Izbori u Njemačkoj: Bit će neizvjesno za Saru Wagenknecht

Partijska konferencija održana proteklog vikenda u Bonu (Bonn) bila je posebno važna za Savez Sara Vagenkneht (Sahra Wagenknecht) (BSW), jer će ta stranka, osnovana u januaru 2024, prvi put učestvovati na izborima za Bundestag. Generalnu probu za to glasanje BSW je odlično prošao: na izborima u tri njemačke pokrajine na istoku zemlje, Brandenburgu, Saksoniji i Tiringiji (Sachsen, Thüringen), BSW je osvojio između 11,8 i 15,8 odsto glasova. Tako je nedvosmisleno zasjenio Ljevicu, stranku od koje se BSW odvojio.

Uprkos tom trijumfu, Sara Vagenkneht ipak mora da strahuje, jer Savez nazvan po njoj možda neće preći cenzus od pet procenata na prijevremenim saveznim izborima koji se održavaju 23. februara. Razlog: od približno 59 miliona birača s pravom glasa u Njemačkoj, samo oko deset miliona, odnosno manje od petine, živi na istoku. Na zapadu, gdje živi preko 80 odsto birača s pravom glasa, podrška za BSW znatno je niža.

Evropski izbori kao barometar za BSW

To je bilo evidentno već na izborima za Evropski parlament u junu 2024. Savez Sara Vagenkneht osvojio je tada 6,2 odsto. Pritom su regionalne razlike bile ogromne. Na istoku Njemačke, rejting stranke bio je kao i na prethodno održanim pokrajinskim izborima – između nešto manje od 13 i nešto više od 16 odsto. Daleko manju podršku BSW je imao na zapadu: u prosjeku znatno ispod pet procenata. Samo u maloj Sarskoj oblasti (Saarland), pokrajini sa oko milion stanovnika, kao i u gradu-pokrajini Bremen (580.000 stanovnika), ta granica je premašena.

Sa stanovišta BSW-a problem je što se to odslikava i na istraživanja javnog mnjenja uoči predstojećih izbora za Bundestag. Prema posljednjem istraživanju „Njemački trend" (Deutschlandtrend), BSW je na pet odsto, što znači da bi Savez prekoračio izborni cenzus. Međutim, prema „Političkom barometru" javnog servisa ZDF, to već nije slučaj. Po tom istraživanju BSW ima četiri procenta. Uoči partijske konferencije neizvesnost je zato bila velika.

Sara Vagenkneht kritikuje medije

Osnivačica BSW-a Vagenkneht te slabe rezultate u anketama objašnjava nedostatkom prisustva u medijima: „Smatram da je to prilično nedemokratski", rekla je ona za javni servis Bajerišer rundfunk (Bayerischen Rundfunk) (BR) neposredno pre izborne konferencije stranke. Pogled na statistiku televizijskih emisija visoke gledanosti javnih servisa ARD i ZDF, pokazuje, međutim, drugačiju sliku: Vagenkneht je bila najprisutniji političar na javnim televizijama tokom 2024. godine s dvanaest gostovanja u emisijama.

Na partijskoj konferenciji u Bonu, prva žena Saveza djelovala je borbeno, uprkos slabim rezultatima u istraživanjima javnog mnjenja. Oni su mlada stranka, još nemaju jezgro biračkog tijela, a i mnogi još ne znaju za koga će da glasaju, rekla je Vagenkneht i naglasila: „Tek sad stvarno počinjemo ovu predizbornu kampanju." Osnova za to je program koji je usvojen na partijskom kongresu.

BSW sebe vidi kao jedinu mirovnu stranku

U tom programu, BSW sebe opisuje kao jedinu mirovnu stranku u njemačkom Bundestagu koja je dosljedno protiv povećanog naoružavanja, kao i isporuka oružja u ratne zone. Međutim, to je oduvijek zahtijevala i Ljevica, stranka kojoj su Vagenkneht, a s njom i mnogi dugogodišnji članovi, okrenuli leđa.

Odlučujući faktor za taj raskol bile su suprotstavljene ideje o politici azila i migracija. Dok je Ljevica jedina stranka zastupljena u Bundestagu koja odbacuje restriktivniji kurs po tom pitanju, BSW, između ostalog, poziva da se procedure dodjeljivanja azila sprovode van Evropske unije u takozvanim sigurnim trećim zemljama. Smatra i da kriminalce među izbjeglicama treba deportovati.

Oštri tonovi u politici azila i migracija

Po sadržaju i retorici, neki dijelovi izbornog programa BSW podsjećaju programe nekih drugih stranaka, među njima i onaj djelimično desno-ekstremističke Alternative za Njemačku (AfD). U programu BSW kritikuje se „nekontrolisani priliv ljudi" o čijim biografijama i spremnosti za integraciju, kako se navodi, znamo malo. „Naivna praksa prihvatanja posljednjih godina već je rezultirala neproporcionalnim porastom broja zločina uz upotrebu noževa, seksualnih delikata i vjerski motivisanog terorizma", piše u izbornom programu BSW-a.

U njemu postoje i preklapanja s programom Ljevice – recimo kada je riječ o tome kako da se okonča ruski napad na Ukrajinu kojim se krši međunarodno pravo. BSW poziva na bezuslovni prekid vatre. Ne smijemo upasti u novu trku u naoružanju, upozorava Sara Vagenkneht: „Ne može se biti spreman za rat u nuklearno doba." Neophodna je nova politika smirivanja tenzija, kaže i poručuje: „Ratovi se završavaju pregovorima."

Oštre kritike izraelske vojne operacije u Pojasu Gaze

U svjetlu terorističkog napada radikalnog islamističkog Hamasa 7. oktobra 2023, BSW opisuje Bliski istok kao „bure baruta". Sve velike sile u regionu bi da svoje sukobe vode preko leđa stanovništva, navodi se u izbornom programu: „Ono što je počelo kao samoodbrana Izraela nakon masakra u Hamasu, odavno je postalo nemilosrdna kampanja osvete i uništenja koju Netanjahuova vlada vodi protiv žena i djece u Pojasu Gaze."

Savez Sara Vagenkneht u svom izbornom programu takođe je protiv povećanja izdataka za vojsku: „Priča o tome da je Bundesver (Bundeswehr) 'unakažen zbog štednje' je mit. Od 2014. njemačka potrošnja na vojsku se više nego udvostručila i u 2024. će iznositi skoro 90 milijardi eura." U stvari, Njemačka je time postigla cilj dogovoren u okviru NATO da zemlje-članice svake godine u svoj budžet za odbranu ulože najmanje dva procenta BDP-a.

Nijednom nije spomenula Ljevicu

Da se pitaju BSW i njegova sada zvanična kandidatkinja za mjesto kancelara Sara Vagenkneht, Njemačka bi trebalo da se razoruža. Pitanje je, ipak, da li će ta nova stranka moći toj temi da se posveti u idućem sazivu Bundestaga. Ako BSW ne bude prešla izborni cenzus od pet odsto, to bi prije svega bio lični poraz žene koja je taj Savez i osnovala.

U međuvremenu, bivša stranka Sare Vagenkneht, koja je po anketama daleko ispod pet procenata, ipak može da se nada da će uspjeti da uđe u Bundestag i bez da pređe izborni prag. Da bi to uradila, morala bi da pobijedi u najmanje tri izborne jedinice. Ljevica je u tome već uspjela 2021. Tada je dobila skoro 40 poslaničkih mjesta u Bundestagu, što je odgovaralo procentu glasova koji je tada osvojila (4,9 odsto). Od toga je tada korist imala i Sara Vagenkneht, prije nego što je tri godine kasnije osnovala sopstvenu stranku.

„A sad – da se borimo zajedno!“

Na kraju izborne partijske konferencije apelovala je na oko 600 delegata da sa samopouzdanjem uđu u izbornu kampanju: „A sad – da se borimo zajedno! Tako ćemo učiniti da 23. februar bude dan velikog uspjeha!"

Tekst je izvorno objavljen na njemačkom jeziku

Pratite nas i na Facebooku, na Twitteru, na YouTube, kao i na našem nalogu na Instagramu