ΕΕ: Έρευνα-καμπανάκι για την κλιματική αλλαγή

Ανταπόκριση από τις Βρυξέλλες

Οι φονικές πλημμύρες στην Ισπανία, που έχουν κοστίσει τη ζωή σε περισσότερους από 200 ανθρώπους, προκαλούν κρίσιμα ερωτηματικά για την ετοιμότητα της ΕΕ έναντι των φυσικών καταστροφών, που οφείλονται στην κλιματική κρίση.

Την ίδια ώρα, η Ευρώπη εξελίσσεται στην ήπειρο με τον μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης της θερμοκρασίας. Το γεγονός αυτό προκαλεί «κινδύνους, που απειλούν την ενεργειακή και επισιτιστική ασφάλεια, τα οικοσυστήματα, τις υποδομές, τους υδάτινους πόρους, τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, αλλά και την υγεία των ανθρώπων» επισημαίνει έκθεση που δημοσίευσε χθες ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος.

Η ίδια έκθεση σημειώνει, παράλληλα, ότι η ΕΕ κατέγραψε μείωση των εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου πέρυσι, που αποτελεί θετικό δείγμα έναντι των στόχων για κλιματική ουδετερότητα. Ωστόσο, τα μέτρα που λαμβάνουν σε εθνικό επίπεδο τα κράτη-μέλη της ΕΕ υπολείπονται αρκετά από τους στόχους μείωσης των εκπομπών έως το 2030.

Στο σύνολό της η ΕΕ κατέδειξε πάντως μείωση των καθαρών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 8,3% το 2023 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη ετήσια μείωση εδώ και δεκαετίες, με εξαίρεση το 2020, όταν ο κορωνοϊός οδήγησε σε μείωση των εκπομπών κατά 9,8%. Οι καθαρές εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου είναι πλέον κατά 37% χαμηλότερες από τα επίπεδα του 1990, ενώ το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 68% την ίδια περίοδο, γεγονός που καταδεικνύει τη συνεχή αποσύνδεση των εκπομπών από την οικονομική ανάπτυξη.

Η ΕΕ συνεχίζει να βρίσκεται σε καλό δρόμο όσον αφορά την εκπλήρωση της δέσμευσής της για μείωση των εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030. Η μείωση αυτή μπορεί να εξηγηθεί εν μέρει από την συνεχιζόμενη επένδυση της ΕΕ σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας καθώς και στη μείωση των ενεργειακών της αναγκών. Αντίστοιχα, το ποσοστό της πράσινης ενέργειας έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 20 χρόνια, από 10% το 2005 σε 24% το 2023.

Καθυστέρηση στους στόχους κλιματικής ουδετερότητας

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, εξάλλου, σημειώνει ότι και ο κατασκευαστικός τομέας έχει πετύχει μειώσεις ύψους 30% στις εκπομπές αερίων τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ωστόσο, άλλοι κρίσιμοι τομείς όπως οι μεταφορές και η γεωργία καταγράφουν καθυστερήσεις σε ό,τι αφορά τους στόχους κλιματικής ουδετερότητας. «Η σχετικά αργή ανάπτυξη των ηλεκτρικών αυτοκινήτων (EV) όπως αντίστοιχα και η χρήση αντλιών θερμότητας αποτελούν υπενθύμιση ότι η (πράσινη) μετάβαση δεν θα συμβεί αυτόματα» τονίζει η έκθεση. Προειδοποιεί, παράλληλα, για την ανάγκη προώθησης περισσότερων επενδύσεων σε βιώσιμες μεταφορές σε εθνικό επίπεδο και πιο «φιλόδοξες» αγροτικές πολιτικές, σε σχέση με τους στόχους της πράσινης μετάβασης.

Εκτιμά άλλωστε ότι η ΕΕ υπολείπεται αρκετά των στόχων που έχει θέσει για μείωση έως 55% των εκπομπών αερίων σε σχέση με τα επίπεδα του 1990, έως το 2030. Στη βάση των εθνικών στοιχείων, οι προβλέψεις του Οργανισμού αναφέρουν ότι θα επιτευχθεί μόλις 43% μείωση, ενώ εάν προχωρήσουν επιπρόσθετα μέτρα σε εθνικό επίπεδο ενδεχομένως να αυξηθεί το ποσοστό αυτό στο 49%.

Στο μεταξύ, η έκθεση καταδεικνύει ότι τη δεκαετία 2040 έως 2050 θα σημειωθεί «κενό» μεταξύ των πραγματικών εκπομπών και των στόχων της ΕΕ, εκτός εάν τα κράτη μέλη προωθήσουν επιπλέον μέτρα. Απαιτείται για τον λόγο αυτό  «να διατηρηθεί το μομέντουμ έναντι της κλιματικής ουδετερότητας μέσω ξεκάθαρων και προβλέψιμων πολιτικών πέραν του 2030» τονίζεται στη σχετική ανακοίνωση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος.

Ευρωπαϊκό σχέδιο κλιματικής προσαρμογής

Στο πλαίσιο των πολιτικών κατευθυντήριων γραμμών της νέας Κομισιόν, που παρουσίασε τον περασμένο Ιούλιο η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ανακοίνωσε ευρωπαϊκό σχέδιο κλιματικής προσαρμογής, ώστε να στηριχθούν περαιτέρω τα κράτη-μέλη και να προετοιμαστούν για φυσικές καταστροφές και ακραία καιρικά φαινόμενα.  «Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής αποτελούν έναν από τους μεγαλύτερους κινδύνους για την ασφάλειά μας» ανέφερε η φον ντερ Λάιεν.

Η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης και η επίτευξη των στόχων κλιματικής ουδετερότητας θα απασχολήσουν τις ακροάσεις αρκετών ορισθέντων επιτρόπων, που ξεκινούν την ερχόμενη Δευτέρα.