Εξοικονόμηση δις στις κατασκευές μέσω ψηφιοποίησης

Λίγους μήνες πριν το τέλος της κοινοβουλευτικής περιόδου, η συγκυβέρνηση στο Βερολίνο δεν έχει ολοκληρώσει ακόμη τα φιλόδοξα σχέδιά της για την ψηφιοποίηση του κατασκευαστικού κλάδου στη Γερμανία. Το χρονοδιάγραμμα του υπουργείου Συγκοινωνιών για την εισαγωγή ψηφιακού σχεδιασμού σε δημόσια έργα υποδομών έχει καθυστερήσει σημαντικά. Εντούτοις αυτό δεν οφείλεται μόνον στον πολιτικό παράγοντα. 

Το βασικό εργαλείο για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του κατασκευαστικού τομέα είναι η λεγόμενη μοντελοποίηση κατασκευαστικών πληροφοριών (Building Information Modeling-BIM). Βασίζεται στη χρήση «έξυπνων» ψηφιακών μοντέλων, τα οποία προσφέρουν τις απαραίτητες πληροφορίες για να γίνεται ο σχεδιασμός και η μελέτη κτιρίων και υποδομών γρηγορότερα, φθηνότερα, με καλύτερη ποιότητα και με λιγότερες επιπτώσεις για το περιβάλλον. Στην πράξη ψηφιακός σχεδιασμός σημαίνει ότι πριν καν καταφθάσουν στο εργοστάσιο οι πρώτες μπουλντόζες, γίνεται μια ψηφιακή απεικόνιση του έργου, στο οποίο αποκτούν πρόσβαση όλοι οι συμμετέχοντες στις εργασίες σχεδιασμού και υλοποίησης. Αυτό από μόνο του μπορεί να εξοικονομήσει πόρους δισεκατομμυρίων. 

Το 90% των έργων ολοκληρώνεται εκπρόθεσμα 

«Δυστυχώς ο κατασκευαστικός κλάδος συγκαταλέγεται σε εκείνους με τις μεγαλύτερες σπατάλες πόρων», εξηγεί ο Άλεξ Χόφμαν, εκπρόσωπος της Nemetschek-Group, μιας από τις πρωτοπόρες επιχειρήσεις στην αγορά λογισμικού για τον κατασκευαστικό κλάδο. «Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το 90% περίπου όλων των κατασκευαστικών έργων ξεπερνά τον προκαθορισμένο χρόνο κατασκευής. Υπάρχουν προβλήματα στην επικοινωνία, στον σχεδιασμό και τη συνεργασία». 

Πολλοί ειδικοί συμμερίζονται αυτές τις εκτιμήσεις. «Εκτιμάται ότι με τη μοντελοποίηση κατασκευαστικών πληροφοριών μπορεί να εξοικονομηθεί έως και το 1/4 του χρόνου κατασκευής, γεγονός που μειώνει φυσικά και το κόστος», συμπληρώνει η Ρεμπέκα Μπέμπνερ από την PwC. Πρόκειται βέβαια καταρχήν για εκτιμήσεις, όπως λέει. «Δεδομένου ότι πρόκειται για τη χρήση νέων τεχνολογιών, δεν υπάρχουν ακόμη αξιόπιστα δεδομένα». 

Ο Σύνδεσμος του Κατασκευαστικού Κλάδου της Γερμανίας αξιώνει να ανεβάσει η γερμανική κυβέρνηση άμεσα ταχύτητα όσον αφορά τα σχέδια ψηφιοποίησης των κατασκευών. «Υπάρχει μεγάλη καθυστέρηση», σχολιάζει η εκπρόσωπος του συνδέσμου Στάιν-Μπαρτχέλμες. «Θα θέλαμε περισσότερα πιλοτικά πρότζεκτ προκειμένου να προωθήσουμε το ζήτημα από κοινού. Θα πρέπει επιτέλους να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη». 

Τα πλεονεκτήματα της ψηφιοποίησης είναι εξόφθαλμα. «Ήδη στη διαδικασία σχεδιασμού εμπλέκονται πολλά μέρη: αρχιτέκτονες, μηχανικοί, πολεοδόμοι», προσθέτει ο εκπρόσωπος της Nemetschek Χόφμαν. «Γι΄ αυτό και χρειαζόμαστε στο πεδίο του σχεδιασμού και του ντιζάιν ένα λειτουργικό λογισμικό με ανοιχτά στάνταρ. […] Σε ένα έργο συνεργάζονται συχνά 30, 40 ή και περισσότερες εταιρίες». 

Ανέτοιμες και οι εταιρίες

Ακόμη και σε μικρότερα έργα όμως, πολλά μπορεί να πάνε στραβά. Όσο μεγαλύτερες οι εργασίες και ένα πρότζεκτ, τόσο πολλαπλασιάζονται και τα πιθανά λάθη, οι αστοχίες και τα προβλήματα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το κόστος. 

Ο πρώην υπουργός Συγκοινωνιών της Γερμανίας Αλεξάντερ Ντόμπριντ είχε δημοσιεύσει ήδη το 2015 ένα χρονοδιάγραμμα για την BIM, το οποίο ήθελε την ψηφιακή μέθοδο κατασκευής να γίνεται το στάνταρ σε δημόσια έργα συγκοινωνιών μέχρι το 2020. Ωστόσο και εδώ σημειώθηκαν σημαντικές καθυστερήσεις. «Οι απαραίτητες για τη χρήση των μεθόδων ΒΙΜ οργανωτικές προσαρμογές στη διοίκηση αλλά και στην πλευρά των αναδόχων έργων έχουν ολοκληρωθεί σε σημαντικό βαθμό, αλλά όχι πλήρως», εξηγεί εκπρόσωπος του αρμόδιου υπουργείου. 

Στο μεταξύ υπάρχουν όμως πολλά έργα, όπου γίνεται ήδη χρήση της μοντελοποίησης κατασκευαστικών πληροφοριών. Για παράδειγμα στην επέκταση της νέας σιδηροδρομικής γραμμής μεταξύ Καρσλρούης-Βασιλείας αλλά και σε πολλούς αυτοκινητόδρομους. 

Οι καθυστερήσεις δεν οφείλονται όμως μόνον στην πολιτική. Μεγάλα περιθώρια προσαρμογών και βελτιώσεων έχει και ο ίδιος ο κατασκευαστικός κλάδος. «Υπάρχει τεράστια απόκλιση μεταξύ των δυνατοτήτων που διακρίνουν οι επιχειρήσεις στην ψηφιοποίηση και εκείνων που πραγματικά υλοποιούν», λέει η ειδικός της PwC Μπέρμπνερ. «Οι σχεδιαστές (σσ. αρχιτέκτονες, μηχανικοί) έχουν κάνει μεγαλύτερα βήματα από τις κατασκευαστικές εταιρίες. 

«Στην ιδανικότερη περίπτωση η γερμανική κυβέρνηση θα ήθελε εξαρχής για κάθε δημόσιο έργο και ένα ''ψηφιακό δίδυμο'', ώστε ακόμη και μετά από 20 χρόνια να υπάρχει μια καθαρή εικόνα για το τι ακριβώς έγινε», λέει ο Χόφμαν. «Φανταστείτε εργασίες ανακαίνισης σε ένα τεράστιο κτίριο 30ετίας με χιλιάδες εργαζόμενους. Ποιος να ξέρει σήμερα τι και πώς είχε γίνει τότε;». 

Κάρστεν Χέφερ (dpa)

Επιμέλεια: Κώστας Συμεωνίδης