بازسازی شهر "غلغله"، یادگار فراموش شده ساسانیان

می‌گویند نام نخستین این شهر، که یکی از دیدنی‌های جذاب بامیان است، غلغله نبوده است و این نامی است که پس از حمله چنگیز و قتل عام مردم بر این شهر نهاده‌اند. غلغله یا فریاد و غوغا.

قدمت این شهر به آخرین سال‌های دوره ساسانیان بر می‌گردد. و پس از آن نیز حکومت‌های محلی به تکمیل و ساخت آن همت گماردند. قلعه‌ها ساختند و یکی از جذاب‌ترین و پر راز و رمزترین نقاط را بنیاد نهادند. حمله مغولان و ویرانی این شهر، پایان غم‌انگیز نمونه‌ای فاخر از تمدن باستان بوده است.

شهر غلغله با دیواری بلند و عریض بر چکاد کوهی در مرکز بامیان واقع شده بود. از همان آغاز نیز بیم آن می‌رفت که این شهر هدف یورش بیگانگان واقع شود. فرجام تلخی که سرنوشت این شهر را رقم زد.

از عظمت تاریخی این شهر چیز زیادی بر جای نمانده است. سنگ‌نگاره‌ها و سنگ‌نوشته‌ها به همراه سنگ‌بری‌های کم‌نظیر به مرور زمان نقش باخته‌اند. اکنون یک سازمان آلمانی، تحت نظارت یونسکو و با کمک مالی ایتالیا مرمت و بازسازی این شهر را برعهده گرفته است.

بودجه‌ای که برای بازسازی این شهر در نظر گرفته‌اند بالغ بر یک میلیون و دویست هزار دلار می‌شود. امر بازسازی غلغله سال پیش و زیر نظارت یونسکو آغاز شد.

یکی از افرادی که وظیفه بازسازی و مرمت این شهر را برعهده دارد، مجتبی میرزایی، باستان شناسی افغان ساکن آلمان است. این باستان‌شناس از سوی موسسه آلمانی آیکوموس مامور مرمت بخش‌های مهم شهر غلغله شده است.

بامیان به واسطه مکان‌های تاریخی و باستانی در شمار میراث‌های فرهنگی افغانستان است. علی‌رغم این، عدم رسیدگی به این آثار باستانی منجر به آن شده است که بسیاری از این آثار در معرض ویرانی قرار بگیرند. این موضوع در فهرست آثار در خطر، توسط یونسکو نیز ثبت شده است.

خطر ویرانی در اثر مرور زمان و سایش بسیاری از آثار باستانی و دیدنی مهم و تاریخی بامیان و از جمله آثار تاریخی شهر غلغله را تهدید می‌کند. لازم به یادآوری است که بامیان اخیرا لقب پایتخت فرهنگی کشورهای عضو پیمان جنوب آسیا را کسب کرده است.

رئیس اطلاعات و فرهنگ بامیان، کبیر دادرس اعلام کرده است که بخش‌های مهمی از شهر غلغله تا کنون مرمت شده‌اند و قرار بر این است که بخش‌های دیگر این شهر ظرف سال آینده بازسازی شوند.

به گفته رئیس سازمان اطلاعات و فرهنگ ولایت بامیان، قرار بر این است که بقایای شهر غلغله که شامل برج‌ها، گنبد‌ها و دیوارهای عظیم می‌شود، مرمت و بازسازی شوند و به این ترتیب این شهر بتواند گردشگران را به سوی خود جلب کند.

ارگ شهر غلغله پس از پایان نفوذ و حضور بودائیان در بامیان به مرکز اسلامی بدل و سرانجام نیز توسط سربازان چنیگز ویران شده است. مرمت این ارگ نیز در شمار کارهایی است که زیر نظارت یونسکو در شهر غلغله صورت خواهند گرفت.