Η Άγκυρα στραγγαλίζει ξανά τα ΜΜΕ

Περίπου το 95% των τουρκικών μέσων ενημέρωσης, εφημερίδες και τηλεοπτικοί σταθμοί, ελέγχονται πλέον από επιχειρήσεις που πρόσκεινται στο κυβερνών AKP του προέδρου Ταγίπ Ερντογάν. Οι αντιπολιτευτικές φωνές, ωστόσο, δεν σίγησαν και δημιούργησαν μια χούφτα εναλλακτικά μέσα ενημέρωσης στο διαδίκτυο με επικριτική στάση στην τουρκική κυβέρνηση όπως Mediascope, Mezapotamya News και T24. Τα μέσα αυτά διαθέτουν περιορισμένους πόρους και λαμβάνουν συχνά οικονομική στήριξη από το εξωτερικό, τόσο από θεσμούς, όσο και από ιδιώτες. 

Το υπερεθνικιστικό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης MHP, κυβερνητικός εταίρος του ΑΚΡ, επιδιώκει τώρα να κλείσει την στρόφιγγα της χρηματοδότησης ΜΜΕ από το εξωτερικό. Έφερε λοιπόν στην βουλή νομοσχέδιο, σύμφωνα με το οποίο μέσα ενημέρωσης, με χρηματοδότηση από το εξωτερικό, θα αποκτούν ένα «ειδικό στάτους». Επιπλέον θα υποχρεώνονται να ορίσουν εκπρόσωπο, ο οποίος θα λογοδοτεί στο υπουργείο Εσωτερικών για τα πεπραγμένα του εντύπου ή του τηλεοπτικού σταθμού.

Διαδικτυακές πλατφόρμες ενημέρωσης του εξωτερικού που δεν έχουν ορίσει εκπρόσωπο ή αρνούνται να έρθουν σε επαφή με του υπουργείο Εσωτερικών απειλούνται, σύμφωνα πάντα με το νομοσχέδιο του MHP, με επιβολή φυλάκισης μεταξύ 2 και 5 ετών ή χρηματικό πρόστιμο μέχρι ένα εκατομμύριο τουρκικές λίρες.

Στόχος δεν είναι το BBC και η DW

Ο αναπληρωτής πρόεδρος του ΜΗP Φετί Γιλντίζ δηλώνει στην DW ότι κύριο ζητούμενο του νομοσχεδίου είναι η διαφάνεια: «Στόχος μας είναι να αποκαλύψουμε ποιος κάνει τι, διότι υπάρχουν πρόσωπα και θεσμοί, που παίρνουν χρήματα για να δημοσιεύσουν στη συνέχεια θέσεις εχθρικές προς την κυβέρνηση». Ο τούρκος πολιτικός καθιστά ωστόσο σαφές, ότι το νομοσχέδιο δεν στρέφεται κατά μεγάλων δημοσιογραφικών οργανισμών του εξωτερικού όπως το BBC και η DW, γιατί η χρηματοδότησή τους είναι διαφανής.

Από την πλευρά του ο υπεύθυνος επικοινωνίας του προεδρικού μεγάρου Φαχρεντίν Αλτούν δήλωσε για το νομοσχέδιο: «Θα λάβουμε το ταχύτερο τα μέτρα που χρειαζόμαστε για να προστατεύσουμε την δημόσια τάξη και να διασφαλίσουμε το δικαίωμα του λαού μας σε αληθινές ειδήσεις».

Δημοσιογραφικές οργανώσεις κάνουν ωστόσο λόγο για ένα νέο πλήγμα κατά της ελευθερίας του Τύπου. Η Ρενάν Ακιαβάς, συντονίστρια στην Τουρκία του Διεθνούς Ινστιτούτου Τύπου (IPI), είπε στην DW ότι «το νομοσχέδιο του MHP αποτελεί σοβαρή απειλή. Στόχος του είναι να περικόψει οικονομικούς πόρους, απαραίτητους για την επιβίωση μιας ανεξάρτητης δημοσιογραφίας. Εμείς όμως θα αντισταθούμε».

Το νομοσχέδιο δεν αφορά την ελευθερία του Τύπου

Από την πλευρά του ο Γιουσούγ Κανλί, αντιπρόεδρος της Δημοσιογραφικής Ένωσης (Journalist Association) επισημαίνει ότι ήδη ενημερωτικές πλατφόρμες με χρηματοδότηση από το εξωτερικό ενημερώνουν το υπουργείο Οικονομικών και δημοσιεύουν όλα τα οικονομικά τους στοιχεία: «Προκαλεί ανησυχία το ότι στην ουσία στιγματίζεται κάθε δημοσιογράφος με χρηματοδότηση από το εξωτερικό. Όλα αυτά δεν έχουν σχέση την ελευθερία του Τύπου. Εννοείται ότι δεν αποδεχόμαστε αυτή την τακτική».

Τα τελευταία χρόνια η πίεση σε ανεξάρτητους οργανισμούς μέσων ενημέρωσης έχει γίνει αφόρητη. Από τον περασμένο Οκτώβριο η τουρκική κυβέρνηση ενέτεινε τους ελέγχους στο διαδίκτυο με τροπολογία του νόμου περί ΜΜΕ 5651. Η αμφιλεγόμενη τροπολογία υποχρεώνει πλατφόρμες ενημέρωσης με περισσότερους από 1 εκατομμύριο χρήστες να διατηρούν αντιπροσωπία στην Τουρκία. Σε περίπτωση που εταιρίες όπως το Twitter ή άλλες αρνηθούν να ανοίξουν γραφείο σε τουρκικό έδαφος απειλούνται από την δικαιοσύνη με δραστικό περιορισμό της πρόσβασης στο διαδίκτυο μέχρι και κατά 95%.

Χιλάλ Κοϋλού

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος