Luiz Glik iz SAD dobitnica Nobelove nagrade za književnost
8. oktobar 2020
Luiz Elizabet Glik (takođe Gluk) je rođena 22. aprila 1943. u Njujorku. Potomak je mađarskih Jevreja koji su emigrirali u Americi. Pohađala je koledže Sara Lorens i Kolumbija.
Švedska akademija joj dodeljuje nagradu „za njen nepogrešiv pjesnički glas koji svojom strogom ljepotom individualno postojanje čini univerzalnim".
Njena poezija pripada objektivističkoj poeziji, nastaloj tokom tridesetih godina 20. vijeka, čiji su glavni predstavnici bili Luis Zukovski, Čarls Reznikof, Džordž Open i Karl Rakosi. Prateći tu poetiku ona tretira pjesme kao predmete, naglašavajući ozbiljnost, inteligenciju i pjesničku sposobnost da se pronicljivo posmatra svijet tako što upotrebljava obične, svakodnevne riječi.
U eseju Dokazi i teorije navodi da zastupa poeziju koja se približava tišini i graniči sa iščeznućem. 1993. je dobila Pulicerovu nagradu za knjigu poezije Divlji iris. Bila je pjesnik laureat Biblioteke američkog kongresa 2003-2004. godine. Trenutno je kniževnica-rezident Univerziteta Jejl i predavačica na Programu za kreativno pisanje Bostonskog univerziteta. Živi u Kembridžu, u državi Masačusets.
Prethodno je saopšteno da će zbog pandemije korone, priznanje i medalja dobitnici biti uručeni u matičnoj zemlji – u švedskoj ambasadi ili na univerzitetu na kojem rade. Nobelova nagrada za književnost je dotirana sa deset miliona kruna odnosno oko 950.000 evra.
Godine krize
Švedska akademija iza sebe ima godine koje su obilježili skandali. Kriza je započela skandalom oko sada već bivše članice Akademije Katarine Frostenson i njenog supruga kojeg su 18 žena optužile za seksualno uznemiravanje i napade. Krajem 2018. godine on je zbog silovanja osuđen na dvije i po godine zatvora.
- pročitajte i ovo: Nobelova nagrada za književnost neće biti dodijeljena
Pored toga, Akademija je optužila Frostenson da je unaprijed odala ime dobitnika Nobelove nagrade i time prekršila obavezu tajnosti. Pošto su neki članovi komisije za dodjelu nagrade na to reagovali prestankom saradnje sa Akademijom, 2018. Nobelova nagrada za književnost nije dodijeljena.
Sporni Handke
Zato su prošle 2019. godine uvedene novine: reformisan je postupak selekcije kandidata, petočlanoj komisiji Akademije pridružilo se petoro spoljnih stručnjaka za književnost i književnu kritiku - i - dodijeljene su dvije Nobelove nagrade.
- pročitajte i ovo: "Handke se ne ruga bosanskim žrtvama"
Međutim, na kraju godine, dvoje spoljnih stručnjaka je prekinulo saradnju sa Akademijom: Nagrada za poljsku autorku Olgu Tokarčuk, koja je tek 15. žena koja je dobila tu nagradu, primljena je pozitivno. Ali, to se ne bi moglo reći i za dodjelu Nobelove nagrade austrijskom piscu Peteru Handkeu.
Čim se saznalo da je Handkeu dodijeljeno ovo najviše književno priznanje, mnogi mediji i javne ličnosti su osuli paljbu po Akademiji, koja je trajala mjesecima. Ne poričući Handkeove literane kvalitete, njihova glavna optužba je glasila da Handke nije dostojan Nobelove nagrade zbog svog stava prema Srbiji u kontekstu ratova u bivšoj Jugoslaviji.
- pročitajte i ovo: Handke "nije dorastao" Nobelovoj nagradi za književnost
Kladionice – promašile
Neposredno prije saopštenja Švedske akademije, fovoritkinja kladionice Ladbrokes u Londonu je bila kanadska pjesnikinja Ane Karson, a potom su slijedile Ruskinja Ljudmila Ulickaja, Kanađanka Margaret Etvud i Marise Konde iz Gvadalupe, koja je 2018. dobila alternativnu Nobelovu nagradu za književnost. U užem izboru su bili i kandidati Haruki Murakami iz Japana i Ngugi va Tiongo iz Kenije.