1. پرش به گزارش
  2. پرش به منوی اصلی
  3. پرش به دیگر صفحات دویچه وله

دیدار پوتین و روحانی؛ گفت‌وگو بر سر فروش نفت و اس۳۰۰

طاهر شیرمحمدی۱۳۹۴ تیر ۱۸, پنجشنبه

روحانی با پوتین دیدار کرد. پیش از این دیدار، مقام‌های روسیه دو محور مهم "تجاری و نظامی" را موضوع گفت‌وگو اعلام کردند. انتظار می​رود معامله ۲۰ میلیارد دلاری نفتی دو کشور و تحویل سامانه موشکی اس ۳۰۰ نهایی شود.

https://p.dw.com/p/1FtN7
عکس: picture alliance/dpa/S. Krasilnikov

حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران، به منظور شرکت در اجلاس سران همکاری‌های بریکس و سازمان شانگهای روز چهارشنبه به روسیه رفت.

صفحه اینستاگرام منتسب به حسن روحانی در نخستین ساعات بامداد روز پنجشنبه (۱۸ تیر/ ۹ ژوئیه) تصویری از ورود روحانی به اوفا، پایتخت جمهوری خودمختار باشقیرستان روسیه را منتشر کرد و نوشت: «هم اکنون؛ ورود به روسیه جهت شرکت و سخنرانی در دو اجلاس شانگهای و بریکس».

بیشتر بخوانید: "ایران فرصت عضویت دائم در سازمان شانگهای را باز از دست می‌دهد"

روحانی در حاشیه نشست سران بریکس با پوتین دیدارکرد. دیمیتری پسکوف، معاون مطبوعاتی رئیس‌جمهور روسیه گفت پوتین در این دیدار ابراز امیدواری کرده بر سر برنامه هسته‌ای ایران توافق حاصل شود. بر اساس گزارش خبرگزاری روسی ایتارتارس، طرفین درباره گسترش همکاری‌های نظامی و فن‌آوری نیز گفت‌وگو کرده‌اند.

رسانه​های روسیه این دیدار را "مهم‌ترین رویداد کلیدی" نشست بریکس توصیف کرده‌اند. یوری اوشاکوف دستیار پوتین دو محور "تجاری-اقتصادی و فنی-نظامی" دیدار روسای جمهور ایران و روسیه را تائید کرده است.

چگونگی معامله نفتی ایران و روسیه

دستیار رئیس جمهور روسیه تائید کرد که روسیه و ایران در باره فروش نفت ایران به روسیه به توافق رسیده​اند. در این رابطه پیش​تر خبرگزاری تسنیم هم از ملاقات بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت در روز ۱۳ خرداد (۳ ژوئن) با الکساندر نوواک وزیر انرژی روسیه در وین خبر داده بود.

زنگنه گفته است روسیه قصد دارد در قبال پول نقد، "بسیار کمتر از ۵۰۰ هزار بشکه در روز" نفت ایران را خریداری کند و ایران این پول را صرف خرید کالاهای روسی خواهد کرد. به گفته وزیر نفت ایران، بر اساس این توافق قزاقستان و بلاروس نیز قادر خواهند بود محموله​های نفتی ایران را از روسیه خریداری کنند.

مقام​های آمریکا و اتحادیه اروپا به معامله نفتی روسیه با ایران اعتراض کرده‌اند، زیرا به گفته آنان مذاکرات هسته​ای ایران به نتایج قطعی نرسیده و تحریم​های بین​المللی نیز لغو نشده است.

شهیر شهید ثالث، روزنامه‌‌نگار و تحلیل‌‌گر که درباره مناسبات روسیه و ایران هم می​نویسد، به دویچه‌وله می​گوید: «گرچه گفته مقامات ایرانی در مورد این قرارداد ضد و نقیض بوده ولی آخرین گزارش​ها حاکی است که خط کشتیرانی ایران و روسیه راه اندازی شده و ارسال نفت به روسیه از طریق دریای خزر به زودی آغاز می​شود.»

شهیر شهیدثالث، روزنامه‌‌نگار و تحلیل‌‌گر مسائل خاورمیانه
شهیر شهیدثالث، روزنامه‌‌نگار و تحلیل‌‌گر مسائل خاورمیانهعکس: privat

شهید ثالت بر این باور است که روسیه خرید نفت از ایران را با توجه به آخرین صحبت​های زنگنه قبل از انجام توافق اتمی ایران و پرچیده شدن تحریم​ها آغاز خواهد کرد. به تصور این کارشناس، در دوران حداکثر ۶۰ روزی که کنگره آمریکا فرصت دارد به توافقنامه اتمی رای بدهد، ایران برای نشان دادن قدرتش در بر هم زدن تحریم‌ها معامله با روسیه را آغاز خواهد کرد.

به نظر این کارشناس به دلیل نزدیکی جغرافیایی، نیاز عظیم بازار ایران به جذب سرمایه​گذاری خارجی در ساخت نیروگاه​های برق و به ویژه در زمینه توسعه و اکتشاف نفت و تعمیر چاه​ها و تاسیسات قدیمی، بازار ایران از جاذبه بسیار بالایی برای روسیه برخوردار است.

ایران و روسیه شرکای استراتژیک سیاسی

به نظر این کارشناس، روسیه با ایران منافع مشترک طبیعی و استراتژیک دارد. هر دو کشور با توسعه نفوذ غرب و به ویژه هژمونی آمریکا بطور راهبردی مخالفند. جریانات تروریستی مانند گروه "دولت اسلامی" هم به گفته آقای شهید ثالث یک "خطر مستقیم" برای هر دو کشورند، ضمن آنکه نزدیکی ایران و روسیه باعث می​گردد که موازنه قدرت به نفع هر دو کشور و به ضرر آمریکا و متحدانش در منطقه تغییر کند.

مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا در لندن هم می​گوید بستن قرارداد نفتی میان ایران و روسیه، از عرضه نفت ایران در بازار آزاد و بویژه در بازار اروپا خواهد کاست. عمادی تاکید می​کند: «روسیه نگران است جای پای اقتصادی روسیه در ایران بسیار کوچک شود. چون زمانی که تحریم​ها برداشته شوند کالاهای صنعتی و غیره روسیه با کالاهای کیفیت بالاترغرب قادر به رقابت نیستند.»

به باور آقای عمادی، ایران به روسیه به عنوان شریک اقتصادی نگاه نمی​کند اما از لحاظ سیاسی، روسیه شریک بسیار مهمی در منطقه، اروپا و در سطح جهان برای ایران است. جمهوری اسلامی ایران دید استراتژیک درازمدت دارد و به روسیه از این منظر نگاه می​کند.

مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا در لندن،
مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا در لندنعکس: cheragheazadi

این کارشناس همچنین در گفت‌وگو با دویچه‌وله تاکید می​کند که معامله نفتی روسیه و ایران برای روسیه مهم​تر از ایران است، چون ایران از رژیم تحریمی بیرون خواهد آمد ولی روسیه در جهت عکس قرار دارد. در این راستا کارت ایران برای روسیه روز به روز مهم​تر خواهد شد.

چرا روسیه اس ۳۰۰ را تا کنون به ایران تحویل نداد؟

در همین راستا پوتین فرمان لغو ممنوعیت تحویل سامانه اس۳۰۰ به ایران را صادر کرد. اما تحویل اس۳۰۰ حتی پس از فرمان لغو ممنوعیت تحویل آن به ایران به تاخیر افتاده است.

شهیر شهید ثالث در این رابطه به دویچه‌وله می​گوید: «ایران به دلیل سرپیچی روسیه از فروش ۵ سامانه موشکی اس۳۰۰، که قرارداد ۸۰۰ میلیون دلاری آن در سال ۲۰۰۷ بین دو طرف امضا شد، با درخواست غرامت ۴ میلیارد دلاری از روسیه، به دیوان بین‌المللی داوری در ژنو شکایت کرده است.»

او می‌افزاید: «مقامات روس می​گویند شرط تحویل موشک​های اس‌۳۰۰ این است که ایران شکایتش را پس بگیرد. طبیعی است که این مسئله به لحاظ حقوقی پیچیده گی​هایی دارد که باید حل شود چرا که ایران هم باید مطمئن شود که در صورت فسخ شکایت موشک​ها را تحویل خواهد گرفت.»

بیشتر بخوانید: پوتین: تحویل اس ۳۰۰ به ایران به ثبات منطقه کمک می‌کند

از طرف دیگر ساخت موشک​های اس۳۰۰ متوقف شده و نوع پیشرفته​تر آن یعنی آنتی-۲۵۰۰ جایگزین آن شده که قیمت آنها گران​تر است. چند روز پیش مرتضی سرمدی جانشین وزیر امور خارجه ایران گفت که دو طرف مشغول تهیه یک اصلاحیه به شکایت ایران هستند که در آن همه جوانب از جمله قیمت‌های جدید موشک​های آنتی-۲۵۰۰ مد نظر گرفته شود.

شهید ثالث تاکید می​کند: «مهم​ترین عاملی که باعث شد در مقطع فعلی روسیه دست به این کار بزند این است که کرملین حصول یک توافق هسته​ای را نزدیک دید و بوی میلیاردها دلار تجارت به مشام تیز رهبران روسیه رسید. به گفته محمدجواد ظریف، وزیر خارجه ایران "این اقدام [لغو تحویل اس-۳۰۰] یکی از نقاط مشکل‌ساز در روابط با روسیه را از میان برمی‌دارد".»

به گفته این کارشناس: «هدف روسیه این است که با از میان برداشته شدن دعوای حقوقی مهم بر سر تحویل اس۳۰۰ به ایران، راه خود را به بازار این کشور که به لحاظ موقعیت جغرافیایی، تعداد جمعیت، طبقه متوسط قابل توجه و در حال رشد، و منابع عظیم طبیعی از موقعیت یگانه برای مسکو برخوردار است، باز کند.»