Αντισταθείτε στον αντισημιτισμό

«Δυστυχώς, ο αντισημιτισμός αυξάνεται σε όλο τον κόσμο», λέει ο Ντάνι Νταγιάν. Εδώ και ενάμιση χρόνο ο 67χρονος είναι πρόεδρος του Γιαντ Βασέμ, του σημαντικότερου ιστορικού μουσείου του Ολοκαυτώματος στον κόσμο, που βρίσκεται στο όρος Χερτσλ στην Ιερουσαλήμ. Σε συνέντευξή του στην Deutsche Welle ο Νταγιάν δηλώνει ότι το αυξανόμενο μίσος εναντίον των Εβραίων σε όλο τον κόσμο τον ώθησε σε μια παραίνεση προς όλους τους αρχηγούς κρατών και κυβερνήσεων: «Αν δείτε αντισημιτισμό, δράστε αμέσως. Μην περιμένετε. Εάν περιμένετε, ο αντισημιτισμός θα γιγαντωθεί, θα πάρει τερατώδεις διαστάσεις που θα είναι αδύνατο να τις σταματήσετε».

Στις 22 Ιανουαρίου ο Ντάνι Νταγιάν θα επισκεφθεί τη Γερμανία για πρώτη φορά στη ζωή του. Γεννήθηκε στην Αργεντινή το 1955 όπου και μεγάλωσε μέχρις ότου η οικογένειά του μετακόμισε στο Ισραήλ το 1971. Στο Ισραήλ αναδείχθηκε ως ένας από τους κορυφαίους πολιτικούς αρχηγούς του ισραηλινού κινήματος των εποίκων στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη του Ιορδάνη. Δηλώνει όμως πως το πολιτικό του παρελθόν δεν παίζει πλέον ρόλο. Η σημερινή του αποστολή είναι «ιερή» γι' αυτόν.

Όταν ήταν νέος πάντως ορκίστηκε να μην ταξιδέψει ποτέ στη Γερμανία, τη χώρα των δραστών, όπως λέει. «Δεν είχε καμία σχέση με μίσος. Ήθελα να δείξω σεβασμό στα έξι εκατομμύρια δολοφονηθέντες Εβραίους».

Αντισταθείτε από την αρχή

Ο Ντάνι Νταγιάν διαπιστώνει βεβαίως πως η κατάσταση σήμερα δεν είναι η ίδια όπως τότε. «Είμαστε πολύ μακριά από αυτό», λέει. Αλλά σε αντίθεση με τους ανθρώπους πριν από 80 χρόνια, σήμερα ξέρουμε τι μπορεί να συμβεί. Η γενιά εκείνη δεν πίστευε ότι κάποιος που καίει βιβλία ή καίει συναγωγές, θα κάψει και ανθρώπους. Κι όμως έγινε και για το λόγο αυτό θα πρέπει ο αντισημιτισμός να καταπολεμηθεί, τονίζει.

Ο Νταγιάν είναι προσκεκλημένος της προέδρου της γερμανικής Βουλής Μπέρμπελ Μπας μετά από επίσκεψή της τελευταίας στο Ισραήλ τον Απρίλιο του 2022. Εκεί ο Νταγιάν της προσέφερε μια εργασία για μια Εβραία από την πόλη καταγωγής της, το Ντούισμπουργκ, την οποία οι Ναζί είχαν δολοφονήσει το 1942.

Οι δυο τους θα εγκαινιάσουν την έκθεση που έχει τον τίτλο «Δεκαέξι αντικείμενα, 70 χρόνια Γιαντ Βασέμ» στις 24 Ιανουαρίου στο Πάουλ Λέμπε Χάους, κοντά στη γερμανική Βουλή. Η έκθεση παρουσιάζει 16 αντικείμενα από τη συλλογή Γιαντ Βασέμ, μαρτυρίες- ενθύμια για την καθημερινή ζωή των Εβραίων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Γερμανία ή δολοφονήθηκαν από τους Ναζί. Παιδικά παιχνίδια, ένα κηροπήγιο για τη γιορτή Χανουκά, ένα ημερολόγιο, ένα πιάνο. 16 αντικείμενα από τα 16 γερμανικά ομοσπονδιακά κρατίδια που ζωντανεύουν χαμένες ιστορίες.

Ο Νταγιάν θεωρεί τη διατήρηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος ως ένα «πολύ αποτελεσματικό εργαλείο για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού». Ο επικεφαλής του Μουσείου Γιαντ Βασέμ εξηγεί τι εννοεί με τα παραδείγματα δύο γνωστών Αμερικανών που έκαναν σχετικές αμφιλεγόμενες δηλώσεις. Ο ράπερ Kένι Γουέστ, ο οποίος επανειλημμένα έχει καταφύγει σε στερεοτυπικές εκφράσεις, είναι «ξεκάθαρα αντισημίτης», λέει ο Νταγιάν. «Δεν θα τον καλούσα στο Γιαντ Βασέμ γιατί θα ήταν χάσιμο χρόνου». Από την άλλη πλευρά, σίγουρα θα προσκαλούσε την ηθοποιό Γούπι Γκόλντμπεργκ, η οποία νόμιζε πως το Ολοκαύτωμα ήταν μια σύγκρουση μεταξύ δύο λευκών ομάδων που δεν είχε καμία σχέση με το φυλετικό μίσος. «Αυτό είναι ανοησία», λέει ο Νταγιάν. «Αυτό δεν είναι αντισημιτισμός. Είναι άγνοια», λέει. Η Γκόλντμπεργκ απλώς «δεν γνώριζε το γεγονός ότι οι Ναζί, δικαίως ή αδίκως, θεωρούσαν τους Εβραίους ως φυλή».

Συναντήσεις με την πολιτική και πολιτειακή ηγεσία

Σήμερα ο αριθμός αυτών που έζησαν το Ολοκαύτωμα φθίνει. Μόνο λίγοι ηλικιωμένοι μπορούν πια να διηγηθούν τη ζωντανή ιστορία στις νεότερες γενιές και για αυτό είναι σημαντικό να μην ξεχαστεί ποτέ.

Στο πρώτο του ταξίδι στη Γερμανία ο Νταγιάν θα περάσει δύο ημέρες στο Βερολίνο. Εκτός από την πρόεδρο της Βουλής θα συναντήσει επίσης τον Ομοσπονδιακό Πρόεδρο Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ, τον Καγκελάριο Όλαφ Σολτς, τον ομοσπονδιακό υπουργό Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ και ηγετικά στελέχη των Πρασίνων και της Χριστιανικής Ένωσης. Θα επισκεφθεί ακόμη το μνημείο για τους δολοφονημένους Εβραίους της Ευρώπης στο κέντρο του Βερολίνου και το Εβραϊκό Μουσείο, ενώ τέλος θα συναντήσει μέλη της εβραϊκής κοινότητας στο Βερολίνο.

«Πρόκειται για τη διατήρηση της φλόγας της μνήμης του Ολοκαυτώματος», λέει και τονίζει πως αυτό το τρομερό γεγονός του 20ου αιώνα δεν πρέπει να «συμβεί ποτέ ξανά», όχι μόνο στον εβραϊκό λαό αλλά σε κανέναν άλλο λαό.

Κρίστοφ Στρακ

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου