Ουρές για λίγο ψωμί στο Καζακστάν

Κάθε βράδυ μία πυκνή ομίχλη τυλίγει την Άλμα Άτα. Την προκαλούν οι εκρήξεις που ακούγονται σε διαφορετικές συνοικίες της πόλης και κάποτε συνοδεύονται από γαλάζιες και γκρι αστραπές. Κάθε τόσο πέφτουν πυροβολισμοί. Αλλά είναι ξεκάθαρο ότι η κατάσταση έχει σταθεροποιηθεί κάπωςμετά τις αιματηρές ταραχές των τελευταίων ημερών. Στη μεγαλύτερη πόλη και πρώην πρωτεύουσα του Καζακστάν ο κόσμος αρχίζει να βγαίνει και πάλι από τα σπίτια του. Πολλοί πηγαίνουν μέχρι το παντοπωλείο της γειτονιάς για να προμηθευτούν τα απαραίτητα. Έτσι κι αλλιώς τα μεγάλα καταστήματα και σουπερμάρκετ παραμένουν κλειστά.

Όπως παρατηρεί ο παντοπώλης Ασκάρ Τζερμέκοφ, τις τελευταίες μέρες ο κόσμος αγοράζει κυρίως ψωμί και ζυμαρικά. «Πριν ανοίξω το δικό μου κατάστημα, θα περιμένω κι εγώ στην ουρά στον φούρνο για να πάρω ψωμί», λέει ο Ασκάρ Τζερμέκοφ. «Αν τα καταφέρω, παίρνω ακόμα και 50 καρβέλια. Εγώ συνήθως ανοίγω στις εννιά και ήδη κατά τις δέκα δεν έχει μείνει τίποτα, ούτε γάλα και ζυμαρικά. Οι αρτοποιοί μπορεί να εργάζονται κανονικά, αλλά οι οδηγοί φοβούνται και δεν μεταφέρουν το ψωμί στα καταστήματα».

«Πρέπει να βοηθήσουν όλοι»

Κι όμως, οι κάτοικοι της Άλμα Άτα φαίνεται ότι βρίσκουν το ψωμί που χρειάζονται. Ίσως βοηθάει ότι διαθέτουν ψωμί ακόμη και τα μικρά, συνοικιακά ταχυφαγεία που μέχρι τώρα πουλούσαν μόνο σαβάρμα και πιτάκια σάμσα, τα παραδοσιακά γρήγορα φαγητά της κεντρικής Ασίας. Κάποιοι μαγειρεύουν μόνοι τους φαγητά με επιρροές από την κουζίνα του Καζακστάν, του Ουζμπεκιστάν ή των Ουϊγούρων, τα μεταφέρουν με το αυτοκίνητο σε κεντρικά σημεία και τα μοιράζουν δωρεάν σε κάθε ενδιαφερόμενο. «Ο κόσμος δυσκολεύεται και πρέπει να βοηθήσουμε, όλοι μαζί», λέει η ιδιοκτήτρια ενός φούρνου που δεν θέλει να αποκαλύψει το όνομά της. «Μόλις άκουσα ότι υπάρχουν προβλήματα, άρχισα να ξυπνάω πιο νωρίς για να ζυμώσω κι εγώ όσο ψωμί μπορώ. Αλλά δίνω μόνο ένα καρβέλι στον καθένα για να πάρουν όλοι από λίγο».

Ένας φούρνος κοντά στο κατεστραμμένο Προεδρικό Μέγαρο έπιασε δουλειά και πάλι, ακόμα κι εκεί μοιράζουν δωρεάν ψωμί. Επιπλέον, στις ουρές ανταλάσσουν πληροφορίες για τις τελευταίες εξελίξεις. ΄Αλλωστε, λέει μια γυναίκα που περιμένει στην ουρά για ψωμί, «πώς αλλιώς θα μάθουμε τι συμβαίνει; ΄Ιντερνετ δεν υπάρχει, το τηλεοπτικό δίκτυο δεν λειτουργεί κανονικά, πολλές φορές ακούμε πυροβολισμούς, αλλά δεν ξέρουμε τι συμβαίνει κι έτσι κατεβαίνουμε στους δρόμους για να μάθουμε περισσότερα».

Είναι δύσκολο να πάρει κανείς αξιόπιστες πληροφορίες για την κατάσταση που επικρατεί στην Άλμα Άτα. Κυκλοφορούν διάφορες φήμες και απίστευτες ιστορίες, οι οποίες συνήθως διαδίδονται μέσω σταθερού τηλεφώνου, αν και δεν έχουν όλοι σταθερό τηλέφωνο. Το Instant Messenger που υπό ομαλές συνθήκες είναι πολύ δημοφιλές στο Καζακστάν, έχει καταρρεύσει. Προβλήματα παρουσιάζονται και στο δίκτυο κινητής τηλεφωνίας. Επιπλέον πολλά καταστήματα που διέθεταν προπληρωμένες κάρτες έχουν λεηλατηθεί. 

Τεθωρακισμένα στους δρόμους

Με το πρώτο φως του ήλιου ακούγονται περισσότεροι πυροβολισμοί. Ωστόσο, κανείς από όλους αυτούς που περιμένουν για ψωμί δεν αφήνει τη θέση του στην ουρά, ωσάν να έχουν προσαρμοστεί όλοι στη νέα κατάσταση. Ξαφνικά εμφανίζονται δύο τεθωρακισμένα οχήματα που κινούνται με ταχύτητα. Άγνωστο σε ποιον ανήκουν, καθώς δεν φέρουν διακριτικά. Κάποιοι λένε ότι είναι οχήματα του στρατού, που βγήκε στους δρόμους για να «αποκαταστήσει την τάξη». Άλλοι πιστεύουν ότι ανήκουν σε Ρώσους ή Λευκορώσους, μέλη της «ειρηνευτικής δύναμης» που έφθασε ατο Καζακστάν μετά από αίτημα της κυβέρνησης. Σε κάθε περίπτωση, μετά την αναρχία των τελευταίων ημερών εμφανίζονται και πάλι αστυνομικοί στους δρόμους, ακόμη και στρατιώτες των δυνάμεων ασφαλείας, οπλισμένοι με οπλοπολυβόλα.

Σε τηλεοπτικό διάγγελμά του, την περασμένη Παρασκευή, ο πρόεδρος του Καζακστάν Κασίμ Γιομάρτ Τοκάγιεφ ισχυριζόταν ότι η Άλμα Άτα «είχε δεχθεί επίθεση από 20.000 ληστές» και διέτασσε τις δυνάμεις ασφαλείας να ανοίγουν πυρ «εναντίον των τρομοκρατών» χωρίς προειδοποίηση. Όσο για τις εκκλήσεις από το εξωτερικό περί ειρηνικής επίλυσης της κρίσης, ο Τοκάγιεφ τις απορρίπτει, λέγοντας ότι τις θεωρεί «ανόητες»...

Ανατόλι Βάισκοπφ

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου