تغییر رفتار عربستان و احتمال انتقال نخستین گروه قربانیان
۱۳۹۴ مهر ۹, پنجشنبه
وزیر کشور ایران می‌گوید رفتار این کشور "به ناگاه" تغییر کرده و وعده همکاری داده‌اند. یک هفته پیش در جریان برگزاری بخشی از مناسک حج در شهر منا در نزدیکی مکه بر اثر ازدحام و سراسیمگی جمعیت، تعداد زیادی از زائران از جمله صدها ایرانی کشته و مجروح شدند.
مقام‌های ارشد ایران در روزهای گذشته انتقادهای تندی متوجه مسئولان عربستان کرده‌اند و از عدم قاطعیت آنها در پیگیری این حادثه، شناسایی جانباختگان و انتقال جسد قربانیان گلایه می‌کنند.
بیشتر بخوانید: سخنگوی دولت ایران: از عربستان شکایت می‌کنیم
این حادثه روابط تیره ریاض و تهران را به شدت تیره‌تر کرد. رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای روز گذشته، هشتم مهر هشدار داد که اگر مسئولان عربستان به وظایف خود برای انتقال جسد قربانیان عمل نکنند با عکس‌العمل "سخت و خشن" ایران روبرو خواهند شد.
تغییر ناگهانی رفتار عربستان
وزیر کشور، عبدالرضا رحمانی فضلی صبح پنجشنبه، نهم مهر به خبرنگاران گفت: «دست‌اندرکاران حج همه تلاش خود را انجام داده‌اند تا انتقال پیکرهای جانباختگان در اسرع وقت انجام شود. اما متاسفانه بنا به دلایل نامعلوم سعودی‌ها همکاری های لازم را تا شب گذشته با مقامات ایرانی نداشتند.»
او افزود، "از شب گذشته به ناگاه رفتار سعودی‌ها تغییر کرد" و میان آنها و مسئولان ایرانی توافق‌هایی به دست آمد و قرار شد کار انتقال پیکر قربانیان سرعت بگیرد.
اشاره او به دیدار وزیر بهداشت، حسن قاضی‌زاده هاشمی با همتای عربستانی خود و شمار دیگری از مقام‌های ارشد این کشور است. هاشمی سه روز پیش برای پیگیری وضعیت قربانیان و مجروحان ایرانی وارد جده شد.
بیشتر بخوانید: وزیر خارجه عربستان ایران را متهم به "سیاسی‌کاری" کرد
ظاهرا رایزنی‌های مقام‌های وزارت‌خارجه، وزارت ارشاد و دخالت مستقیم رئیس جمهور، حسن روحانی سرانجام راه همکاری دو طرف را هموار کرده است.
پیام تسلیت پادشاه عربستان
یکی از مسائل مورد اختلاف میان دو کشور احتمال دفن قربانیان در عربستان بود. وزیر بهداشت می‌گوید مقام‌های عربستان اطمینان داده‌اند که جسد هیچ ایرانی را در مکه دفن نکرده و نخواهند کرد.
هاشمی در گفت‌وگوی تلفنی به صدا و سیما گفت: «مسئولان عربستان پیام تسلیت پادشاه و دولت عربستان به رهبرانقلاب، رئیس جمهور و مردم ایران را به من ابلاغ کردند و قول دادند اجساد جانباختگان ایرانی را برای انتقال به زودی تحویل ما دهند و مراحل تشخیص هویت‌ها در داخل ایران انجام شود.»
پیشتر حسین امیرعبداللهیان، معاون عربی و آفریقایی وزارت خارجه از ارسال یک یادداشت رسمی به سفارت عربستان در تهران خبر داد که در آن تاکید شده همه خانواده‌های قربانیان با دفن اعضای خانواده خود در این کشور مخالفند و خواهان انتقال جسدها به ایران هستند.
بیشتر بخوانید: انتقاد برخی کشورهای مسلمان از عربستان در پی فاجعه منا
امیرعبدالهیان صبح پنجشنبه نهم مهر به خبرگزاری ایسنا گفت: «در پی دیدار وزرای بهداشت ایران و سعودی، از ساعت ۲ بامداد روز جاری مقامات ذیربط سعودی با توجه بیشتری، عملیات اجرایی جانباختگان را پیگیری می‌کنند.»
پیگیری رئیس جمهور
معاون وزارت خارجه همچنین گفته است: «رئیس‌جمهور به طور مستقیم تا تعیین وضعیت قربانیان حادثه و ریشه‌یابی حادثه،امور را مدیریت می‌کنند و وزیر خارجه همه ظرفیت‌ها را برای تبیین و پیگیری ابعاد حادثه منا در نیویورک فعال کردند.»
حسن قشقاوی، معاون کنسولی،امور مجلس و ایرانیان وزارت خارجه نیز افزایش همکاری‌های دو طرف را تائید کرده و می‌گوید روند کارهای اجرایی و همکاری با عربستان سعودی در موضوع حادثه منا، "روند خوبی" پیدا کرده است.
به گفته قشقاوی مسئولان عربستانی برای همکاری بهتر با طرف ایرانی "از بالا" دستور گرفته‌اند. ظاهرا محمد بن نایف، ولیعهد اول پادشاه عربستان این دستور را صادر کرده است.
در پی این فرمان، یک کمیته عالی "در سطح پنج وزارتخانه با حضور قائم مقام، معاون،امرای ذیربط ارتش، بخش انتظامی پلیس و مسئول امنیت حجاج" برای بررسی علت حادثه منا و پیگیری وضعیت قربانیان، مفقودان و مجروحان تشکیل شده است.
نخستین گروه از قربانیان آماده انتقال
وزیر کشور با استناد به آخرین آماری که سازمان حج و زیارت منتشر کرده تعداد کشته‌شدگان ایرانی در منا را ۴۶۴ نفر اعلام کرد و افزود هنوز تکلیف ۱۶ زائر ایرانی مشخص نشده است.
به گزارش خبرگزاری رسمی عربستان، مسئولان این کشور با طرف ایرانی توافق کرده‌اند که جسد قربانیانی که هویت‌شان مشخص شده در اسرع وقت به تهران منتقل شود.
گفته می‌شود تا کنون هویت ۲۳۹ نفر از قربانیان ایرانی مشخص شده و پیگیری تشخیص هویت ۲۳۱ جسد دیگر ادامه دارد.
با افزایش همکاری عربستان با مسئولان ایرانی انتظار می‌رود کار انتقال قربانیان به زودی انجام شود. خبرگزاری ایسنا به نقل منابع غیررسمی گزارش داد که انتقال قربانیان احتمالا امروز یا فردا آغاز می‌شود.
معاون کنسولی وزارت خارجه گفته که مقدمات انتقال دست‌کم ۱۲۰ جسد به جده برای ارسال به تهران آماده شده و تلاش برای انتقال جسد دیگر قربانیان با جدیت ادامه دارد.