Ολλανδία: Η Ακροδεξιά καραδοκεί στις εκλογές

Αξιοθέατο αυτών των εκλογών είναι ο ακροδεξιός Τιερί Μποντέ, επικεφαλής του «Φόρουμ για τη Δημοκρατία». Κυκλοφορεί συχνά με καπελάκι σε στυλ Τραμπ και μιμείται σε όλα το πρότυπό του, τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο. Αγνοεί τα υγειονομικά μέτρα της πανδημίας, σφίγγει το χέρι των οπαδών του και βγάζει μαζί τους σέλφι. Αποκαλεί «φέικ νιους» τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Καθημερινά βομβαρδίζει τους ψηφοφόρους με το σύνθημα «Κερδίστε και πάλι την ελευθερία σας».

Στις 17 Μαρτίου οι Ολλανδοί προσέρχονται στις κάλπες, αλλά ο νικητής είναι γνωστός εκ των προτέρων. Ο φιλελεύθερος πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε φαίνεται ότι κερδίζει από το κλίμα που διαμορφώνεται σε καιρούς πανδημίας. Ο ίδιος προβάλλεται ως υπερκομματικός διαχειριστής της κρίσης, μακριά από μικροπολιτικές σκοπιμότητες. «Σε μία τέτοια κρίση ο κόσμος δεν θέλει πειράματα», επισημαίνει ο Ολλανδός πολιτικός επιστήμων Αρμέν Χακβερντιάν. Στις δημοσκοπήσεις το «Λαϊκό Κόμμα για την Ελευθερία και τη Δημοκρατία (VVD)» του Ρούτε αναδεικνύεται πρώτο και όλα δείχνουν ότι ο σημερινός πρωθυπουργός θα ανανεώσει τη θητεία του. Ωστόσο θεωρείται απίθανο να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών και το ερώτημα είναι με ποιους θα κυβερνήσει. Ήδη από το 2017 ο Ρούτε κυβερνούσε ως επικεφαλής τετρακομματικής πολιτικής συμμαχίας.Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις ο επόμενος κυβερνητικός συνασπισμός δεν αποκλείεται να περιλαμβάνει και πέντε διαφορετικά κόμματα.

Σχεδόν 25% για ξενοφοβικά, εθνολαϊκιστικά κόμματα

Οι ακροδεξιοί καραδοκούν και θεωρούν ότι αυτές οι εκλογές ίσως προσφέρουν μία μοναδική ευκαιρία. «Θα υπάρξουν μετατοπίσεις στο στρατόπεδο των εθνολαϊκιστών, που αυτή τη στιγμή προσελκύουν περίπου το 20 με 25% των ψηφοφόρων», λέει ο Πέτερ Κάνε, συνεργάτης του Ινστιτούτου Δημσκοπήσεων I&O. Το πρόβλημα για τους ακροδεξιούς και εθνολαϊκιστές είναι ότι σε εποχές πανδημίας δύσκολα μπορούν να προβάλλουν τα συνήθη θέματα που τους απασχολούν, όπως το Ισλάμ, η μετανάστευση, η ΕΕ. Γι αυτό, επισημαίνει ο πολιτικός επιστήμων Αρμέν Χακβερντιάν, αναζητούν τρόπο να επωφεληθούν από την πανδημία του κορωνοϊού. Βλέπουν την πανδημία ως απόδειξη για την αποτυχία του κράτους, εκτρέφουν τη δυσπιστία απέναντι στην επιστήμη και τις πολιτικές ελίτ.

Κερδισμένος από την τακτική αυτή βγαίνει μέχρι στιγμής κυρίως ο Γκέερτ Βίλντερς, επικεφαλής του Κόμματος της Ελευθερίας (PVV) και δηλωμένος πολέμιος του Ισλάμ, αλλά και της ΕΕ. Στις δημοσκοπήσεις το κόμμα του συγκεντρώνει περίπου 13% των ψήφων και αναδεικνύεται δεύτερη πολιτική δύναμη στην Ολλανδία. Λόγω πανδημίας ο Βίλντερς αναγκάζεται να ματαιώσει τις ομιλίες «κοντά στον λαό», εκεί που τον παρακολουθούν «ο κάθε Χενκ και η κάθε Ίνγκριντ» αυτής της χώρας, όπως ο ίδιος ισχυρίζεται. Θα εμφανιστεί όμως στην ολλανδική τηλεόραση, σε τρία διαφορετικά ντιμπέιτ εναντίον του πρωθυπουργού Μαρκ Ρούτε. Γενικότερα σκηνοθετεί αυτόν τον προεκλογικό αγώνα, ωσάν να επρόκειτο για προσωπική μονομαχία του Ρούτε με τον Βίλντερς. Αναφερόμενος στην πανδημία, κάνει λόγο για πλήρη αποτυχία του κράτους και φυσικά του πρωθυπουργού. «Κλείνουν νοσοκομεία; Λείπουν κρεβάτια σε μονάδες εντατικής θεραπείας; Όλα αυτά οφείλονται στην τσιγκουνιά του Ρούτε», υποστηρίζει.

Ανταγωνισμός στο ακροδεξιό στρατόπεδο

Επί 15 χρόνια ο Βίλντερς ήταν ο απόλυτος κυρίαρχος στον ακροδεξιό χώρο, αλλά το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει αποκτήσει ανταγωνιστές. Το «Φόρουμ» του Τιερί Μποντέ διαθέτει προς το παρόν μόνο δύο έδρες στο ολλανδικό Κοινοβούλιο, αλλά στις περιφερειακές εκλογές του 2019 είχε αναδειχθεί πρώτη πολιτική δύναμη στη χώρα. Ήταν μία εναλλακτική λύση για τους ψηφοφόρους που θεωρούν υπερβολικές και χονδροειδείς τις επιθέσεις του Βίλντερς εναντίον των μουσουλμάνων. Ο Μποντέ, διδάκτωρ της φιλοσοφίας του δικαίου με καλλιτεχνικές ανησυχίες, διατηρεί ένα πιο εκλεπτυσμένο προφίλ προς άγραν ψηφοφόρων, ενώ την ίδια στιγμή φλερτάρει με κάθε είδους ακροδεξιούς στις ΗΠΑ, στη Γαλλία και αλλού. Απορρίπτει την ΕΕ και την προστασία του κλίματος, χλευάζει τη μετανάστευση, αποστρέφεται αυτό που ο ίδιος αποκαλεί αριστερή ηγεμονία στον πολιτισμό, τα ΜΜΕ, τα πανεπιστημιακά ιδρύματα. Μέχρι τον Νοέμβριο η στρατηγική αυτή απέδιδε, εωσότου ήρθαν στο φως της δημοσιότητας ρατσιστικά και αντισημιτικά σχόλια στελεχών του κόμματος. Σήμερα ο 38χρονος Μποντέ ποντάρει σε θεωρίες συνωμοσίας και προειδοποιεί ότι κάποιες χώρες κάνουν κατάχρηση της πανδημίας «για να μας στερήσουν την ελευθερία μας».

Σχεδόν οι μισοί ψηφοφόροι του Μποντέ είναι οι αποκαλούμενοι Wappies, δηλαδή συνωμοσιολόγοι και αρνητές του κορωνοϊού. Εσχάτως εμφανίστηκαν όμως και κάποιοι πρώην συνεργάτες του με ένα δικό τους, εντελώς νέο κόμμα, το Ja21. «Απευθυνόμαστε σε όσους αναζητούν ακόμη πολιτική στέγη», λέει ο Γιοστ Έντερμανς, κορυφαίος υποψήφιος του κόμματος. Σε γενικές γραμμές θέλει «λιγότερη Ευρώπη, λιγότερη μετανάστευση, λιγότερη προστασία του κλίματος». Θεωρητικά οι ακροδεξιοί έχουν ελάχιστες πιθανότητες να συγκυβερνήσουν. Σχεδόν όλα τα μετριοπαθή κόμματα αποκλείουν σενάρια συνεργασίας με τον Βίλντερς ή με τον Μποντέ. Ωστόσο, προειδοποιεί ο πολιτικός επιστήμων Αρμέν Χακβεντιάν, «δεν πρέπει να υποτιμά κανείς την επιρροή τους. Υπό την πίεση των εθνολαϊκιστών ο Ρούτε έχει ήδη μετακινηθεί προς τα δεξιά τα τελευταία χρόνια».

Ανέτε Μπίρσελ (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου