Αναπολώντας τα ...φιλιά σε καιρούς πανδημίας

Δύο πεταχτά φιλιά ή και περισσότερα θεωρούνται απαραίτητα για τους Γάλλους, όταν συναντούν γνωστούς και φίλους. Κατά μία άποψη τα δύο φιλιά είναι η παρισινή εκδοχή, ενώ στην επαρχία ο χαιρετισμός μπορεί να περιλαμβάνει ακόμη και τέσσερα φιλιά στα μάγουλα. Faire le bise είναι η παραδοσιακή γαλλική έκφραση. Όμως η πανδημία έχει ανατρέψει παραδόσεις αιώνων. Ακόμη και η αθώα χειραψία έχει εκλείψει, την αντικαθιστά πλέον ο άγαρμπος χαιρετισμός με γροθιές ή με τους αγκώνες. «Θα μπορέσουμε να ξαναφιληθούμε;» απορούσε πρόσφατα, σε πρωτοσέλιδό της, η Le Parisien. Δύο σελίδες αφιέρωσε η γαλλική εφημερίδα στις εκτιμήσεις των ειδικών.

Για τους ιολόγους η απάντηση είναι ξεκάθαρη: ας ξεχάσουμε τα φιλάκια και ας περιοριστούμε σε ένα φιλικό χτύπημα στην πλάτη, προς το παρόν. Μπορεί στη Γαλλία ο δείκτης μεταδοτικότητας να κυμαίνεται σε χαμηλότερα επίπεδα από τη γειτονική Γερμανία, ωστόσο τα νέα κρούσματα καταγράφουν συνεχή αύξηση τις τελευταίες εβδομάδες. Το καλοκαίρι πάντως, σε σχετική δημοσκόπηση, μόνο το 58% των Γάλλων έλεγε ότι αποφεύγει τους παραδοσιακούς ασπασμούς ή τη χειραψία για να προστατευθεί από την πανδημία. Το καλοκαίρι του 2020 το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 66%. 

Το φιλί επιστρέφει, αλλά μόνο για ...λίγους

Από άλλη δημοσκόπηση του Ινστιτούτου Γκάλοπ, στα μέσα Οκτωβρίου, προέκυπτε ότι το 65% των Γάλλων έχει επαναφέρει την παραδοσιακή τελετουργία, μάλιστα το 26% επιδίδεται σε ασπασμούς πολύ πιο συχνά απ' ότι πριν έξι μήνες. Εννέα στους δέκα παραμένουν πιστοί στο έθιμο των bises, αλλά μόνο με τους πολύ κοντινούς τους ανθρώπους. Αλλά και ο Εμανουέλ Μακρόν συνήθιζε να υποδέχεται την καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ με ασπασμούς στο Προεδρικό Μέγαρο.  

«Από τότε που εμβολιαστήκαμε στην οικογένεια, δεν κρατάμε πλέον αποστάσεις» δηλώνει η 20χρονη Ζυλιέτ στο περιοδικό L'Express. «Με τους φίλους δεν ανταλάσσουμε πλέον ασπασμούς», λέει ο 32χρονος Πιέρ, «αλλά είναι παράξενο γιατί πάντα υπάρχει μία στιγμή δισταγμού, όπου αναρωτιέσαι: να δώσω ένα φιλί ή μήπως όχι καλύτερα;» Η 26χρονη Κλάρα λέει ότι έχει επιστρέψει στις παλιές συνήθειες, αλλά «αν επιδεινωθεί η υγειονομική κατάσταση, τότε θα αρχίσω κι εγώ να τηρώ πιο αυστηρά τα περιοριστικά μέτρα».

Κινδυνεύει η πολιτιστική κληρονομιά του φιλιού;

Όλα δείχνουν ότι η πανδημία κάνει τους Γάλλους πιο προσεκτικούς. Σε κανέναν δεν περισσεύουν τα «bises» για να τα μοιράζει αφειδώς. Μήπως βρίσκεται σε κίνδυνο αυτή η μοναδική πολιτιστική παράδοση; Ο κοινωνιολόγος Ζαν Κλντ Κάουφμαν έχει μελετήσει πολύ σοβαρά το ζήτημα και μάλιστα έχει γράψει ολόκληρο βιβλίο για τη γαλλική παράδοση των ασπασμών. «Αυτος ο αυτοματισμός, που όλοι γνωρίζαμε στο παρελθόν, κινδυνεύει να εκλείψει», δηλώνει ο ίδιος στην εφημερίδα Le Parisien.

Σε αυτό συντείνει όχι μόνο η πανδημία, αλλά και το κίνημα #MeToo, που δεν σηκώνει ...παρεξηγήσεις. «Σίγουρα θα γίνει πιο επιλεκτική η χρήση των bises», προειδοποιεί ο γάλλος κοινωνιολόγος. «Θα δίνονται κατά προτεραιότητα σε συγγενείς, φίλους και στενούς συναδέλφους. Από κει και πέρα, μάλλον θα κρίνονται κατά περίπτωση...»

 

Μίχαελ Έβερς (DPA)

Επιμέλεια: Γιάννης Παπαδημητρίου