Αναζητώντας στρατηγική για την Κίνα

Το δίλημμα εντείνεται ενόψει της συνόδου κορυφής ΕΕ-Κίνας στο Πεκίνο στις 12 και 13 Ιουλίου. Σε αυτή τη συνάντηση οι Ευρωπαίοι θα ζητήσουν από τους συνομιλητές τους να επιδείξουν αυτοσυγκράτηση στις εξαγωγές, ενώ η Κίνα από την πλευρά της θα απαιτήσει να αναγνωριστεί ως «οικονομία της αγοράς» επικαλούμενη παλαιότερες υποσχέσεις των Ευρωπαίων. Ο ευρωβουλευτής της ΝΔ Γιώργος Κύρτσος εξηγεί: «Η κατάσταση στην Κίνα είναι διπλής ανάγνωσης: από τη μια βλέπουμε μία μεταμοντέρνα οικονομία, η οποία προσαρμόζεται, είναι πρωταθλητής στην ψηφιοποίηση και στην εξαγωγή κεφαλαίου. Από την άλλη βλέπουμε μία επιδοτούμενη οικονομική δραστηριότητα. Δεν μπορώ να καταλάβω εγώ προσωπικά με ποια κριτήρια θα αξιολογήσουμε τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Είναι μία μεταμοντέρνα οικονομία, η οποία μας δείχνει τον δρόμο; Ή είναι μία βαριά επιδοτούμενη οικονομία, η οποία διαστρεβλώνει τους κανόνες του ελεύθερου ανταγωνισμού και του διεθνούς εμπορίου; Αυτό είναι νομίζω και το δίλημμα της ΕΕ».

Η Ελλάδα θεωρεί ότι έχει ήδη δρομολογήσει μία στρατηγική σχέση με την Κίνα, ιδιαίτερα μετά από την επιβεβαίωση της τελευταίας συμφωνίας με την COSCO. Την ίδια στιγμή και άλλες χώρες ενδιαφέρονται για μία προνομιακή σχέση με την Κίνα. Στην Ασιατική Τράπεζα που ιδρύθηκε το 2015 με έδρα το Πεκίνο και λειτουργεί με βάση το δολάριο, κύριοι μέτοχοι είναι η Κίνα, η Ρωσία, η Ινδία αλλά και η Γερμανία, ενώ ο αντιπρόεδρος της τράπεζας είναι Γερμανός. Πάντως ο ευρωβουλευτής Γιώργος Κύρτσος παραμένει δύσπιστος, ιδιαίτερα στα ζητήματα ελληνικού ενδιαφέροντος. «Κατά περιόδους ακούμε ότι οι Κινέζοι θα επενδύσουν στο ελληνικό χρέος, δεν έχουν επενδύσει τίποτα. Ακούμε επίσης ότι οι Κινέζοι θα κάνουν σημαντικές επενδύσεις υποδομής. Αυτό πραγματοποιείται, χαρακτηριστικό παράδειγμα το λιμάνι του Πειραιά και η COSCO, αλλά οι όροι είναι πάντα πολύ σκληροί και δεν δέχονται καμία παρέκκλιση. Κάτι προσπάθησε να κάνει η κυβέρνηση και αμέσως ήρθε μία διορθωτική παρέμβαση από την πλευρά των Κινέζων. Αν είχαμε Ευρωπαίους, οι οποίοι συμπεριφέρονταν όπως οι Κινέζοι, θα τους καταγγέλαμε όλοι μαζί ότι έχουν σύνδρομο αποικιοκρατίας και ιμπεριαλισμού».

