Επίδαυρος και ούζο

Όλα δείχνουν πως η περίοδος των βρυχηθμών τελείωσε στα ελληνογερμανικά πεδία και τώρα ο γερμανικός λέων αναπαύεται με την πεποίθηση ότι η τάξις αποκατεστάθη. Οι σπάταλοι και αλόγιστοι Έλληνες έχουν στρωθεί στη δουλειά και την οικονομία. Και ο λέων γαληνεμένος στρέφει το βλέμμα και πάλι στις νότιες παρυφές της ηπείρου με τον κλασικό του τρόπο. Δύο τινά τον ενδιέφεραν και τον ενδιαφέρουν εκεί, από τα παλιά η κλασσική αρχαιότητα, από τα σημερινά το γλέντι. Στην κατανομή εργασίας που έχουν οι διάφοροι λαοί στη συνείδησή του, αυτά έχουν να προσφέρουν οι Έλληνες. Επιστροφή λοιπόν στα εσκαμμένα.

Μαγική πνευματικότητα

Χρειαζόμαστε ένα μικρό παράδειγμα; Το αντλούμε από τη μεγάλη εφημερίδα του Μονάχου Süddeutsche Zeitung. Να πως αρχίζει η εκτενέστατη κριτική στις αρχές Αυγούστου για τον σαιξπηρικό Οθέλλο που ανέβασε στην Επίδαυρο ο γνωστός Γερμανός σκηνοθέτης και διευθυντής της Schaubühne του Βερολίνου Thomas Ostermeier: «Υπάρχουν μέρη σ’ αυτή τη γη που είναι ευλογημένα, που δεν χρειάζεται να είναι κανείς μυημένος ή μυστικιστής για να νιώσει το ιδιαίτερο πνεύμα, την άγια αύρα που τα περιβάλλει. Το αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου είναι ένα τέτοιο μέρος, αποπνέει μια μαγική πνευματικότητα.» Η θεατρική κριτικός εξηγεί στη συνέχεια γιατί δεν την έπεισε πλήρως η παράσταση και γιατί χρειάζεται ακόμα δουλειά πριν ανέβει και στο Βερολίνο στις αρχές Οκτωβρίου, αλλά για την ιερότητα του αρχαίου θεάτρου δεν έχει επιφυλάξεις. Αυτά για τα παλιά.

Ελληνική ελαφρότητα

Και για τα σημερινά; Να τι γράφει στις αρχές Σεπτεμβρίου η ίδια εφημερίδα στο τουριστικό της ένθετο σε ένα μακροσκελές και εμπεριστατωμένο άρθρο για το ούζο, ανάμεσα σε πολλά άλλα για την ιστορία, την παρασκευή και την οικονομική διάσταση της κατανάλωσης και εξαγωγής του: «Το ούζο είναι ζήτημα πιστεύω ή καλύτερα ένα είδος μύθου. Συμβολίζει το θρίαμβο της ελληνικής ελαφρότητας επί του δυτικού κομφορμισμού, συμβολίζει τη νίκη του Αρκάδιου ήρωα επί της τακτοποιημένης και πεζής ύπαρξης. Το ούζο είναι η αιώνια Κυριακή, είναι ο έρωτας, ο Ζορμπάς, η ελευθερία.» Και στη συνέχεια ο ουζοπότης δημοσιογράφος οδηγεί το γερμανικό κοινό του σε μια βόλτα στο Πλωμάρι και στα χωράφια με το γλυκάνισο. Αυτά το ενδιαφέρουν από το σήμερα.

Και η νεοελληνική ταυτότητα;

Ας είμαστε ακριβοδίκαιοι. Δεν υποτιμούμε καθόλου τις γερμανικές ορέξεις, τις επιλογές από το τότε και από το σήμερα, κάπου ορθά επιλέγουν αυτοί. Απλά ανάμεσα στους δυο αυτούς πόλους, το παμπάλαιο κλέος και το σημερινό γιορτάσι πασχίζουμε να δούμε ποιο είναι το δικό μας πρόσωπο, κάπου ανάμεσα σε μια ξεθωριασμένη από τους αιώνες αρχαιότητα και μια ανέμελη ηλιόλουστη γραφικότητα. Πασχίζουμε να εντοπίσουμε τη δική μας συνείδηση που, ας είμαστε εκτός από ακριβοδίκαιοι και ειλικρινείς, είναι εδώ και αιώνες εγκαταλελειμμένη εσωτερικά από τους παμπάλαιους προγόνους. Αυτοί αποσύρθηκαν πριν από πολύν καιρό, συντεταγμένοι και αξιοπρεπείς, πίσω απ’ το ψηλό βουνό και μας άφησαν μόνους στα πεδινά, εκτεθειμένους, ένα γηραιό και ταυτόχρονα νήπιο έθνος. Πότε να μας θαυμάζουν για πράγματα που δεν κάναμε εμείς και πότε να μας βάζουν να χορεύουμε για να διασκεδάζουν. Να, έτσι εν παρόδω, το πρόβλημα της νεοελληνικής ταυτότητας.

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου