የግጭት ዳፋ ባገረሸበት ሰላሌ የነዋሪው ሰቆቃ

በኦሮሚያ ክልል ሰሜን ሸዋ ዞን የደብረጽጌ ከተማ ነዋሪ አስተያየት ሰጪ እያገረሸ በመጣው የጸጥታ ችግር ስጋት ከገባቸው ውስጥ ናቸው፡፡ በተለያዩ ጊዜያት አደባባይ ወጥተው ተፋላሚዎች ሰላም እንዲያወርዱ በአከባቢቸው ህዝቡ መማጸኑን የሚስታውሱት ነዋሪ አሁን ላይ ያ ሁሉ ተማጽኖ መና ቀርቶ አስገድዶ ስወራ እና እገታዎች በታጠቁ አካላት ስለሚፈጸሙ የአከባቢው ነዋሪዎች ገቢያ እና ለቅሰው ለመውጣት የሚሰጉበት አስቸጋሪ ያሉት ሁኔታ መፈጠሩን አስረድተዋል፡፡

“ታጣቂዎች በየቦታው ሰው ይወስዳሉ” የሚሉት አስተያየት ሰጪዋ በተለይም ሰው ገቢያም ሆነ ለቅሶ እንኳ ለመሄድ ስጋት እንደሚገባው አስረድተዋል፡፡ 

እገታና ስወራው

ከአንድ ሳምንት በፊት ከደብረልባኖስ አከባቢ ወደ ያያ ጉሌሌ ለገቢያ ስጓዙ የነበሩ አንድ ተሽከርካሪ ሙሉ 50 ሰዎች ግድም የሚሆኑ ነጋዴዎች ሳዲኒ ብዮ በሚባል የያያ ጉሉለ ወረዳ ታፍነው እንደተወሰዱ እስካሁን አለመመለሳቸውን ለዶቼ ቬለ የገለጹት ሌላው በዞኑ የያያ ጉሌሌ ፊታል ከተማ አስተያየት ሰጪ የፀጥታ ችግሩ ፋታ እንደማይሰጥ ያስረዱን ማሳያውን በማቅረብ ነው፡፡

“ወደ ገቢያ ስሄዱ የነበሩ አንድ ሙሉ መኪና አብዛኞቻቸው ነጋዴዎች የሆኑና ገቢያተኞችም የሚገኙባቸው ያለፈው ማክሰኞ ሳምንት ወደ ጉሌሌ ለገቢያ እየመጡ ሳለ ነው ሳዲኒ በሚባል ቀበሌ በታጣቂዎች ታፍነው የተወሰዱት፡፡ ይህ ቦታ ከአንድ ወር ግድም በፊት አምስት የዞን ባለስልጣናትን ጨምሮ የመንግስት ሰራተኞች የተገደሉበትም ነው፡፡ ባለፈው ሳምንት ማክሰኞ የተወሰዱት ወደ 50 የሚሆኑት ገቢያተኞቹ እስካሁን አልተመለሱም፡፡ ሾፈርም አብሮ እንደተወሰደ ነው” ብለዋል፡፡

የተስፋ ጭላንጭል የታየበት የሰላሌ ሰላም ዳግም መደፍረስ

አስተያየት ሰጪው አክለው በዚህን ወቅት ከከተማ በመራቅ መንቀሳቀሱ ስጋት እንደሚፈጥር አስረድተው ማህበረሰቡ እለት በእለት ስጋት ወሮት እንደሚኖርም ገልጸዋል፡፡ “እዚሁ ከተማ አከባቢ ካልሆነ በስተቀር ወዴትም መንቀሳቀስ ስጋት አለው፡፡ ህዝቡ በስጋት ነው ዛሬ አደርኩ እያለ ህይወቱን የሚመራው፡፡ በቅርቡ ኦፕሬሽን እናካህዳለን በሚል ከዞን የመጣው የመንግስት ሰራዊትም ወዲያው ስለሆነ የተመለሰው ምንም ለውጥ አልታየም፡፡ ከዚህ ከተማ ውጪ ታጣቂዎች አይገኙበትም የሚያስብል አንድም የገጠር ቀበሌ አታገኝም፡፡ በፊት በፊት በቆላማ ቀበሌያት ስወሰኑ ነበር አሁን ግን የትም ብትንቀሳቀስ ሸማቂዎች ያገኙኛል የሚል ስጋት ይኖራል፡፡ ታጣቂዎቹ እየተንቀሳቀሱ የመንግስት ሰራተኛ የሆነውን ንብረት በሙሉ ይወስዳሉ፡፡ ህዝቡ ፈጽሞ አይቶ የማያውቀውን ስቃይ ነው እያየ ያለው” ብለዋል፡፡

የተራዘመሰው ግጭት ተጽእኖ

ህብረተሰቡ አላቧራ ባለው የተራዘመ ግጭት መሰቃየቱን የገለጹት የያያጉሌለ ወረዳ ነዋሪው ከተማ እንኳ ተኝቶ ማደር አስጊ እየሆነ ነው ሲሉ ያለባቸውን አስከፊ ሉት የጸጥታ ስጋት አብራርተዋል፡፡

“ተቸግረናል፡፡ ከተማ ውስጥ እንኳ ቢሆን ተኝቶ የሚያድር ሰው አታገኝም፡፡ ሰው እየተደበቀ ከቦታ ቦታ እየተንቀሳቀሰ ነው ቀን የሚገፋው፡፡ ሰው ከመደበኛ ህይወቱ ተበታትኗል፡፡ ህዝቡ ያለበት ህይወት ኑሮ አይደለም፡፡ ሁለቱ ተፋላሚዎች ብዙ ጊዜ ፊትለፊት ስዋጉ አታይም፡፡ የመንግስት ጦር ስመጣ ጫካ ያለው በደፈጣ ነው የሚጠብው፡፡ በዚህ ውስጥ ሁለቱ ተፋላሚዎች ተነጋግረው መግባባት ስችሉ በመሃል የመጨረሻ ስቃይ እያየ ያለው ህዝቡ ነው፡፡ በገጠር እውነት ለመናገር እንጀራ እንኳ መሶቡ ውስጥ የሚድርለት ሰው ማግኘት ይከብዳል፡፡ የትኛውም ጉልበተና ይገባል በልቶ ይወጣል፡፡ ምንግስት ግብር እንዲከፈል ገበረውን ስያስገድድ ያለው ምርጫ እህሉን ወደ ገቢ አውጥቶ መሸጥ ነው፡፡ እዛ ያለው የሸመቀ ታጣቂ ቡድን ግን አንድም ፍሬ እህል ወደ ገቢያ አታወጣም እያለ ያስፈራራዋል፡፡ ጋግሮ ልጆቹን እንዳይመግብ ሌማቱን ገልብጦ ባዶ የሚያስቀረው አካል ስላለ ይህን ሁሉ ስቃይ ህዝቡ የሚናገርበት መድረክም ሆነ ቦታ የለውም፡፡ ከዚህ የተነሳ በታሪክ ታይቶ የማይታወቅ ስቃይ ነው ህዝቡ እያሳለፈ ያለው” በማለትም አስረድተዋል፡፡

በኦሮሚያ የጸጥታ ፈተና ባለባቸው አከባቢዎች የበዓል ይዞታ

በመንግስት የጸጥታ ሃይልም ሆነ በአማጺው ታጣቂው ሃይል ስልክ ስለሚለቀም ስልክ ይዞ የሚንቀሳቀስ ሰው በገጠር አይገኝም ያሉት አስተያየት ሰጪው መረጃ እንኳ መለዋወጥ አዳጋች ሆኖ ህዝቡ ከዚህ በፊት ስኖር ከነበረው ሃምሳ ኣመት ወደ ኋላ ተመልሶ እየኖረ ነው ብለዋል፡፡ በተለያዩ ጊዜያት ህዝቡ መንግስት ደህንነቱን እንዲያስጠብቅ ብማጸንም አልሆነለትም ነው ያሉት፡፡ 
ዶቼ ቬለ የነዋሪዎቹን አስተያየት ዞ በዚህ ላይ ማብራሪያ ለመጠየቅ ለዞኑ ዋና አስተዳዳሪ አቶ ከፋለ አደሬ ብደውልም ምላሻቸውን ባለማግኘታችን ጥረቱ አልሰመረም፡፡ 

የተናፈቀው መጨረሻ

ነዋሪዎቹም ይላሉ፡፡ ከእንግዲህ የተሸለውን ከፈጠሪ እንጠብቃለን፡፡ “ፈጣሪ ይወቅልን እንጂ የሰው ታክቶናል” ያሉን የደብረጽጌ ነዋሪ “ብጨኛው አማራጫችን ፈጣሪን መማጸን ነው” በማለት የህብረተሰቡ ተስፋ መሟጠጥን ገልጸዋል፡፡

በኦሮሚያ ክልል ጸጥታ እጦት የተማረረው ኅብረተሰብ እና የሰላም ጥሪው

የኢትዮጵያ ሰብዓዊ መብቶች ኮሚሽን ከአንድ ሳምንት በፊት “በኢትዮጵያ በግጭት ዐውድ ውስጥ ያሉ አካባቢዎች የሰብአዊ መብቶች ይዞታ”  በሚል ይፋ ባደረገው ሪፖርቱ ኦሮሚያን ጨምሮ ግጭት ባለባቸው የአገሪቱ አከባቢዎች ሰፋፊ የሰብዓዊ መብት ጥሰቶች በስፋት እየተስተዋሉ መሆኑን በዝርዝር አመልክቶ ለእልባቱም ለተፋላሚዎች ትሪ ማቅረቡ ይታወሳል፡፡
ሥዩም ጌቱ
እሸቴ በቀለ
ጸሀይ ጫኔ