قانونی که تنها به خاطر داماد اردوغان وضع شد
۱۳۹۶ خرداد ۲, سه‌شنبه
ماجرا به سال ۲۰۱۱ باز می‌گردد، زمانی که برات آلبایراک همسر اسرا، بزرگترین دختر رجب طیب اردوغان تصمیم می‌گیرد دارایی‌هایش را در دبی که سر به میلیون‌ها یورو می‌زند به ترکیه منتقل کند. اما داماد اردوغان حاضر نیست مالیات دارایی خود را که طبق قانون ترکیه ۲۰ درصد کل آن را شامل می‌شود بپردازد.
او در آن زمان ۳۳ سال داشت وصاحب هُلدینگ بزرگ "چالیک" یکی از بزرگترین کنسرن‌های چندگانه در ترکیه و نیز یکی از قدرتمندترین مردان کشور بود. این کنسرن بزرگ همچنین روزنامه "صباح" را منتشر می‌کند که از روزنامه‌های به شدت طرفدار اردوغان است و برای دولت او تبلیغات می‌کند.
آلبایراک مسئول دفتر خارجی کنسرن چالیک را مامور کرد تا با بررسی این موضوع، راه‌‌های فرار مالیاتی را به او نشان دهد. "شفق کارا اصلان" به این منظور یک شرکت آف‌شور (offshore-construct) با چندین شعبه در کشورهای مختلف تاسیس کرد.
برنامه کنسرن چالیک در آن زمان این گونه بود که در اولین مرحله میلیون‌ها یورو سرمایه از دبی به جزیره مالت واقع در جنوب اروپا منتقل شود. بابت این انتقال سرمایه مالت ۳۵ درصد مالیات می‌گیرد اما با این تبصره که اگر مالک سرمایه، مقیم جزیره مالت نباشد و تجارتی در این جزیره نداشته باشد، ۸۰ درصد مبلغ دریافتی را به او پس می‌دهند.
این سرمایه سپس بدون پرداخت مالیات از مالت به سوئد منتقل می‌شود با این استدلال که شرکت چالیک ۳۵ درصد مالیات به کشور مالت پرداخت کرده است. سپس کل دارایی از سوئد به ترکیه منتقل می‌شود و چون دولت سوئد یک دولت مالیاتی است و قوانین سخت‌گیرانه‌ی مالیاتی دارد، مقامات ترکیه دیگر بابت انتقال این پول از سوئد به ترکیه مالیاتی از آن کم نمی‌کنند.
این روند همان زمان هم در کنسرن چالیک مخالفان زیادی داشت. یکی از کارمندان دفتر دبی در یک ایمیل کل این روند را "سیستمی مبتنی بر فریب" دانسته بود. با این همه کارا اصلان در سال ۲۰۱۲ چهار شرکت صوری (پوششی) در سوئد و یک سال بعد هشت شرکت از همین نوع در جزیره مالت تاسیس کرد.
شرکت چالیک و داماد اردوغان هم‌چنان معتقدند هیچگونه کار خلافی نکرده‌اند و هیچ اتهامی متوجه آنان نیست.
ورود داماد اردوغان به سیاست
طرح پیچیده شفق کارا اصلان برای فرار مالیاتی به مراحل پایانی نرسید و در نیمه راه متوقف ماند چرا که آلبایراک داماد اردوغان در سال ۲۰۱۳ از شرکت چالیک بیرون رفت تا به عنوان نماینده حزب عدالت و توسعه، حزب پدرزنش در انتخابات پارلمانی ۲۰۱۵ خود را کاندید مجلس کند. پنج ماه بعد او وزیر انرژی ترکیه شده بود.
حالا دیگر لازم نبود کنسرن چالیک قانون را دور بزند؛ رئيس سابق این شرکت حالا وزیر بود و به راحتی طرح یک قانون جدید مالیاتی را ریخت.
در فوریه ۲۰۱۶ کارا اصلان در یک ایمیل به داماد اردوغان او را از یک قانون بخشودگی مالیاتی مطلع کرد. در آن زمان آمریکا قرارداد بین‌المللی ضدپولشویی را نپذیرفته بود. بر این اساس یک ماه بعد کارا اصلان یک طرح کامل اصلاح مالیاتی برای آلبایراک فرستاد که بخشی از آن مبتنی بر "حفاظت از دارایی‌های شخصی" بود.
بر اساس این اصلاحات شرکت‌ها و اشخاص حقیقی تا پایان سال ۲۰۱۶ می‌توانند دارایی‌های با مبالغ بالا را به ترکیه منتقل کنند. صاحبان دارایی می‌توانند به عنوان اشخاص ثالث برای این انتقال دارایی درخواست دهند و ادارات گمرک اجازه ندارند نه سوالی در این باره بپرسند و نه گزارشی مبنی بر نقض قانون بدهند.
حالا زمان آن رسیده بود که شرکت چالیک میلیون‌ها دارایی خود را بدون پرداخت مالیات و کاملا قانونی از دوبی به ترکیه منتقل کند.
این طرح اصلاحی در یک کشور دموکراتیک نمونه کاملی از یک کلاهبرداری مالیاتی است و کوچکترین شانسی برای تصویب شدن ندارد.
تصویب قانون "حفاظت از دارایی‌های شخصی"
داماد اردوغان این طرح را پذیرفت و با کمک وزیر دارایی ترکیه تغییراتی روی آن داد و نسخه نهایی را نیز با ایمیل برای شرکای تجاری‌اش فرستاد و نوشت: «نسخه نهایی. این خوب است؟» این ایمیل در ۲۱ ژوئن ۲۰۱۶ فرستاده شد.
دو روز بعد بینالی یلدیریم نخست‌وزیر ترکیه این طرح را به پارلمان برد. موجی از مخالفت در میان اپوزیسیون علیه این طرح برخاست. به گفته مخالفان، این طرح در حقیقت قانونی کردن پولشویی بود. آنها تهدید کردند که این طرح را متوقف خواهند کرد.
حزب عدالت و توسعه عقب‌نشینی کرد و در ۱۴ ژوئیه طرح را از پارلمان پس گرفت. چند روز بعد در ترکیه کودتا رخ داد و سرتاسر کشور بحرانی شد. پارلمان نیز مشغول عواقب این کودتا و بررسی و تصویب قوانین اضطراری مورد درخواست دولت شد.
در این گیرودار اعضای پارلمان در روز ۲۲ ژوئیه نسخه‌ای از طرح مالیاتی شرکای آلبایراک، داماد اردوغان را که تغییراتی بسیار جزیی در آن داده شده بود تصویب کردند. یک ماه بعد رجب طیب اردوغان آن را امضا کرد و "حفاظت از دارایی‌های شخصی" تبدیل به قانون شد.