Ευρωπαϊκά εργαλεία «εμπορικής άμυνας»

Ενόψει της σινο-ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο συζήτησε για μία ακόμη φορά την ενδεδειγμένη στρατηγική απέναντι στο Πεκίνο. Όλα δείχνουν ότι η Ευρώπη θα επιμείνει στη διασφάλιση «μέτρων εμπορικής άμυνας», που θα εξασφαλίζουν την πρόσβαση ευρωπαϊκών προϊόντων στην κινεζική αγορά. Από την πλευρά της, η Κίνα επιμένει να αναγνωριστεί ως «οικονομία της αγοράς» υποστηρίζοντας ότι αυτή ήταν η υπόσχεση που της έδωσαν οι Ευρωπαίοι όταν, το 2001, είχε ενταχθεί στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Μπορεί να συνεχιστεί η «στρατηγική σχέση» με την Κίνα χωρίς αυτήν την παραχώρηση; Μιλώντας στην Deutsche Welle ο ρουμάνος ευρωβουλευτής Ιούλιου Βίνκλερ, αναπληρωματικό μέλος στην επιτροπή για τις σχέσεις του Κοινοβουλίου με την Κίνα, δίνει την εξής απάντηση: «Εδώ υπάρχουν διαφορετικές ερμηνείες. Αν διαβάσουμε προσεκτικά τη συνθήκη προσχώρησης της Κίνας στον ΠΟΕ, βλέπουμε ότι το κυρίως ζητούμενο δεν είναι το καθεστώς οικονομίας της αγοράς, αλλά η εφαρμογή μέτρων εμπορικής άμυνας από την ΕΕ. Προφανώς η Κίνα δεν είναι οικονομία της αγοράς. Αυτό που είναι επίσης αλήθεια είναι ότι η Κίνα έχει κάνει σοβαρή πρόοδο στην κατεύθυνση αυτή, η οποία όμως δεν είναι αρκετή».

Στη συζήτση που έγινε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το απόγευμα της Τετάρτης ενόψει Πεκίνου, η εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι θέλησε να γίνει ακόμα πιο συγκεκριμένη: «Πρέπει κι εμείς να διασφαλίσουμε ότι θα θωρακίσουμε τη βιομηχανία μας απέναντι σε αθέμιτες εμπορικές πρακτικές» ανέφερε χαρακτηριστικά. «Η Κίνα θα πρέπει να κάνει σημαντικές περικοπές στην υπερπαραγωγή της, ιδιαίτερα στον χάλυβα, αλλά και στο αλουμίνιο, στα κεραμικά και στα προϊόντα ξυλείας. Το έχω επισημάνει σε όλες τις συναντήσεις με κινέζους αξιωματούχους, το επανέλαβα πρόσφατα στις Βρυξέλλες και θα δώσουμε το μήνυμα με μεγάλη σαφήνεια την επόμενη εβδομάδα στο Πεκίνο».

Στον νέο «δρόμο του μεταξιού»

Τον περασμένο Μάιο το Ευρωκοινοβούλιο ζήτησε, με ψήφισμά του, να μην αναγνωριστεί η Κίνα ως οικονομία της αγοράς, αν δεν αποκηρύξει πρακτικές ντάμπινγκ. Ο Ιούλιου Βίνκλερ θεωρεί ότι αυτό το ψήφισμα ήταν ένας καλός συμβιβασμός ανάμεσα στις ετερόκλητες απόψεις που επικρατούν στην Ευρώπη. Απαντώντας σε ερώτηση για τις κινεζικές επενδύσεις στην Ελλάδα ο ρουμάνος ευρωβουλευτής επισημαίνει ότι είναι καλό να εμφανίζεται η Κίνα ως αξιόπιστος επενδυτής στην ΕΕ, τονίζει όμως ότι οι όποια οικονομική συνεργασία πρέπει να γίνεται με αμοιβαίο όφελος.

«Μόνο όταν διασφαλίζεται η αμοιβαιότητα θα έχουμε μία κατάσταση win win για όλους. Η Κίνα έχει τη φιλοδοξία να αναβιώσει τον 'δρόμο του μεταξιού' ενισχύοντας τους δεσμούς της με την Ευρώπη. Είναι αντιληπτό. Αλλά δεν μπορεί να είναι αυτός ο τρόπος για να λύσει το πρόβλημα που προκαλεί το πλεόνασμα της βιομηχανικής παραγωγής», τονίζει ο ρουμάνος ευρωβουλευτής.

Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο