Οργή για το «έγκλημα τιμής» στη Βηθλεέμ

Το νήμα της ζωής της κόπηκε σε στάση λεωφορείου στο Βερολίνο. Εκεί τη συνάντησε ο αδελφός της για να «ξεπλύνει» με μια σφαίρα στο κεφάλι την ντροπή. Η τουρκάλα Χατούν Σουρουτσού «τόλμησε» να συζήσει με το φίλο της, να μη φορά μαντίλα στο κεφάλι, να διασκεδάζει σε πάρτι, να είναι «Μόνο μια γυναίκα». Αυτός είναι και ο τίτλος της ταινίας που παίχτηκε πρόσφατα στη Γερμανία και κάνει το γύρο του κόσμου.

«Είμαι δυνατή»

Σαν μια γυναίκα όπως όλες οι άλλες θέλησε να ζήσει στη Βηθλεέμ και η Ισρά Γκραγιέμπ, 21 χρονών. «Τόλμησε» να βάλει φωτογραφία με το φίλο της στο Instagram. Οι αρραβώνες θα γίνονταν σε λίγο καιρό. Για κακή της τύχη, τη φωτογραφία είδε η οικογένειά της και εξαγριώθηκε. Επιφόρτισε τον αδελφό της να τη νουθετήσει ξυλοφορτώνοντάς την. Στην προσπάθεια να τον αποφύγει έπεσε από το μπαλκόνι του σπιτιού της σπάζοντας την σπονδυλική στήλη. Στο νοσοκομείο φωτογραφήθηκε τραυματισμένη και έβαλε την φωτογραφία στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. «Είμαι δυνατή και θέλω να ζήσω. Εάν δεν είχα αυτήν τη θέληση, θα είχα πεθάνει χθες» έγραψε κάτω από τη φωτογραφία. «Δεν θέλω να μου στείλετε μηνύματα θάρρους, είμαι δυνατή. Ας γίνει ο Θεός δικαστής εκείνων που με καταπιέζουν και με τραυμάτισαν». Η ανάρτηση εξόργισε ακόμη περισσότερο την οικογένειά της, που έστειλε τον αδελφό της κι άλλους άνδρες συγγενείς να της δώσουν το «μάθημα που χρειαζόταν».

Στις 22 Αυγούστου πεθαίνει στο σπίτι των γονιών της από το ξύλο και την κακοποίηση. Σύμφωνα με τον παλαιστινιακό τύπο η οικογένεια δήλωσε ότι δεν είναι υπεύθυνη για το θάνατό της, γιατί η αιτία θανάτου ήταν καρδιακή ανεπάρκεια. Και η αστυνομία δεν έχει ακόμη κάνει ανακοινώσεις για το γεγονός. Η Ιμτιάζ αλ Μαγκράμπι, Παλαιστίνια ντοκιμενταρίστρια, μιλώντας στη DW υπογραμμίζει ότι κάθε γυναίκα στην Παλαιστίνη μπορεί να γίνει θύμα ενός τέτοιου εγκλήματος. Αυτή τη στιγμή γυρίζει ντοκιμαντέρ με αυτήν τη θεματική. Για το έργο και τη συμβολή της βραβεύτηκε τον περασμένο Μάρτιο από το Arab Women's Media Center. 

Δίκαιο είναι το δίκαιο του ανδρός

Ο αγώνας για την αντιμετώπιση των λεγόμενων «εγκλημάτων τιμής» σε πολλές αραβικές χώρες έχει αυξηθεί. Στον Λίβανο καταργήθηκε το 2011 διάταξη στον Ποινικό Κώδικα που προέβλεπε ήπιες ποινές για τους δράστες, το 2017 ακολούθησαν η Τυνησία και η Ιορδανία. Αλλά και στις αυτόνομες παλαιστινιακές περιοχές η νομολογία είναι προοδευτική, αλλά στην πράξη η πραγματικότητα είναι άλλη. «Η κοινωνία εκεί είναι διαποτισμένη από παραδοσιακά ήθη και έθιμα, που υπερβαίνουν την ισχύ του νόμου» λέει η αλ Μαγκράμπι. «Ιδιαίτερα εγκλήματα τιμής πολύ συχνά τιμωρούνταν ελάχιστα». Στην πραγματικότητα τέτοια εγκλήματα θα συνεχίζουν να γίνονται, υποστηρίζει ο κοινωνιολόγος Ιγιάντ Μπαργκουτί από το Κέντρο Μελετών για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη Ραμάλα.

Αφορμή γι αυτό, όπως λέει, είναι ότι η έννοια της τιμής από την ανδρική οπτική γωνία δεν συμπίπτει με την αποκατάσταση της τάξης και του δικαίου, αλλά με τη φήμη ενός γυναικείου μέλους της οικογένειας. Με συνέπεια η ετοιμότητα άσκησης βίας σε γυναίκα να είναι μεγαλύτερη στο βαθμό που δεν πληρούνται οι ανδρικές προσδοκίες. «Σε πολλές αραβικές κοινωνίες προστίθεται το αίσθημα φόβου και καταπίεσης με αποτέλεσμα να εκτονώνονται στη γυναίκα» λέει ο Μπουργκουτί. «Οι δύσκολες συνθήκες ζωής πλήττουν φυσικά και τις γυναίκες που πρέπει να υποφέρουν διπλά».

Κέρστεν Κνιπ, DW

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου