Ηγέτιδα, θεά ή ακτιβίστρια: γυναίκες σε νομίσματα

Η Μάγια Αγγέλου πολέμησε στο πλευρό του ακτιβιστή για τα πολιτικά δικαιώματα Μάρτιν Λούθερ Κινγκ για την ισότητα των μαύρων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ένα κέρμα των 25 σεντς θα αφιερωθεί τώρα στην Αμερικανίδα που πέθανε το 2014. Είναι η πρώτη μαύρη γυναίκα που τιμάται με αυτόν τον τρόπο. Το νόμισμα ανήκει σε μια σειρά ειδικών νομισμάτων που θα τεθούν σε κυκλοφορία από το νομισματοκοπείο των ΗΠΑ μέχρι το 2025.

Στη σειρά νομισμάτων "American Women Quarters Program" αποτυπώνονται και άλλες ενδιαφέρουσες προσωπικότητες. Με την αστροναύτη Σάλι Ράιντ απεικονίζεται για πρώτη φορά μια λεσβία σε κέρματα των ΗΠΑ και με την ακτιβίστρια για τα πολιτικά δικαιώματα Νίνα Ότρο Γουόρεν  μια Ισπανοαμερικανίδα.

Η απόφαση να απεικονιστούν μέλη μειονοτήτων σε κέρματα των 25 σεντς καταδεικνύει ότι η Αμερική «έχει αναπτύξει μια συνείδηση ​γύρω από την ποικιλομορφία της κοινωνίας», λέει ο καθηγητής Μπέρνχαρντ Βάισερ από το τμήμα νομισμάτων των Κρατικών Μουσείων του Βερολίνου. Το γεγονός ότι οι μειονότητες απεικονίζονται σε νομίσματα είναι ένα νέο ιστορικό φαινόμενο. Ιστορικά, τα νομίσματα χρησιμοποιήθηκαν από τους άρχοντες, ώστε να «μεταφέρουν τα ιδανικά και τις αρετές του ηγεμόνα στους χρήστες , δηλαδή στους πολίτες και τους στρατιώτες».

Τα νομίσματα ως σύμβολο δύναμης

Οι γυναικείες φιγούρες σε κέρματα υπάρχουν από τότε που υπάρχουν και τα νομίσματα. Από θεές στην αρχαιότητα μέχρι ηγεμόνες της Αναγέννησης και ηγέτιδες στη σύγχρονη εποχή. Μια από τις πρώτες γνωστές ιστορικές γυναικείες μορφές που αποτυπώθηκαν σε νόμισμα ήταν τον 3ο αιώνα π.Χ η βασίλισσα της Αιγύπτου Αρσινόη Β'.

Μέχρι σήμερα πάντως οι γυναίκες που υπήρξαν πολιτικοί ηγέτες απεικονίζονται συχνότερα σε κέρματα. Από την Αιγύπτια φαραώ Κλεοπάτρα VII (69-30 π.Χ.), τη βασίλισσα Ναγκανίκα, μια από τις πρώτες ηγέτιδες στην Ινδία, μέχρι τη μονάρχη της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας Μαρία Θηρεσία (1717-1780).

Στον 20ό αιώνα υπάρχει μια τάση αναγνώρισης των γυναικών για την προσφορά τους στην κοινωνία. Για παράδειγμα η δημοφιλής πρώην πρώτη κυρία της Αργεντινής Εύα Περόν (1919-1952), ή η πρώην Πρωθυπουργός της Ινδίας Ίντιρα Γκάντι (1917-1984). Τα νομίσματα αυτά έχουν στόχο να υπενθυμίσουν τον πολιτικό ηγετικό ρόλο αυτών των γυναικών και να εδραιώσουν τη θέση τους στην ιστορία των χωρών τους.

Γυναίκες εκτός πολιτικής

Τα τελευταία χρόνια οι κυβερνήσεις όμως έχουν αρχίσει να τιμούν και γυναίκες εκτός πολιτικής. Όλο και περισσότερες γυναίκες αναγνωρίζονται για τη συνεισφορά τους στην τέχνη και την επιστήμη. Εκτός αυτού, όπως και στην περίπτωση της Μάγιας Αγγέλου, τα κράτη αναγνωρίζουν όλο και περισσότερο τον ρόλο των ακτιβιστριών.

«Υπάρχουν ολοένα και περισσότερες γυναίκες σε ειδικά νομίσματα, επειδή στην εποχή μας είναι σημαντικό να αποτυπώσουμε σε νομίσματα γυναίκες που κατάφεραν πολλά. Στο πρόσφατο παρελθόν απεικονίζονταν σε νομίσματα γυναίκες που δραστηριοποιήθηκαν στο φιλανθρωπικό τομέα ή που ασχολούνταν με την ανατροφή των παιδιών. Αυτό όμως αλλάζει σταδιακά», λέει ο Βάισερ.

Τα αμερικανικά ειδικά νομίσματα ταιριάζουν στο πνεύμα της εποχής. Ωστόσο, οι ακτιβίστριες ή οι γυναίκες επιστήμονες πρέπει πάντα να μοιράζονται την άλλη όψη του νομίσματος με έναν άνδρα Στην «κορώνα» του κέρματος έχει αποτυπωθεί ο πρώτος Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Ουάσιγκτον (1732-1799).

Κέβιν Τσίρσε

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου