واژه‌هایی که با جمهوری اسلامی به ایران آمدند

در نخستین روزهای انقلاب اسلامی سه واژه طاغوت، مستضعف و مستکبر که در ادبیات اسلامی ریشه داشت وارد فرهنگ سیاسی ایران شد. معنی طاغوت، بت، هر معبود غیر از خدا است که به سران دوران پهلوی اطلاق شد. مستضعف نیز به معنی ضعیف شمرده شده و فرودستان بود. مستکبر به معنی آنکه از راه استثمار دیگران توانگر شده بود که به ثروتمندان و فرادستان اطلاق شد.

آیت‌الله خمینی، بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران اغلب در سخنرانی‌هایش از واژه‌هایی استفاده می‌کرد که ریشه عربی داشتند و برای نسل امروز کمتر شناخته شده بودند. منسی (فراموش شده، غفلت شده)، خوف (ترس، ناراحتی)، بلاد اسلام (سرزمین اسلام، کشورهای اسلامی)، هجمه (یورش و حمله) و فشل (سست، کسل، بددل، ترسنده) از این دست واژه‌ها بودند.

در سال‌های اخیر واژه تعامل که به آن "کنش متقابل" نیز گفته می‌شود وارد فرهنگ سیاسی جمهوری اسلامی ایران شده است. اخیرا هم حسن روحانی، رئیس جمهور ایران از "تعامل‌هراسی" استفاده کرد و گفت: «تعامل هراسی غلط است، مذاکره‌هراسی غلط است، مفاهمه‌هراسی غلط است، حتی آنی که رهبری نظام ترسیم فرموده‌اند که تعبیرشان نرمش قهرمانانه بود، نرمش قهرمانانه‌هراسی غلط است.»

در ادبیات سیاسی جمهوری اسلامی ایران از عنوان رسمی دولت اسرائیل استفاده نمی‌شود، و به این منظور از "رژیم اشغالگر قدس" که همان کشور اسرائیل است، نام برده می‌شود.

این عنوان اولین بار بعد از انقلاب توسط صادق خلخالی حاکم شرع دادگاه انقلاب برای بسیاری از مقامات رژیم پهلوی و اکثر اعضای خانواده‌اش استفاده شد تا بتواند حکم اعدام غیابی صادر کرده یا کسانی را که دستگیر شده بودند اعدام کند. محاربه به معنای "جنگیدن" و افساد فی‌الارض به معنی "تباه‌کاری بر زمین" است. این اصطلاح در آیه ۳۳ سوره مائده آمده است

فتنه واژه‌ای است که تندروها به اعتراضات پس از انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۳۸۸ اطلاق کردند. آن‌ها به کسانی در درون حکومت که حاضر نیستند این اعتراضات را محکوم کنند، "ساکتان قتنه" نام نهاده‌اند. کاسبان فتنه به افرادی گفته می‌شود که از آن برای ضربه زدن به رقیب سیاسی خود استفاده می‌کنند.

آیت‌الله خامنه‌ای در ملاقات با فرماندهان سپاه گفت: «من مخالف حرکت‌های صحیح دیپلماسی نیستم، بنده معتقدم به همان چیزی که سال‌ها پیش نامگذاری شد به نرمش قهرمانانه.»

حصر خانگی به بازداشت خانگی مخالفان اطلاق می‌شود. آیت‌الله منتظری، مهدی کروبی، میرحسین موسوی و همسرانشان از شخصیت‌های بازری هستند که در حصرخانگی قرار گرفتند.

واژه منافق به اعضای سازمان مجاهدین خلق ایران اطلاق می‌شود. این سازمان از نیروهای دخیل در پیروزی انقلاب اسلامی بود که پس از انقلاب در نبرد قدرت به درگیری‌های خیابانی، خروج رهبران و نیروهای آن از ایران و استقرار در عراق کشیده شد.

در ۲۵ سال گذشته واژه "تراکم‌فروشی" در ایران رایج شد. تراکم‌فروشی به صدور مجوزهای ساختمانی برای افزایش ظرفیت و طبقات از سوی شهرداری‌ها اطلاق می‌شود.

استکبار جهانی به کشورهای قدرتمند جهان اطلاق می‌شود. درفرهنگ سیاسی ، واژگانی نظیر "استعمار" و "امپریالیسم" نیز در رساندن مفهوم فوق به کار می‌روند.

خس و خاشاک واژه‌ای به معنای آشغال و خرده ریز است که پس از سخنرانی محمود احمدی‌نژاد در جشن پیروزی خود در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ به یک اصطلاح سیاسی در اشاره به معترضان به نتایج انتخابات ریاست‌جمهوری تبدیل شد. احمدی‌نژاد در آن سخنرانی گفته بود: «در انتخابات ۴۰ میلیون نفر خودشان بازیگر اصلی و تعیین‌کننده اصلی بودند حالا ۴ تا "خس و خاشاک" در این گوشه‌ها یک کاری می‌کنند.»

سربازان گمنام امام زمان به ماموران سازمان اطلاعاتی ایران اطلاق می‌شود. در پیش از انقلاب اسلامی سازمان اطلاعات و امنیت کشور "ساواک" نامیده می‌شد.

نام همایشی بود که در تاریخ ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۳ در محل سفارت سابق آمریکا در تهران (مجتمع ۱۳ آبان) برگزار شد و محور آن نقد توافق هسته‌ای ژنو بود. اکثر برگزارکنندگان همایش را حامیان دولت محمود احمدی‌نژاد تشکیل می‌دادند.

به معنی انتقال معانی میان نظام‌های فرهنگی بدون رضایت یک نظام است.

اُمّ‌القُریٰ (به معنی مادر قریه‌ها) نظریه‌ایست که در دهه ۱۳۶۰ از سوی محمدجواد لاریجانی مطرح شد. بر اساس این نظریه جهان اسلام یک امت واحد و ملاک وحدت، رهبری آن است. اگر کشوری بتواند با تشکیل حکومت اسلامی سطح رهبری خود را از مرزهایش فراتر برد، در موقعیت ام‌القرای جهان اسلام قرار می‌گیرد. از نظر مبتکران این نظریه، ایران پس از انقلاب اسلامی در چنین جایگاهی قرار گرفته.

غنی‌سازی اورانیوم یکی از مراحل چرخه سوخت هسته‌ای است. پس از آشکار شدن برنامه اتمی ایران، در سال‌های اخیر رفع تحریم‌های اقتصادی بیش از پیش به میزان غنی‌سازی اروانیوم پیوند خورد.