روحانی و جنجال بر سر مجسمههایی که ندید
پوشاندن مجسمههای برهنه در کنفرانس مطبوعاتی مشترک نخستوزیرایتالیا و حسن روحانی، رییس جمهور ایران انعکاس وسیع و انتقادآمیزی در ایتالیا و اروپا به همراه داشت. کدام تندیسها مشمول خودسانسوری شدند؟
حسن روحانی، رئیس جمهور ایران با ماتئو رنتسی، نخستوزیر ایتالیا دیدار کرد و پس از آن مشترکا در موزه "کاپیتولینه / Capitoline" شهرداری رم در برابر خبرنگاران قرار گرفتند. به نوشته رسانههای ایتالیایی، میهمان از میزبان خود خواسته است که جایگاه رهبران به گونهای تنظیم شود که مجسمه "مارکوس آئورلیوس آنتونیوس" در پشت آنها قرار نداشته باشد.
حسین دهباشی که پیش از این مستندساز حسن روحانی در دوران انتخابات بود با انتقاد نوشته است: «در انتخاب بیسابقه محل موزه برای برگزاری جلسه رسمی روسای دو کشور و امضای انبوهی از پیمانهای تفاهم؟ آن هم در سایه مجسمه و زیر سم اسب "مارکوس آئورلیوس آنتونیوس"؟ که ایرانیان را در عصر پارتیان و سلسله اشکانی به سختی شکست داده و مغلوب خود ساخته». این نقد البته با پاسخهایی همراه شد.
مصطفی مسجدی آرانی نیز در نقد دهباشی نوشته است: «مثلا آنجا که فرمودید مارکوس آئورلیوس آنتونیوس، "فاتح" ایران است. بهتر از من میدانید که جنگ روم با امپراتوری اشکانیان در عصر پارتیان، از ۱۶۱ میلادی آغاز شد و تا ۱۶۶ میلادی ادامه داشت. در سه سال ابتدای آن جنگ، پیروزی از آن ایرانیان بود و در نیمه دوم آن شش سال بود که ایران، شکست خورد ولی نه آن چنان که "فتح" شود.»
اما در آن سوی مرزهای ایران، تصاویر دیگری جنجال برانگیز شدند. تصاویر تندیسهای برهنهای که میزبان از سر احترام به "فرهنگ ایرانی و اعتقادات حسن روحانی" آنها را با قرار دادن در جعبههای سفید رنگی پوشانده است. این اقدام خشم و انتقادات بسیاری را در درون ایتالیا و اروپا برانگیخت.
موزه "کاپیتولینه" در سال ۱۴۷۱ هنگامی که پاپ "سیکستوس چهارم" مجسمههای خدایان یونانی و رومی را به شهر رم هدیه کرد بنا نهاده شد و وقتی میدان "Palazzo Nuovo" در سال ۱۶۵۴ میلادی بنا نهاده شد، بخشی از کلکسیونهای موجود برای ارائه بهتر به ساختمانی در این میدان منتقل شد. با ورود کلکسیون اهدایی کاردینال آلبانی درهای موزه در سال ۱۷۳۴ بر روی عموم گشوده شد.
رئیس فراکسیون حزب "Fratelli d'Italia" در انتقاد به پوشاندن مجسمهها گفت: «این شرمآور و توهین به فرهنگ غرب است. با این تصمیم آب به آسیاب اسلامگرایان تروریست ریخته شده است.»
انتقاد از خودسانسوری دولت ایتالیا نه تنها در رسانهها بلکه در شبکههای اجتماعی نیز در ابعاد وسیعی صورت گرفت. در کاریکاتوری که یک بلاگر ایتالیایی در زمینه پوشاندن مجسمهها در توییتر منتشر کرده آمده است: «راه حل ایتالیایی (سمت چپ) و راه حل عقلانی (سمت راست)».
روزنامهها و رسانههای آلمانی نیز تفاسیر متعددی در زمینه پوشاندن مجسمهها منتشر کردند. روزنامه "زود دویچه تسایتونگ" در تحلیلی نوشت: «آنچه در رم اتفاق افتاد نه تنها اشتباه، بلکه غیرضروری هم بود. در اروپا چیزهایی وجود دارد که باید به خاطر آن احساس شرم کرد، هنر اروپاییان اما جز آن نیست».
با بالاگرفتن انتقادها ماتئو رنتسی، نخستوزیر ایتالیا نیز واکنش نشان داد و روز چهارشنبه (۲۷ ژانویه/ ۷ بهمن) با انتقاد از پوشاندن مجسمهها گفت: «پوشاندن تندیسها دستور من نبوده است و مسئولین تشریفات در کارشان زیادهروی کردهاند».
تندیس ونوس در پشت یک جعبه سفید رنگ پنهان شد. ونوس، از اسطورههای رومی، ایزدبانوی عشق و زیبایی و بارآوری است. برابر آن در اسطورههای یونان "آفرودیت" است.
این هم تندیس دیگری بود که مسئولین تشریفات به احترام حسن روحانی، رئیس جمهور ایران آن را پوشاندند.
تندیس اروس کماندار از دیگر مجسمههایی بود که به احترام حسن روحانی پوشانده شد. اروس به معنی عشق و شوریدگی، در اسطورههای یونان خدای عشق بود. رومیها او را "اَمور" به معنی عشق یا "کوپیدو" به معنی شوق میخواندند.
اشپیگل مینویسد: «اینکه ایتالیا برای بستن قراردادهای میلیاردی تلاش میکند، ایرادی نیست، اما سانسور فضای عمومی، زیاده روی است و میهمان هم باید چیزهایی که مثل خانه خودش نیست را تحمل کند.»
در همه دورانهای تاریخی، "انسان" در مرکز توجه هنرمندان اروپایی قرار داشته است.
در ماه اکتبر سال ۲۰۱۵ نیز در دیدار شیخ محمد بن زیاد آل نهیان، با نخست وزیر ایتالیا در فلورانس این تندیس اثر جف کونز از نگاه ولیعهد ابوظبی پنهان شد.