Ισραήλ: Δυσπιστία για το μορατόριουμ Νετανιάχου

Η Έμμα Τουκάτλι είναι μεταξύ εκείνων που διαδηλώνουν τους τελευταίους τρεις μήνες κατά της σχεδιαζόμενης νομοθεσίας στο Ισραήλ. Και χάαρηκε για το γεγονός ότι το μεγαλύτερο και πιο ισχυρό συνδικάτο της χώρας, το Histadrut, συμμετείχε στη γενική απεργία ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τις αμφισβητούμενες αλλαγές που θα περιορίσουν τις εξουσίες του Ανωτάτου Δικαστηρίου της χώρας. «Βλέποντας το Histadrut να συμμετέχει στην απεργία, ανατριχιάζω ακόμα και τώρα. Στεκόμουν μπροστά στην τηλεόραση με τον σύζυγό μου και κλαίγαμε», δήλωσε στην DW η Τουκάτλι, η οποία διευθύνει τη δική της επιχείρηση και είναι ακτιβίστρια στην αντικυβερνητική ομάδα διαμαρτυρίας «Ροζ Μέτωπο». Στο διεθνές αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν, το μεγαλύτερο του Ισραήλ, οι περισσότερες πτήσεις ακυρώθηκαν. Οι τοπικοί δήμοι κατέβηκαν σε απεργία, πανεπιστήμια έκλεισαν και δημόσιοι υπάλληλοι συμμετείχαν στην κινητοποίηση.

Ο Νετανιάχου κηρύσσει time-out μετά τις αντιδράσεις

Όμως, οι διαδηλωτές δεν είναι ακόμη ικανοποιημένοι, παρά το γεγονός ότι ο πρωθυπουργός Νετανιάχου, μετά από μεγάλη καθυστέρηση, ανακοίνωσε ότι η αναθεώρηση θα αναβληθεί μέχρι την επόμενη κοινοβουλευτική σύνοδο, η οποία ξεκινά στα τέλη Απριλίου. «Όταν υπάρχει η ευκαιρία να αποτραπεί ένας εμφύλιος μέσω του διαλόγου, εγώ - ως πρωθυπουργός - θα πάρω ένα time-out για διάλογο», δήλωσε ο Νετανιάχου σε τηλεοπτικό διάγγελμα, προσθέτοντας πως «υπάρχει μια εξτρεμιστική μειονότητα που είναι έτοιμη να διαλύσει τη χώρα μας». Ακόμη, σε ένα εσκεμμένο νεύμα προς τους υποστηρικτές του, είπε ότι η μεταρρύθμιση θα περάσει «είτε έτσι είτε αλλιώς». Αυτό επανέλαβαν και οι ακροδεξιοί σύμμαχοί του στον συνασπισμό, οι οποίοι ηγήθηκαν μιας μεγάλης αντι-διαδήλωσης στην Ιερουσαλήμ για να εκφράσουν την υποστήριξή τους στη νέα νομοθεσία.

Η τελευταία αναταραχή πυροδοτήθηκε από την απόφαση του Νετανιάχου να απολύσει τον υπουργό Άμυνας Γιόαβ Γκάλαντ του κυβερνώντος κόμματος Likud, μία ημέρα αφ’ ότου ο Γκάλαντ είχε προτείνει την αναστολή της νομοθετικής μεταρρύθμισης, αναφερόμενος στον εντεινόμενο διχασμό και στον αυξανόμενο αριθμό εφέδρων στρατιωτικών που απείλησαν να μην παρουσιαστούν για καθήκον ή εκπαίδευση. Η απόλυση του Γκάλαντ προκάλεσε νέες ολονύκτιες διαδηλώσεις.

Ο Νετανιάχου φάνηκε να δυσκολεύεται να πείσει τους εταίρους του στην κυβέρνηση να εξετάσουν οποιονδήποτε συμβιβασμό, ειδικά τον ακροδεξιό υπουργό Εθνικής Ασφάλειας, Ιταμάρ Μπεν Γκβιρ, ο οποίος απείλησε να εγκαταλείψει τον συνασπισμό. Τελικά, η αναβολή έγινε αποδεκτή και σε αντάλλαγμα ο Νετανιάχου φέρεται να υποσχέθηκε στον Μπεν Γκβιρ τη δημιουργία μιας «πολιτικής εθνοφρουράς».

Οι διαδηλώσεις αναμένεται να συνεχιστούν

«Φαίνεται ότι οι διαδηλώσεις μπορεί να μειωθούν λίγο, αλλά δεν θα σταματήσουν», δηλώνει η πολιτική επιστήμονας Ντάλια Σάιντλιν στην DW. Πολλοί πολέμιοι της νομοθεσίας δεν εμπιστεύονται τον Νετανιάχου, είπε: «Δεν πιστεύουν ότι σχεδιάζει πραγματικά να τερματίσει αυτή την επίθεση εναντίον του ισραηλινού δικαστικού σώματος. Και θεωρώ ότι θα διατηρήσουν τη συνεχή πίεση για να επιτύχουν αυτό που πραγματικά θέλουν, δηλαδή την απόσυρση του νομοσχεδίου συνολικά».

Παρ' όλα αυτά, η αναβολή σηματοδοτεί μια απροσδόκητη παραχώρηση από τον πολιορκούμενο πρωθυπουργό, ο οποίος σχεδίαζε να εισαγάγει ήδη αυτήν την εβδομάδα το νομοσχέδιο στην Κνεσέτ. Ισραηλινοί σχολιαστές χαρακτήρισαν την κίνηση του Νετανιάχου ως μία τακτική παύση. «Ο Νετανιάχου ξέρει πώς να χρησιμοποιεί όμορφα λόγια για να μετατρέψει μια οδυνηρή ήττα σε κατ' ευφημισμό ισοπαλία. Αλλά αυτό δεν θα αλλάξει τα δεδομένα. Ούτε θα αλλάξει το γεγονός ότι ζει σε παράλληλο σύμπαν: η ισραηλινή κοινωνία φλέγεται και το περισσότερο που έχει να προσφέρει είναι μια διαδικαστική λύση», έγραψε ο Ναχούμ Μπαρνέα στην εφημερίδα Yedioth Ahronoth την Τρίτη. Στη συντηρητική εφημερίδα Israel Hayom, ένας σχολιαστής έγραψε ότι «αν το Likud θέλει να συνεχίσει να κυβερνά, πρέπει να επιστρέψει στην πραγματιστική, μετριοπαθή προσέγγιση που χαρακτήριζε πάντα το κόμμα και να ξεχάσει το όνειρο της “απόλυτης δεξιάς”».

Πίεση για την εφαρμογή μιας αμφιλεγόμενης μεταρρύθμισης

Τα σχέδια για την αλλαγή του δικαστικού σώματος εισήχθησαν σχεδόν αμέσως μετά την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης συνασπισμού που περιλαμβάνει ακροδεξιά και υπερεθνικιστικά κόμματα. Οι υποστηρικτές της μεταρρύθμισης θεωρούν το Ανώτατο Δικαστήριο ένα πολύ ισχυρό προπύργιο της πολιτικής αριστεράς και υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να υπάρχει μεγαλύτερη ισορροπία μεταξύ των διαφόρων πυλώνων της διακυβέρνησης.

Οι επικριτές αντιτείνουν πως η αναθεώρηση θα καταλύσει το σύστημα ελέγχων και ισορροπιών της διακυβέρνησης, δίνοντας στους πολιτικούς υπερβολική εξουσία σε μια χώρα χωρίς σύνταγμα. Για παράδειγμα, η λεγόμενη ρήτρα παράκαμψης θα μπορούσε να επιτρέψει στους πολιτικούς να παρακάμψουν οποιαδήποτε από τις αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, ενώ η πιθανή επιρροή των πολιτικών στο Ανώτατο Δικαστήριο θα μπορούσε να βοηθήσει τον Νετανιάχου να αποφύγει τη δίωξη για τις κατηγορίες διαφθοράς που τον βαραίνουν.

Η αναθεώρηση έχει επίσης δυσχεράνει τις σχέσεις του Ισραήλ με τις Η.Π.Α. Την Τρίτη, ο Αμερικανός πρόεδρος Μπάιντεν σχολίασε με αιχμηρό τρόπο τις εξελίξεις, προτρέποντας τον Νετανιάχου να «απομακρυνθεί» από τη δικαστική μεταρρύθμιση. Ο Νετανιάχου απάντησε ότι «το Ισραήλ είναι μια κυρίαρχη χώρα που λαμβάνει τις αποφάσεις της βάσει της βούλησης του λαού της και όχι με βάση τις πιέσεις από το εξωτερικό, συμπεριλαμβανομένων των καλύτερων φίλων».

Για την Έμμα Τουκάτλι, το πιο σημαντικό είναι να συνεχιστεί η πίεση: «Δεν σταματάμε, γιατί το μεγαλύτερο πρόβλημα του Ισραήλ είναι ότι δεν έχουμε σύνταγμα. Για 75 χρόνια κανένα κόμμα δεν μπόρεσε να διορθώσει αυτήν την τρομερή κατάσταση. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε είναι να ζητήσουμε ένα πράγμα: Ένα σύνταγμα».

Τάνια Κρέμερ

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς