مذاکرات منع سلاح‌های هسته‌ای؛ گامی تاریخی یا مرگی زودرس؟
۱۳۹۶ فروردین ۸, سه‌شنبه
مذاکرات سازمان ملل متحد در رابطه با ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای روز گذشته (دوشنبه، ۲۷ مارس/ ۷ فروردین) با گذشت بیش از ۷۰ سال از بمباران اتمی هیروشیما و ناکازاکی در نیویورک آغاز شد.
۱۲۳ کشور از میان ۱۹۳ کشور عضو سازمان ملل از این مذاکرات حمایت می‌کنند. اما از آنجا که هیچ‌یک از ۹ کشوری که از آنها به عنوان قدرت اتمی یاد می‌شود، در این مذاکرات شرکت نکرده‌اند، چشم‌اندازی روشن هم برای توفیق این گفت‌وگوها دیده نمی‌شود.
غیاب آمریکا و ۴۰ کشور دیگر
نیکی هیلی، نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل متحد، ضمن اعلام اینکه به همراه نمایندگان حدود ۴۰ کشور دیگر در مذاکرات نیویورک شرکت نخواهد کرد، گفت: «باید واقع‌بین باشیم. آیا کسی باور می‌کند که کره شمالی با ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای موافقت کند؟».
متیو ریکرافت، نماینده بریتانیا در سازمان ملل نیز گفت، مذاکره بر سر "ممنوعیت" مخل تلاش‌ها برای خلع سلاح هسته‌ای خواهد بود.
آلمان نیز همچون اکثر کشورهای عضو ناتو، با این استدلال که مذاکرات بدون قدرت‌های اتمی نتیجه‌ای نخواهد داشت، خود را کنار کشیده است. حتی ژاپن، تنها کشوری که در هیروشیما و ناکازاکی خود هدف حمله سلاح‌های اتمی بوده، با این مذاکرات مخالفت کرده است.
با وجود این، کمپین بین‌المللی نابودی تسلیحات هسته‌ای (ICAN) از گامی تاریخی برای رسیدن به جهانی صلح‌آمیز سخن می‌گوید. زمان پایان مذاکرات نیویورک که در دو دور برگزار خواهد شد، ماه ژوئیه سال جاری پیش‌بینی شده است.
مبتکران بحث بر سر ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای دولت‌های اتریش، ایرلند، برزیل، مکزیک، نیجریه و آفریقای جنوبی هستند. آنان دلیل خواست "ممنوعیت" را این مسئله عنوان کرده‌اند که تنها یک بار به‌کارگیری سلاح هسته‌ای می‌تواند به تمامی جلوه‌های حیات بر زمین پایان دهد و خطایی انسانی یا یک حادثه می‌تواند موجی فاجعه‌بار بیافریند.
امید به تأثیر فشار سیاسی
علاوه بر این، موافقان معتقدند، فشار سیاسی بر قدرت‌های اتمی می‌تواند در نهایت به نرمش آنها در جهت چشم‌پوشی از سلاح‌های هسته‌ای بینجامد. آنها همچنین تأکید دارند که قراردادی بر سر "ممنوعیت" می‌تواند روزنه‌ای بزرگ در حقوق بین‌الملل به وجود آورد. تاکنون ممنوعیتی جهانشمول برای استفاده از سلاح‌های هسته‌ای وجود نداشته است.
بر اساس اطلاعات کمپین بین‌المللی نابودی تسلیحات هسته‌ای، ۹ کشور مجهز به سلاح‌های اتمی در جهان بیش از ۱۵ هزار کلاهک جنگی در اختیار دارند. بیش از ۹۰ درصد این سلاح‌ها در اختیار آمریکایی‌ها و روس‌هاست. مابقی کلاهک‌ها متعلق به ارتش‌های چین، فرانسه، بریتانیا، هند، اسرائیل، پاکستان و کره شمالی است.
بر اساس متن پیمان‌نامه بین‌المللی منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (ان‌پی‌تی)، ایالات متحده، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا به عنوان کشورهای دارای سلاح هسته‌ای به رسمیت شناخته شده‌اند. هند، اسرائیل، پاکستان و کره شمالی این پیمان را نپذیرفته‌اند. به گفته‌ی دیپلمات‌ها، این چهار کشور نیز با پیمان ممنوعیت سلاح‌های هسته‌ای مخالف هستند.