1. رفتن به محتوا
  2. رفتن به مطالب اصلی
  3. رفتن به دیگر صفحات دویچه وله

نگاه اجمالی به یک سال سیاست خارجی اشرف غنی

برشنا صابر/ ابراهیم خیل ۱۳۹۴ مهر ۷, سه‌شنبه

در این مقاله به فراز و نشیب های سیاست خارجی غنی به صورت عمومی، و خاصتاً مناسبات افغانستان با ایالات متحدۀ امریکا و پاکستان در یک سال گذشته نگاه گذرا انداخته شده است.

https://p.dw.com/p/1GfTd
Afghanistan Regierungsbildung PK Kerry & Ghani & Abdullah 08.08.2014
عکس: Reuters

در 29 سپتمبر سال گذشته محمد اشرف غنی ادارۀ افغانستان را به عهده گرفت. وی به صورت فوری قرارداد امنیتی با ایالات متحدۀ امریکا را امضاء کرد. این همان قراردادی بود که حامد کرزی رئیس جمهوری قبلی از امضای آن خودداری کرده بود.

مناسبات با ایالات متحدۀ امریکا

رئیس جمهور غنی به همکاری با ایالات متحدۀ امریکا بسیار خوشبین بود و در مقایسه با زمان ریاست جمهوری حامد کرزی، آغاز این مناسبات بسیار گرم بود. امریکا هم وعده داد که پس از بیرون رفتن قطعات رزمی بین المللی در پایان سال 2014، آموزش نیرو های امنیتی افغان را به عهده می گیرد. غنی انتظار داشت که این قرارداد امنیتی منجر به ثبات در کشور گردد.

داکتر فاروق بشر کارشناس امور سیاسی می گوید این قرارداد، که جوانب منفی و مثبت داشت، در عمل برای افغانستان تا اندازه ای سودمند واقع شده است. او میگوید: "امریکا در عرصۀ نظامی افغانستان را کمک کرد، چنانچه 11 طیارۀ جنگی را در اختیار نیرو های افغان قرار داد. به همین ترتیب بخشی از ده هزار عسکر امریکایی که قرار بود در سال 2015 کاملاً افغانستان را ترک کنند، در این کشور باقی می مانند. افزون بر آن امریکایی ها وعده داده اند که تأسیسات نظامی در افغانستان بسازند، نیرو های امنیتی این کشور را آموزش بدهند و افغانستان را هیچگاهی تنها نگذارند".

اما نام برده یادآور شد که همکاری های که امریکاییان به اساس قرارداد امنیتی وعده داده بودند، تا حال مشهود نیست. طور مثال ایالات متحدۀ امریکا در برابر حملات از سوی پاکستان در مناطق سرحدی افغانستان سکوت اختیار کرده است. به همین گونه در برابر حضور گروه "دولت اسلامی" یا داعش سابق در افغانستان نیز واکنشی از سوی امریکا دیده نشده است.

کشور های منطقه

غنی در هنگام مراسم سوگند، در اولین سخنرانی خود، وعده داده بود که باراساس آنها بهبود بخشیدن روابط افغانستان با همسایگان و دیگر کشور های منطقه در اولویت قرار می گیرد و همچنان تأکید کرده بود که افغانستان را به یک کشور ترانزیتی در منطقه مبدل می سازد. او به همین منظور چندین بار به کشور های منطقه سفر کرد. نخستین سفر وی به عربستان سعودی بود. غنی در این سفر اش، در پهلوی ادای مراسم "حج عمره"، با بازیگران سیاسی منطقه ملاقات کرد.

رئیس جمهور افغانستان پس از آن به دو کشور بزرگ دیگر در منطقه، چین و هندوستان، سفر هایی را انجام داد. اما از سوی دیگر تلاش های غنی برای بهبود بخشیدن مناسبات کشور اش با پاکستان، سبب سرد شدن بی نظیر مناسبات هندوستان با افغانستان شد. پاکستان هم در رابطه مناسبات نزدیک هند و افغانستان در زمان ریاست جمهور حامد کرزی بار ها اظهار نگرانی کرده بود. اما حکومت افغانستان در آن زمان وعده می داد که این مناسبات برخلاف منافع پاکستان به کار گرفته نمی شود.

از سوی دیگر هندوستان نیز می خواهد مناسبات اش را با افغانستان بیشتر از پیش گسترش دهد و این کشور را در راه با ثبات شدن حمایت کند. هندوستان نمی خواهد که افغانستان بار دیگر به دست شورشیان طرفدار پاکستان سقوط کند و از این ناحیه خطری متوجه هندوستان باشد.

مناسبات با پاکستان

در حالی که پاکستان و افغانستان همدیگر را به پناه دادن به مخالفان متهم می سازند، غنی در اولین اقدام اش پس از رسیدن به قدرت، به گسترش همکاری ها با پاکستان تصمیم گرفت و اسلام آباد هم برایش وعده داد که طالبان را برای اشتراک در مذاکرات صلح ترغیب میکند. بدین منظور مقامات ارشد پاکستانی به افغانستان سفر کردند و سفر رئیس جمهور غنی به پاکستان در رسانه های پاکستانی بسیار بازتاب داده شد.

عقیل یوسفزی کارشناس و خبرنگار به این باور است که غنی در سیاست خارجی خود، به ویژه در مناسبات با پاکستان، از سیاست حامد کرزی پیروی نکرده، بلکه به اساس وعده هایش در راه بهتر ساختن روابط افغانستان با کشور های منطقه تلاش را آغاز کرد. یوسفزی می گوید: "غنی به عوض قدرت های جهان، به کشور های منطقه توجه کرد، و این نکته سیاست خارجی وی را متمایز می سازد. اما این روش وی در رابطه با پاکستان تا حال نتیجۀ مطلوب نداده است و دلیل آن عدم همکاری پاکستان است".

افزون بر آن در مرز هردو کشور گاهگاهی راکت شلیک می شود. مقامات و مردم افغانستان همواره ادعا می کنند که پاکستان در مناطق سرحدی افغانستان، طور مثال در ولسوالی های کنر و ننگرهار، حملاتی را انجام می دهد. اما پاکستان می گوید که این حملات را، که تلفات ملکی نیز با خود دارند، به هدف تعقیب شورشیان انجام می دهد.

افغانستان مسئولیت یک سوءقصد در منطقۀ شاه شهید کابل را، که 15 فرد ملکی در آن کشته شدند و بیشتر از 400 تن دیگر زخمی گردیدند، به دوش پاکستان انداخت. نمایندگان ادارۀ امنیت ملی افغانستان اسناد و شواهدی را که در زمینۀ این حملۀ مرگبار جمع آوری کرده بود، با خود به پاکستان بردند تا به مقامات ارشد آن کشور نشان بدهند.

به همین ترتیب در این اواخر از سوی پاکستان اتهام وارد می شود که حمله بر یک قرارگاه نظامی پاکستان در منطقۀ بده بیره در شهر پشاور، در افغانستان طرح ریزی شده بود. به گفتۀ عقیل یوسفزی اتهامات متقابل ضربۀ سنگینی بر ثبات منطقه است. او می گوید: "مسابقۀ اتهام بستن بر همدیگر هردو کشور را بیشتر بی ثبات می سازد و تمام ضرر آن را ملت های این دو کشور متحمل می شوند و تنها شورشیان از آن سود می برند. آن همکاری که پس از حمله بر مکتب نظامی در پشاور (میان افغانستان و پاکستان) ایجاد شده بود، در نتیجۀ همچو اتهامات متضرر شده است".