Βουλγαρία: Διαδηλώσεις για τη βία εναντίον γυναικών

Χιλιάδες Βούλγαροι βγαίνουν στους δρόμους από τα τέλη Ιουλίου φωνάζοντας το σύνθημα «το σύστημα δεν λειτουργεί» και κρατώντας πανό με κόκκινα γράμματα που γράφουν «τέλος στη καθημερινή βία που βιώνουν οι γυναίκες στη χώρα, το σπίτι και τον δημόσιο χώρο». Όχι από αγνώστους, αλλά από τους ίδιους τους συντρόφους τους και κοντινούς τους ανθρώπους. «Ούτε μια γυναίκα παραπάνω» είναι το σύνθημα των διαδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν σε περισσότερες από 20 βουλγαρικές πόλεις.

Μόνο το 2022, τουλάχιστον 26 γυναίκες δολοφονήθηκαν από οικείους τους, σύμφωνα με στοιχεία διαφόρων ΜΚΟ. Οι πρόσφατες διαδηλώσεις είχαν ως αφορμή την υπόθεση μιας 18χρονης, η οποία κακοποιήθηκε βάναυσα από τον πρώην φίλο της. Της επιτέθηκε με απίστευτη αγριότητα με μαχαίρι και η κοπέλα χρειάστηκε 400 ράμματα. Επιπλέον της έσπασε τη μύτη και της ξύρισε το κεφάλι. Μια από τις αφίσες στις διαδηλώσεις επισημαίνει όμως και έναν άλλο βασικό παράγοντα. Αυτόν της ψυχολογικής βίας. «Πόσα ράμματα χρειάζονται για ένα ψυχολογικό τραύμα», αναγράφεται σε ένα πλακάτ.

Ανοχή απέναντι στην ενδοοικογενειακή βία

Το περιστατικό έγινε γνωστό ένα μήνα αργότερα, όταν μια γυναίκα που βρίσκεται κοντά στην οικογένεια του θύματος, ενημέρωσε τα μέσα ενημέρωσης. Φίλοι του δράστη την απείλησαν ενώ το δικαστήριο έκρινε ότι επρόκειτο για «απλή σωματική βλάβη» και ο δράστης αφέθηκε ελεύθερος με αναστολή.

Όταν η υπόθεση έγινε γνωστή προκάλεσε κύμα αγανάκτησης κατά της δικαιοσύνης αλλά και εναντίον μια ευρέως διαδεδομένης επιείκειας απέναντι στην ενδοοικογενειακή βία. Οι διαμαρτυρίες είχαν όμως αποτέλεσμα. Ο αναπληρωτής Εισαγγελέας που είχε αναλάβει την υπόθεση αναγκάστηκε να παραιτηθεί όπως και ο γιατρός που είχε συντάξει την ιατροδικαστική έκθεση ενώ ο δράστης συνελήφθη για δεύτερη φορά.

Πάνω από το 20% των γυναικών στη Βουλγαρία ηλικίας 18 έως 74 ετών έχουν υποστεί σωματική κακοποίηση από τον σύντροφό τους σύμφωνα με έρευνα της Εθνικής Στατιστικής Υπηρεσίας το 2021. «Οι περισσότεροι άνθρωποι πιστεύουν ότι αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό. Δεν το καταδικάζουν και έτσι συνεχίζει να συμβαίνει», λέει η Αντρέα, η οποία συμμετέχει σε μια διαδήλωση στη Σόφια.

Προκαταλήψεις και στερεότυπα

Σε μεγάλα τμήματα της βουλγαρικής κοινωνίας είναι παγιωμένες πολλές αναχρονιστικές πεποιθήσεις, όπως για παράδειγμα ότι ένα ζευγάρι δεν πρέπει να χωρίζει και πρέπει να επιλύει τις διαφορές του ακόμα και με τη βία.

Μέχρι σήμερα, η Βουλγαρία δεν έχει επικυρώσει τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής βίας, η οποία προωθήθηκε από το Συμβούλιο της Ευρώπης το 2011. Η συνθήκη, η οποία είναι δεσμευτική βάσει του Διεθνούς Δικαίου για όλα τα κράτη που την επικυρώνουν, αποσκοπεί κυρίως στην προστασία των γυναικών από τη βία. Στη Βουλγαρία ωστόσο καλλιεργήθηκε η ιδέα πως η σύμβαση αυτή προωθεί τη νομική αναγνώριση «του τρίτου φύλου». Στόχος ήταν μια πολιτική μίσους απέναντι στην ΛΟΑΤΚΙ κοινότητα.

Παρόλες τις δυσκολίες πάντως και τα όποια «ιδεολογικά εμπόδια», στις 7 Αυγούστου θα συγκληθεί εκτάκτως το βουλγαρικό κοινοβούλιο με στόχο αλλαγές στον Ποινικό Κώδικα και την ποινικοποίηση και της ψυχολογικής βίας, αλλά και βαρύτερες ποινές για τη σωματική βία.

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου