Kendisi küçük, maliyeti büyük

Devlet borçları krizi yüzünden euronun kaldırılmasını talep edenler artıyor. Hatta bu amaçla siyasi partiler bile kuruluyor. Avrupa Birliği'nin Paradan Sorumlu Üyesi Olli Rehn'in derdi ise bir ve iki sentlik madeni paraların yük olmaya başlaması. Avrupa Birliği Konseyi ve Avrupa Parlamentosu, Komisyon'dan en küçük iki madenî paranın kaldırılmasını istemişti. Komisyon üyesi Rehn de bir ve iki sentlik bozuk paranın çok pahalıya mal olduğunu söylüyor.

Demirden olup üstü bakırla kalplı sentlerin üretim maliyeti nominal değerini aşıyor. Buna bir de sentlerin piyasaya dağıtılmasından kaynaklanan maliyet ekleniyor. Avrupa Birliği Komisyonu'nun verilerine göre ortak para birimine geçilmesinden bu yana madenî paraların üretim maliyeti ile sentlerin nominal değeri arasındaki fark 1,4 milyar euroya çıkmış.

Finlandiya ve Hollanda'da yok

Finlandiya ve Hollanda bir ve iki sentleri çoktan kaldırdı. Her iki ülkede de küsurat atılıp fiyatların son hanesi beş sente iblağ edildiğinden bir ve iki sentlik madeni para fiilen piyasadan kalkmış oldu.

Alman Ticaret Odaları Birliği Basın Sözcüsü Stefan Hertel Finlandiya ve Hollanda'da başlatılan uygulamanın Almanya için söz konusu olamayacağını söylüyor: “Almanya Merkez Bankası'nın yaptırdığı ankete göre Almanların büyük çoğunluğu bir ve iki sentleri bırakmak istemiyor.”

Alman perakendeci de bir ve iki sentlerden memnun. Psikolojik nedenlerle ürüne 1 euro yerine 99 sentlik fiyat etiketi konduğu için alışveriş yapılan her yerde bir sentlere ihtiyaç duyuluyor.

Hertel, “Fiyatın son iki hanesinde 99 sent yazılı fiyatlar için kötü olurdu. Çünkü bir sent olmadan kimse para bozamazdı" diyor.

Madenî paranın ticarî kuruluşlara dağıtılmasından Almanya Merkez Bankası sorumlu. Merkez Bankası 2002 yılından beri şube sayısını azalttığı için esnaf bozuk para alacak banka bulmakta zorlanıyor. Merkez Bankası'nın nakit para tedariğinden sorumlu yönetim kurulu üyesi Carl-Ludwig Thiele, Deutsche Welle'ye verdiği demeçte ekonomik davranmak zorunda olan merkez bankasının her yerde şube bulundurmaya mecbur olmadığını ve tüketicinin de zaten şube sayısının azalmasını fark etmediğini söylüyor.

Perakendeciler tepkili

Perakendeciler ise merkez bankasının giderlerini azaltmak için şube kapatmasını eleştiriyor. Bozuk para bulmakta zorlanan tüccar merkez bankasının bozuk para tedarikini pahalaştıran uygulamasından da şikâyetçi. Merkez bankası madenî paranın taşıma maliyetini düşürmek için madenî parayı, yedisinin de yüksek miktarda bulunduğu büyük kasetler içinde teslim ediyor. Toplam 314 bin euronun bulunduğu standart kasetlerde 2 bin 500 euroluk bir sent ve 4 bin euroluk iki sent bulunuyor. Daha düşük miktarda bozuk para almak isteyenler bankaya ek ücret ödemek zorunda kalıyor.

Ticaret Odaları Birliği sözcüsü Hertel bir iki sentlerin tedavülden kaldırılmasının bu bakımdan mantıklı olduğunu çünkü madenî parayı kağıt rulolar içinde teslim etme mecburiyetinin maliyeti artırdığını söylüyor. Merkez Bankası Yönetim kurulu üyesi Thiele standart bozuk para kasetlerinin yerinde bir hizmet olduğunu belirtiyor ve ekliyor: “Bütün madenî paraların bulunmasının zorunlu olduğu 650 kilo ağırlığındaki bozuk para kaseti alan hiçbir büfe işletmecisine rastlamadım.”

Nakit paranın piyasa sürülmesi ne kadar pahalıya gelirse gelsin, Almanlar istemediği sürece merkez bankasının bir ve iki sentleri piyasadan çekeceği sanılmıyor. Birlik Komisyonu en küçük iki para diliminin kaldırılmasına karar verene kadar Avrupalılar cüzdanlarında bakır kaplı bozuk para da bulunduracaklar.

© Deutsche Welle Türkçe

Friedel Taube / Ahmet Günaltay

Editör: Ercan Coşkun