Βίλι Ζίτε: μια νέα ματιά σ' έναν καθεστωτικό καλλιτέχνη
Τον καιρό της Ανατολικής Γερμανίας "γρανάζι" του καθεστώτος - αυτό ήταν και ένας από τους λόγους που η τέχνη του δέχτηκε συχνά κριτική. Μία έκθεση επιχειρεί να αποκαταστήσει τη φήμη του.
Ο κόσμος του Βίλι Ζίτε
Ζωγράφος και πολιτικός στον τομέα του πολιτισμού, ο Βίλι Ζίττε (1921-2013) ανήκε στους διεθνώς αναγνωρισμένους καλλιτέχνες της πρώην Ανατολικής Γερμανίας. Η αξία του έργου του όμως αμφισβητείται μέχρι σήμερα: Ως πρόεδρος του Συνδέσμου Καλλιτεχνών και πολιτικός εκπροσωπούσε τους κρατικούς μηχανισμούς του καθεστώτος. Μία έκθεση στο μουσείο Μόριτζμπουρκ ρίχνει νέο φως στο έργο του.
"Η αρπαγή των Σαβίνων γυναικών" (1953)
Αφορμή για τη διοργάνωση της έκθεσης είναι η συμπλήρωση ενός αιώνα από την γέννηση του καλλιτέχνη. Αυτοδίδακτος, ο Ζίτε ανακάλυψε σε πολύ μικρή ηλικία την κλίση του προς τη ζωγραφική. Την "αρπαγή των Σαβίνων γυναικών" ζωγράφισε λίγο μετά την επιστροφή του από το ιταλικό μέτωπο. Παρά τη στήριξή του στην πολιτική του ΚΚ, το αφαιρετικό έργο του δέχτηκε και από το κόμμα του συχνά κριτική.
"Η καταστροφή" (1949)
Σωροί από πτώματα που ξεβράζονται από τη θάλασσα: Ο Ζίτε ζωγράφισε τον πίνακα με τους γερμανούς πρόσφυγες πολέμου το 1949, όταν οι αναμνήσεις του από τον πόλεμο ήταν ακόμη νωπές. Με καταγωγή από την επαρχία της Σουδητίας, η οικογένειά του αναγκάστηκε να εγκαταλείψει την περιοχή λόγω των διωγμών κατά των Γερμανών και φυγαδεύτηκε στην πόλη Χάλε.
"Γκαρσόν" (1951)
Στις αρχές το έργο του Βίλι Ζίτε ήταν ακόμη αφαιρετικό. Το συγκεκριμένο προέρχεται από την εποχή που δίδασκε στη σχολή καλών τεχνών στο Γκιμπιχενστάιν. Ως κομμάτι της απείθαρχης καλλιτεχνικής σκηνής στη Χάλε, η οποία ήθελε να είναι ανεξάρτητη, είχε συχνά προβλήματα με το καθεστώς. Η κριτική στο έργο του διαρκώς διογκωνόταν, μέχρι που αναγκάστηκε να συμμορφωθεί - με το καθεστώς και το κόμμα.
"Memento Stalingrad 1" (1961)
Το "Memento Stalingrad" είναι ο τίτλος του έργου που σχεδίασε και ζωγράφισε ο Ζίτε το 1961. Πρόκειται για ένα δίπτυχο, ο δεύτερος πίνακας του οποίου δείχνει δύο νεκρούς γερμανούς στρατιώτες, που κείτονται στο χιόνι. Οι εμπειρίες από τον πόλεμο βρίσκονται συχνά στο επίκεντρο των έργων του και κυρίως η μάχη του Στάλινγκραντ.
"Εργάτες-Τρίπτυχο" (1960)
Η τέχνη της πρώην Ανατ. Γερμανίας έπρεπε να ακολουθεί πιστά τον σοσιαλιστικό ρεαλισμό. Όφειλε να τεθεί στις "υπηρεσίες της εργατικής τάξης" ενισχύοντας το οικοδόμημα της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1960 ο Ζίτε ζωγράφιζε με τον δικό του τρόπο, ο οποίος κρίθηκε ως πολύ αφαιρετικός για τις προδιαγραφές του καθεστώτος. Μόλις το 1963 έκανε την πρώτη ατομική έκθεση.
"Φιλία" (1970)
Ως εκπρόσωπος του σοσιαλιστικού ρεαλισμού απέκτησε σταδιακά μεγάλη αναγνώριση. Ο Ζίτε έγινε στη συνέχεια δεκτός στην Ακαδημία των Τεχνών και έγινε πρόεδρος του καλλιτεχνικού συλλόγου της Ανατ. Γερμανίας (1974-1988), όντας στον στενό κύκλο του Κόμματος. Οι επικριτές του θεωρούσαν ότι ήταν διατεθειμένος να καταστρέψει ή να προωθήσει καλλιτέχνες, ανάλογα με τη σχέση που αυτοί είχαν με το κόμμα.
"Αυτοπροσωπογραφία" (1989)
Η αναδρομική έκθεση υπό τον τίτλο "Ο κόσμος του Βίλι Ζίτε" σκιαγραφεί τη ζωή και το έργο του καλλιτέχνη. Η τέχνη του δεν αποτελεί μόνο παρακλάδι του καθεστώτος και αυτό επιδιώκουν να αναδείξουν, όπως επισημαίνουν ρητά, οι επιμελητές της έκθεσης στη Χάλε.