«Στην Ελλάδα επιβίωσε το παλιό σύστημα»

Ένας τεράστιος αγώνας ήταν απαραίτητος από το 2010 και πέρα για να κρατηθεί η Ελλάδα που πνίγονταν στα χρέη, στην ευρωζώνη. Παρά το γενικότερο κλίμα αισιοδοξίας για την πορεία της χώρας δεν επετεύχθη η μεταρρύθμιση του δυσλειτουργικού κράτους και της προβληματικής οικονομίας, γράφει σε άρθρο της η Neue Zürcher Zeitung με τίτλο: «Το ταξίδι προς την Ιθάκη δεν ξεκίνησε ποτέ – Επιβίωσε το παλαιό σύστημα στην Ελλάδα». Η ελβετική εφημερίδα παρατηρεί: «Όταν γινόταν λόγος για ταξίδι προς την Ιθάκη το ζητούμενο δεν θα μπορούσε να ήταν αποκλειστικά και μόνο η δημοσιονομική εξυγίανση, αλλά και βαθιές και βιώσιμες μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο και την οικονομία. Διότι τα μεγάλα ελλείμματα στον προϋπολογισμό ήταν συνέπεια διαρθρωτικών αδυναμιών στο δημόσιο, την οικονομία και την κοινωνία. Ο στόχος της εξυγίανσης επιτεύχθηκε με μεγάλες φορολογικές αυξήσεις και ακόμα πιο άνισο καταμερισμό των φορολογικών βαρών. Κυβέρνηση και φορολογικές υπηρεσίες αποδείχθηκαν απρόθυμες και ανίκανες να κινηθούν κατά της φοροδιαφυγής, αν εξαιρέσουμε κάποιες ενέργειες συμβολικού χαρακτήρα.

Απολύσεις κυρίως στον ιδιωτικό τομέα και όχι στο δημόσιο

Από το ξεκίνημα της κρίσης μια σταθερά της κυβερνητικής πολιτικής ήταν μια επιεικής πολιτική έναντι των εργαζομένων στον δημόσιο τομέα. Παρά τις περικοπές στους μισθούς δεν υπήρξαν επί της ουσίας απολύσεις, ενώ στον ιδιωτικό τομέα εκατοντάδες χιλιάδες έχασαν τη δουλειά τους. Στο μεταξύ ο αριθμός των δημοσίων υπαλλήλων αγγίζει πλέον τα επίπεδα του 2010, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι ο δημόσιος τομέας έγινε αποδοτικότερος. Απόδειξη η φωτιά στο Μάτι, Αττικής όπου χάθηκαν 100 ανθρώπινες ζωές επειδή η κρατική μηχανή δεν στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων.

Νεποτισμός και πελατειακό κράτος δεν εξαλείφτηκαν, αντίθετα εφαρμόζονται ακόμα πιο απροκάλυπτα από ότι στο παρελθόν. Έτσι ο Αλέξης Τσίπρας έδωσε κυβερνητικό πόστο σε ξάδελφό του και ο υπουργός και έμπιστος του πρωθυπουργού Νίκος Παππάς διόρισε τον πατέρα του πρόεδρο του ΟΑΣΘ.

Το παλαιό σύστημα επομένως επέζησε, γεγονός που είναι πιθανότατα και συνέπεια των προγραμμάτων προσαρμογής. Το βασικό κίνητρο για την σωτηρία της Ελλάδας ήταν η παραμονή του στο ευρώ και όχι η εφαρμογή ριζικών μεταρρυθμίσεων. Κατά συνέπεια δεν μπορεί να γίνεται λόγος για ένα ταξίδι προς την Ιθάκη».

taz: «Η λιτότητα δεν βοηθά»

Η διένεξη Ρώμης-Βρυξελλών για τον προϋπολογισμό δείχνει πόσο άδικα, αλλά και πόσο διαφορετικά η Κομισιόν αντιμετωπίσει τις χώρες-μέλη, σημειώνει η εφημερίδα taz επιγράφοντας άρθρο της «Η λιτότητα δεν βοηθά»: Η γερμανική εφημερίδα επισημαίνει ότι «τη στιγμή που η Κομισιόν απειλεί τη Ρώμη με κυρώσεις για το υπερβολικό έλλειμμα, ο γάλλος πρόεδρος Μακρόν προβλέπει έλλειμμα πάνω από 3% για το 2019, ενώ το Βέλγιο γύρω στο 6%. Η Κομισιόν όμως επιμένει ότι οι Ιταλοί αποτελούν διαφορετική περίπτωση λόγω του τεράστιου δημοσίου χρέους και ζητά από τη Ρώμη περικοπές δαπανών. Όμως οι Ιταλοί εφαρμόζουν λιτότητα εδώ και σχεδόν 30χρόνια, χωρίς να καταφέρουν να μειώσουν το δημοσιονομικό έλλειμμα. Το πρόβλημα της ιταλικής οικονομίας δεν είναι οι δαπάνες, αλλά τα δημόσια έσοδα. Εδώ και δύο δεκαετίες η ιταλική οικονομία παραμένει στάσιμη.

Σε πολλές χώρες-μέλη της ευρωζώνης επικρατεί η εντύπωση ότι η οικονομική κρίση στην Ιταλία οφείλεται αποκλειστικά σε εσωτερικές παθογένειες. Η χώρα όμως είναι και θύμα της ευρωκρίσης. Για παράδειγμα: από την 21η Ιουλίου του 2011 όταν ξεκινούσε η συζήτηση για κούρεμα του ελληνικού χρέους τα επιτόκια των ιταλικών ομολόγων εκτοξεύθηκαν. Η Ιταλία δεν είναι βέβαια Ελλάδα, όμως το γεγονός αυτό δεν ενδιέφερε τους επενδυτές. Ένα ολόκληρο χρόνο χρειάστηκε η ΕΚΤ για να σταματήσει τον δημοσιονομικό πανικό. Ήταν όμως πολύ αργά για την Ιταλία, η οποία διολίσθησε σε βαριά οικονομική κρίση, από την οποία δεν έχει ακόμα συνέλθει».

Στέφανος Γεωργακόπουλος