هشدار پژوهشگران درباره تشکیل فراکسیون‌های زبانی در مجلس
۱۳۹۵ آبان ۲۱, جمعه
حدود ۱۷۰ نفر از محققان، استادان و تاریخدانان ایرانی در نامه‌ای به علی لاریجانی، رئیس مجلس شورای اسلامی نسبت به خبرهای منتشر شده در باره تشکیل "فراکسیون ترک‌زبانان" و پیامدهای احتمالی آن ابراز نگرانی کرده‌اند.
به گزارش روز جمعه ۲۱ آبان خبرگزاری ایلنا، نویسندگان این نامه نوشته‌اند که تشکیل چنین فراکسیونی و فراکسیون‌های مشابه آن می‌تواند به اساس وحدت ملی آسیب رساند و "امکان بروز خطر تضعیف همگرایی ملی و ایجاد حس واگرایی مابین اقوام و هویتهای قومی ایرانی" را افزایش دهد.
این تاریخدانان با تاکید بر به رسمیت شناختن و احترام به دغدغه‌ها و نیازهای تمام شهروندان نوشته‌اند: «تقسیم بندی مجلس شورای اسلامی را به دستهبندیهای قومی، در نهایت اقدامی واگرایانه در جهت سست نمودن اتصال حلقههای زنجیر هویت ایرانی و بستر ساز واگرایی ملی از پیکرهی ایران بزرگ و متحد میدانیم.»
جمعی فراتر از استان‌های ترک‌نشین
پس از ماه‌ها و هفته بحث و تبادل نظر، نهم آبان ماه سال جاری فراکسیونی زیر عنوان فراکسیون نمایندگان مناطق ترک‌نشین در مجلس دهم تشکیل شد که شمار اعضای آن ۱۰۰ نفر اعلام شده است.
گفته می‌شود علاوه بر نمایندگان چهار استان آذربایجان شرقی،آذربایجان غربی، اردبیل و زنجان نمایندگانی از قزوین، خراسان شمالی، اصفهان و تهران نیز در این فراکسیون عضو هستند و وجه اشتراک اصلی عمده آنها زبان ترکی است.
تشکیل این فراکسیون با اعتراض‌ها و انتقادهایی در داخل مجلس نیز روبرو شده و شماری از نمایندگان این کار را مغایر برخی از اصول قانون اساسی دانشته‌اند.
احمد مرادی، نماینده بندرعباس این اقدام را ناقض اصل‌های ۱۹، ۲۰ و ۸۴ قانون اساسی دانسته و ۱۲ آبان ماه به خبرگزاری مهر گفته است: «مجلس، صدای ملت است و باید منادی وحدت باشد. اگر این روند ادامه یابد، باید منتظر تقسیم‌بندی میان سایر اقوام در مجلس باشیم.»
بیشتر بخوانید: تشکیل فراکسیون مناطق ترک‌نشین در مجلس و چالش‌های آن
مغایرت با قانون اساسی
مطابق اصل ۸۴ هر نماینده در برابر تمام ملت مسئول است و اصل ۱۹ مقرر کرده: «مردم ایران از هر قوم و قبیله كه باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند اینها سبب امتیاز نخواهد بود.»
شماری از حامیان دولت تشکیل فراکسیون‌های قومی و زبانی را گامی در جهت شعارهای رئیس جمهور، حسن روحانی درباره رسیدگی به حقوق اقوام گوناگون ارزیابی می‌کنند و از آن استقبال کرده‌اند.
ریاست فراکسیون نمایندگان مناطق ترک‌نشین را مسعود پزشکیان، نایب اول رئیس مجلس بر عهده دارد که از چهره‌های شناخته شده‌ی اصلاح‌طلبان و حامی دولت محسوب می‌شود.
در نامه پژوهشگران تاریخ خطاب به لاریجانی آمده است: «ما بر این باوریم که همچنان مطابق اصل ۸۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هر نماینده به علاوه وکالت از جانب مردمان حوزهی انتخابیهی خود وکیل عام تمامی مردم ایران نیز هست و میبایست نسبت به وجود هر نوع نارسایی و محرومیت در سراسر کشور احساس مسئولیت و پیگیری داشته باشد و در مورد سرنوشت مشترک اهالی ایران دارای مسئولیت مشترک با تمامی نمایندگان محترم مجلس است.»
بیشتر بخوانید: آیا مجلس ایران فراکسیون قومی و مذهبی خواهد داشت؟
نگران سست شدن پیوند ملی
فراکسیونی که با ۱۰۰ عضو شکل گرفته به لحاظ سیاسی همگون و منسجم نیست. در این فراکسیون افرادی از جناح‌های مختلف حضور دارند.
بر این اساس به نظر می‌رسد اعضای این فراکسیون که از استان‌های مختلف و گرایش‌های سیاسی گوناگون هستند بیش از آنکه مردم مناطق ترک‌نشین یا یک گرایش سیاسی را نمایندگی کنند در پی تحقق منافع ترک‌زبانان باشند.
گفته می‌شود وزارت اطلاعات و شورای عالی امنیت ملی نیز چندان رضایتی از تشکیل این فراکسیون ندارند و نگرانند که کرد‌زبان‌ها و عرب‌زبان‌هایی که اغلب سنی مذهب هستند نیز ترغیب به تشکیل چنین فراکسیونی شوند.
۱۷۰ پژوهشگر و تاریخ‌دانی که برای لاریجانی نامه هشدارآمیز نوشته‌اند می‌گویند بخش قابل توجهی از آنها خود "از وابستگان و اهالی مناطق آذری‌زبان کشور" هستند.
امضاء کنندگان نامه با بیان این مسئله در بخش پایانی نامه نوشته‌اند: «مصرانه از آن نمایندگان محترم تقاضامندیم دغدغههای ما و دیگر آحاد مردم شریف کشورمان، مبتنی بر تقویت همگرایی و پیوند ملی و علقههای میهنی را با عدم ایجاد زمینهها برای تقسیم سیاسی مجلس به دستههای قومی و منطقهای مبتنی بر تفاوتهای زبانی و نژادی و هویتی، تأمین نمایند.»