«Η φωνή της Ελλάδας σίγησε»

«Η φωνή της Ελλάδας σίγησε» επιγράφεται ανταπόκριση του Γερμανικού Πρακτορείου Ειδήσεων (DPA) από την Αθήνα. Για το μουσικό έργο του Θεοδωράκη διαβάζουμε, μεταξύ άλλων: «Άρχισε να συνθέτει κλασσική μουσική. Αλλά η μουσική του ιδιοφυία αποκαλύφθηκε μετά από δεκαπέντε χρόνια, όταν, στις αρχές της δεκαετίας του '60, ανέτρεξε στις ρίζες της ελληνικής μουσικής. Θεμέλιό του ήταν το ρεμπέτικο, η λαϊκή μουσική των εργατών και των αποσυνάγωγων. Σϋντομα εμφανίστηκε ο χαρακτηριστικός ‘ήχος του Μίκη' που μέχρι σημερα παραμένει μοναδικός, κάποτε τραγικός και μελαγχολικός, άλλες φορές αίφνης θριαμβευτικός και επαναστατικός. Πολλοί συμπατιρώτες του λένε ότι η μουσική του απέπνεε ένα είδος μαγείας. Αλλά και διεθνώς ο συνθέτης είχε πολλούς φίλους. Ανάμεσά τους ήταν και επώνυμοι όπως ο Άρθουρ Μίλερ, ο Φρανσουά Μιτεράν, ο Βολφ Μπίερμαν, ο Μάρτιν Βάλζερ και ο (γερμανός δημοσιογράφος και κριτικός) Ρότζερ Βίλεμσεν».

Ξεχωριστή αναφορά κάνει το DPA στην πολιτική δράση του Μίκη Θεοδωράκη στα χρόνια της ευρω-κρίσης: «Ιδιαίτερα στη διάρκεια της οξείας οικονομικής κρίσης που έπληξε τη χώρα από το 2008 μέχρι το 2018 ο Θεοδωράκης ύψωσε τη φωνή του και κάλεσε τους Έλληνες να στρέψουν το βλέμμα τους στο μέλλον και να εργαστούν για την ανόρθωση της χώρας. Ταυτόχρονα- χαρακτηριστικός ‘Μίκης'- ίδρυσε ένα κίνημα αντίστασης εναντίον της σκληρής λιτότητας που είχαν επιβάλει οι διεθνείς πιστωτές. Αιτιολογώντας την απόφαση αυτή έλεγε ότι δεν μπορεί να παρακολουθεί άπρακτος ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να βυθίζεται στην εξαθλίωση».

Αξέχαστη η μουσική του «Ζορμπά»

Το πρώτο κανάλι της γερμανικής τηλεόρασης (ΑRD) σημειώνει στην ιστοσελίδα του tagesschau.de ότι «πιο γνωστό έργο του συνθέτη θεωρείται η μουσική για την κινημταογραφική ταινία ‘Αλέξης Ζορμπάς', που βγήκε στις αίθουσες το 1964. Συνολικά ο Θεοδωράκης συνέθεσε εκατοντάδες έργα, συμφωνίες, μουσική δωματίου, αλλά και μουσική για μπαλέτο. Σήμερα αναγνωρίζεται ως ο πιο γνωστός Έλληνας συνθέτης του 20ού αιώνα. Επιπλέον, ο Θεοδωράκης έχει γράψει πολλά βιβλία για τη μουσική, αυτοβιογραφικά έργα και ποιτητικές συλλογές».

Η αυστριακή τηλεόραση (ORF) επισημαίνει στην ιστοσελίδα της ότι η μουσική του «Αλέξη Ζορμπά» έχει εξελιχθεί σε «κρυφό εθνικό ύμνο» στην Ελλάδα και υποστηρίζει ότι «σύμφωνα με τους μουσικολόγους, το δυναμικό ‘ταντάαααμ' στο τραγούδι αυτό έχει γίνει σχεδόν τόσο γνωστό, όσο και η πέμπτη συμφωνία του Μπετόβεν'. Παγκοσμίως γνωστός έγινε όμως (ο Θεοδωράκης) και με τη μουσική του για την κινηματογραφική ταινία του Κώστα Γαβρά ‘Ζ' το 1969 που αναφέρεται στη στρατιωτική χούντα στην Ελλάδα και θεωρείται πρότυπο ενός πολιτικά στρατευμένου κινηματογράφου, την ταινία ‘Serpico' του Σίντνεϊ Λιούμετ το 1973, καθώς και τη μουσική υπόκρουση του «Κάντο Χενεράλ» σε στίχους του Πάμπλο Νερούδα στην περίοδο 1970-1981.

«Παρηγοριά και σύμβολο αντίστασης»

Η εφημερίδα Süddeutsche Zeitung σημειώνει ότι ο μεγάλος συνθέτης «ήθελε να απευθυνθεί σε όλους τους Έλληνες και αποστρεφόταν δήθεν ελιτίστικες, επιτηδευμένες συμπεριφορές. Πίστευε ότι τα τραγούδια του θα παραμείνουν στο αυτί και τα χείλη των Ελλήνων, όταν ο ίδιος θα αποδημήσει. ‘Τα τραγούδια μου απευθύνονται σήμερα στον σκεπτόμενο, ευαίσθητο και σύγχρονο άνθρωπο' έλεγε. Ιδιαίτερα σε ιστορικά δύσκολες εποχές, όπως η στρατιωτική δικτατορία στην Ελλάδα στην περίοδο 1967-1974, η μουσική του Θεοδωράκη ήταν για τους Έλληνες παρηγοριά, αλλά και σύμβολο αντίστασης».

Το ειδησεογραφικό δίκτυο N-TV αναφέρεται εκτενώς στις πολιτικές αναζητήσεις του Μίκη Θεοδωράκη στην περίοδο της μεταπολίτευσης, τις οποίες παρουσιάζει ως εξής: «Μετά την αποκατάσταση της δημοκρατίας το 1974 επέστρεψε στην πατρίδσα του και επιδόθηκε σε μία πολιτική δραστηριότητα με συνεχείς αλλαγές.  Ο Θεοδωράκης εξελέγη βουλευτής με τους κομμουνιστές, αλλά δεν του ταίριαζε η πειθήνια στη Μόσχα πολιτική του κομμουνιστικού κόμματος την εποχή εκείνη. Γρήγορα αποχώρησε και λίγο αργότερα προσχώρησε στους συντηρητικούς, με τους οποίους εξελέγη στο Κοινοβούλιο. Για κάποιο χρονιικό διάστημα έγινε υπουργός με τους συντηρητικούς. Όταν τον απογοήτευσαν και εκείνοι, προσέγγισε τους σοσιαλιστές».

Καταλήγοντας, το γερμανικό δίκτυο αναφέρεται στην περίοδο της ευρω-κρίσης: «Όταν ο Αλέξης Τσίπρας κέρδισε τις εκλογές του 2015 με τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Θεοδωράκης έδωσε την ευλογία του στον νεαρό πρωθυπουργό. ‘Είμαι μαζί σου' του είπε, όταν εκείνος τον επισκέφθηκε στο σπίτι του. Οι τηλεοπτικές κάμερες κάλυψαν τη συνάντηση. Λίγους μήνες αργότερα ο Θεοδωράκης δεν δίστασε να ασκήσει εμφανή κριτική στον Τσίπρα. Όταν εκείνος έδωσε τη συγκατάθεσή του για νέο πρόγραμμα λιτότητας, που αποτελούσε προϋπόθεση για τη διάσωση της Ελλάδας με ευρωπαϊκά κονδύλια, ο Θεοδωράκης διοέρρηξε τις σχέσεις μαζί του».

Γιάννης Παπαδημητρίου