωσης των Γερμανοελληνικών Εταιριών το Σαββατοκύριακο στο Βερολίνο που έφερε τον τίτλο “Ποιο είναι το μέλλον της Ευρώπης;” Ένας εκ πρώτης όψεως γενικόλογος και κάπως δραματικός τίτλος που όπως φάνηκε όμως κατά τη διάρκεια του συνεδρίου ήταν πετυχημένος. Η ΕΕ έχει περιέλθει σε μια βαθιά κρίση μετά την απόρριψη του Ευρωπαϊκού Συντάγματος από τους πολίτες της Γαλλίας και της Ολλανδίας. Εάν δεν δοθούν σύντομα λύσεις για το τι μέλει γενέσθαι τότε το μέλλον της Κοινότητας είναι αβέβαιο.

Όπως υπογράμμισαν οι ομιλητές του συνεδρίου, οι λόγοι για την απόρριψη του συντάγματος είναι πολλοί. Αναλύοντάς τους, ο καθηγητής της νομικής στο πανεπιστήμιο του Μπίλεφελντ, Αντρέας Φιζάν, υποστήριξε την άποψη ότι το προτεινόμενο σύνταγμα δεν είναι ανοιχτό για μελλοντικές εξελίξεις. «Δηλαδή», τόνισε ο κ. Φιζάν, «έχουν διατυπωθεί πάρα πολλοί πολιτικοί στόχοι, που δεν επιτρέπουν ή που δυσκολεύουν αλλαγές στη βάση δημοκρατικών διαδικασιών. Εκτός αυτού και ο τρόπος λήψης των αποφάσεων βάσει του νέου συντάγματος δεν είναι καθόλου ικανοποιητικός. Για να λειτουργήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο το παιχνίδι πλειοψηφίας-μειοψηφίας, να υπάρχει δηλαδή η δυνατότητα η μειοψηφία να γίνει κάποτε πλειοψηφία, θα πρέπει να απαλειφθούν από το σχέδιο του συντάγματος η λεπτομερείς πολιτικοί στόχοι.” Το σύνταγμα καθορίζει π.χ. την ελεύθερη αγορά ως το οικονομικό σύστημα της κοινότητας. Ο κ. Φιζάν είναι όμως της άποψης ότι το Ευρωσύνταγμα θα πρέπει να διατυπώνει γενικούς στόχους όπως π.χ. την κοινωνική δικαιοσύνη, την ευημερία, την πλήρη απασχόληση. Στη βάση ποιου οικονομικού μοντέλου θα πραγματοποιηθούν οι στόχοι αυτοί, αυτό θα αποτελεί θέμα της πολιτικής βούλησης των πολιτών της ΕΕ. Εάν δηλαδή θα αναδείξουν στην εξουσία κόμματα που προωθούν μια νεοφιλελεύθερη πολιτική, που προσανατολίζεται στο σύστημα της κοινωνικής αγοράς κ.ο.κ.

Ανεξάρτητα από τις όποιες διαφορετικές απόψεις στα επιμέρους ζητήματα οι ομιλητές υποστήριξαν από κοινού την αναγκαιότητα ενός νέου συντάγματος: Μια Κοινότητα των 27 κρατών μελών δεν μπορεί να λειτουργήσει με αρχές που κανόνιζαν την λειτουργία μιας Κοινότητας των λίγων μελών. Μετά όμως από την αποτυχία στην Γαλλία και στην Ολλανδία, είναι βέβαιο ότι θα πρέπει να υπάρξουν αλλαγές στο υπάρχον σχέδιο του συντάγματος πριν κατατεθεί ξανά για επικύρωση στους Ευρωπαίους πολίτες. Όπως μας είπε η αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η σοσιαλδημοκράτης πολιτικός, Μέχτιλντ Ρότε, «η ερώτηση στην οποία θα πρέπει να απαντήσουμε είναι ακριβώς αυτή: πως θα το καταφέρουμε να διατηρήσουμε το βασικά στοιχεία αυτού του σχεδίου, οι αλλαγές να μην τινάξουν στον αέρα την ΕΕ, αλλά παρόλα αυτά να είναι επαρκείς ώστε να γίνουν αποδεκτές. Αυτή ακριβώς είναι η δυσκολία.»

Η απάντηση λοιπόν δεν είναι μόνο δύσκολη, αλλά μοιάζει και κάπως με τον τετραγωνισμό του κύκλου.

Μία πιθανή λύση θα μπορούσε να είναι κατά τον ελληνικής καταγωγής ευρωβουλευτή των Γερμανών φιλελευθέρων, Γιώργο Χατζημαρκάκη, η παραίτηση από την αξίωση να χαρακτηρίζεται το σχέδιο ως σύνταγμα. «Εγώ», μας είπε ο κ. Χατζημαρκάκης, «την χαρακτηρίζω ως συνθήκη και όχι ως σύνταγμα επειδή απλώς δεν πρόκειται για σύνταγμα. Ήταν λάθος όρος που καθιερώθηκε από πολιτικούς, όπως τον Ζισκάρ ντ΄ Έστέν, τον δήθεν πατέρα του συντάγματος. Μια συνθήκη», τόνισε ο ευρωβουλευτής, «δεν έχει τη σημασία ενός συντάγματος που θα καθιέρωνε μια υπόσταση που στο παρόν δεν υπάρχει. Αυτή προϋποθέτει ένα πιο προωθημένο στάδιο της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης απ΄ ότι έχουμε φτάσει σήμερα. Προς αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει όμως να συμβάλουν και οι πολιτικοί. Θα πρέπει να είναι αξιόπιστοι και να μην απογοητεύουν τους Ευρωπαίους πολίτες με μικροπολιτικές πρακτικές. Ως αρνητικό παράδειγμα ο κ. Χατζημαρκάκης ανάφερε τον Έλληνα υπουργό οικονομικών Γιώργο Αλογοσκούφη που με την απογραφή του της ελληνικής οικονομίας «αμαύρωσε», κατά τον ευρωβουλευτή, το όνομα της Ελλάδας στην Ευρώπη. «Χάλασε», δήλωσε ο κ. Χατζημαρκάκης, «μια πολύ προ-ευρωπαϊκή εικόνα που είχε η Ελλάδα ως τότε. Δεν υπήρχε λόγος να το κάνει. Τους αριθμούς και τα δεδομένα της Ελλάδα τα είχε και η Ιταλία, αλλά και άλλες χώρες. Με τη λογική λοιπόν του Έλληνα υπουργού δεν θα έπρεπε να είχαν μπει στην ευρωζώνη. Πιστεύω ότι η προσέγγιση Αλογοσκούφη έχει μια σχέση με μια επαρχιώτικη και όχι μια ευρωπαϊκή πολιτική.”

Βερολίνο, Παναγιώτης Κουπαράνης