Γερμανία: Γιατί οι νέοι ψηφίζουν AfD

Mε στοχευμένες και καλά οργανωμένες εκστρατείες η Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) προσέγγισε ειδικά τους νέους στην προεκλογική περίοδο πριν τις τοπικές εκλογές σε Σαξονία και Θουριγγία στις αρχές Σεπτεμβρίου και στο Βρανδεμβούργο την περασμένη Κυριακή. Στη Θουριγγία, για παράδειγμα, ο επικεφαλής του AfD στο κρατίδιο Μπιορν Χέκε διοργάνωσε κομβόι μοτοσικλετών σηματοδοτώντας το τέλος της προεκλογικής εκστρατείας, με τους υποστηρικτές του κόμματος να περνούν μέσα από πόλεις και χωριά με δημοφιλή στους νέους δίχρονα μηχανάκια Simson ανατολικογερμανικής κατασκευής. Η εκδήλωση συνοδεύτηκε από μια επαγγελματικά συντονισμένη καμπάνια στο TikTok, το Instagram και άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ακόμα και τα μεγάλα μέσα ενημέρωσης αναφέρθηκαν στην, ομολογουμένως, πρωτότυπη ιδέα του AfD.

Το εκλογικό αποτέλεσμα σε Σαξονία, Θουριγγία και Βρανδεμβούργο επιβεβαιώνει τη στρατηγική του ακραίου κόμματος: Ενδεικτικό ότι σχεδόν ένας στους τρεις νέους ψήφισε την Εναλλακτική για τη Γερμανία στις εκλογές στο Βρανδεμβούργο στις 22 Σεπτεμβρίου. Μόλις τρία χρόνια νωρίτερα, περίπου το 50% των νέων ψήφιζε τα κόμματα της συγκυβέρνησης στο Βερολίνο, δηλαδή τους Πράσινους, τους Φιλελεύθερους και τους Σοσιαλδημοκράτες. «Τα τρία αυτά κόμματα έχουν αποτύχει στα μάτια των νέων», εξηγεί ο Κλάους Χούρελμαν σε συνέντευξή του στον ραδιοσταθμό Deutschlandfunk (DLF). Ο Γερμανός κοινωνιολόγος είναι ένας από τους πιο γνωστούς ερευνητές ζητημάτων νεολαίας στη χώρα. Διεξάγει τακτικά επιστημονικές έρευνες με νέους και αναλύει τη στάση, τις απόψεις και τη στάση ζωής τους. Διαπιστώνει ότι τα παραδοσιακά κόμματα δεν έχουν καταφέρει να περάσουν στους νέους τις δικές τους προτεραιότητες, όπως κλιματική αλλαγή, εκπαίδευση, ευημερία και ειρήνη.

Ανοιχτά ρατσιστικές και ριζοσπαστικές θέσεις

Πολλοί νέοι δηλώνουν απογοητευμένοι από τα παραδοσιακά κόμματα και παράλληλα εκφράζουν ανησυχία για το μέλλον, όπως δείχνει η τελευταία «έρευνα τάσεων» που παρουσίασε ο Κλάους Χούρελμαν την περασμένη άνοιξη. Σύμφωνα με την επιστημονική έρευνα, πολλοί έφηβοι και νέοι ενήλικες είναι απαισιόδοξοι, ανησυχώντας για μειώσεις αποδοχών, το ενδεχόμενο πολέμου ή ακόμα ότι δεν θα μπορέσουν να βρουν δικό τους σπίτι. Το αποτέλεσμα της έρευνας εκπλήσσει, διότι οι προοπτικές απασχόλησης νέων στη Γερμανία δεν ήταν ποτέ καλύτερες, μιας και οι μαζικές συνταξιοδοτήσεις τα επόμενα χρόνια αναμένεται να βελτιώσουν κατά πολύ την προσφορά στην αγορά εργασίας.

Σύμφωνα με πολλούς ειδικούς, είναι ανησυχητικό ότι το AfD και η οργάνωση νεολαίας του εκφράζουν ολοένα και συχνότερα ανοιχτά ρατσιστικές και ριζοσπαστικές θέσεις στις εκστρατείες τους. Για παράδειγμα: Στην εκδήλωση της Εναλλακτικής για τη Γερμανία στο Βρανδεμβούργο το βράδυ των εκλογών, υποστηρικτές της οργάνωσης νεολαίας του κόμματος τραγούδησαν δυνατά μια δική τους σύνθεση τέκνο μουσικής με τίτλο: «Θα τους απελάσουμε όλους»! Στο συνοδευτικό βίντεο, οι δημιουργοί του επιστρατεύουν ρατσιστικά κλισέ για απειλητικούς σκουρόχρωμους και μελαμψούς ξένους που θέτουν σε κίνδυνο τη Γερμανία. Ταυτόχρονα αυτοπαρουσιάζονται ως ξανθοί, λαμπεροί και σέξι σωτήρες της χώρας που απελαύνει τους μετανάστες στις χώρες προέλευσης με ειδικές πτήσεις.

Δούρειος ίππος του AfD τα social media

Τέτοιου είδους ρατσιστικές ενέργειες δείχνουν να έχουν μεγάλη διείσδυση στους νέους. «Οι ακροδεξιές, εθνικιστικές και αυταρχικές θέσεις βρίσκουν ολοένα συχνότερα πρόσφορο έδαφος», εξηγεί ο Κλάους Χούρελμαν. Παρ' όλα αυτά, εξακολουθούν να εκφράζουν μια μειοψηφία. Σε έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας το 2023, διαπιστώθηκε ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό του πληθυσμού στην ανατολική Γερμανία έχει μια ριζωμένη ακροδεξιά κοσμοθεωρία.

Οι έρευνες και οι ειδικοί συμφωνούν σε ένα σημείο: Ότι το TikTok και παρόμοια μέσα κοινωνικής δικτύωσης επιδρούν καθοριστικά στη διαμόρφωση γνώμης και την εκλογική συμπεριφορά των νέων, μιας και αποτελούν τη σημαντικότερη πηγή πληροφόρησής τους. Ταυτόχρονα όμως, τα social media φιλοξενούν πλήθος ρατσιστικών, ακραίων και συνωμοσιολογικών απόψεων. Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτή η πραγματικότητα; Ο Φίλιπ Ζέλχοφ από τη δεξαμενή σκέψης Polisphere του Βερολίνου απαντά σχεδόν μονολεκτικά σε συνέντευξή του στην DW: Με την εκπαίδευση. Και προσθέτει: «Η εκπαίδευση στη διαχείριση των μέσων ενημέρωσης είναι ένα τεράστιο ζήτημα, το οποίο θα έπρεπε να αποτελεί μέρος της σχολικής εκπαίδευσης!».

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος