برنامه موشکی آلمان آغازگر عصر فضا

هفتاد و پنج سال پیش، روز سوم اکتبر سال ۱۹۴۲ ساعت ۱۵ و ۵۸ دقیقه غرش موشک "اَگرگات ۴" (Aggregat 4) ساخته دکتر ورنر فون براون و دیگر دانشمندان موشکی در فضای آلمان پیچید. این موشک با موفقیت تا عمق ۸۴ کیلومتر و ۵۰۰ متری فضا پرواز کرد و سپس بعد از ۲۹۵ ثانیه در فاصله ۱۹۰ کیلومتری شرق "پنه‌مونده" به درون دریای شمال سقوط کرد.

به لحاظ تاریخی شاید بتوان گفت که آغاز تحقیقات موشکی در آلمان به فردی بنام "کنراد هاس" (Conrad Haas) برمی‌گردد که بین سال‌های ۱۵۲۹ تا ۱۵۵۶ میلادی کتاب دست‌نویسی را در ۲۸۲ صفحه از تحقیقات خود درباره موشک نوشته است. جالب اینکه او در این کتاب طرحی از موشک "چند‌مرحله‌ای" کشیده است که قرن‌ها بعد ایده آن اجرایی شد. کتاب تصادفا در سال ۱۹۶۱ در آرشیو شهر "هرمان‌اشتاد" کشف شده است.

هرمان گانس‌ویند (Hermann Ganswindt) در سال ۱۸۸۰ طرح سفینه فضایی با استفاده از انرژی پیش‌رانش حاصل از انفجار دینامیت را طراحی کرده بود. او این طرح را در روز ۲۷ ماه مه سال ۱۸۹۱ میلادی در فیلارمونی برلین برای عموم تشریح کرد. (عکس در کنار فرزندان در برلین)

هرمان اوبرت (Hermann Oberth) نفر وسط سمت راست در کنار موشک، در سال ۱۹۱۷ موشکی را طراحی کرد که سوخت آن "اِتانول" و اکسیژن بود. در سال ۱۹۳۱ یوهانس وینکلر (Johannes Winkler) اولین موشک در اروپا با سوخت مایع را آزمایش کرد و راینهولد تیلینگ (Reinhold Tiling) استارت اولین موشک با سوخت جامد را در همان سال زد.

هدف رژیم هیتلر و نظامیان از سرمایه‌گذاری کلان و توسعه برنامه موشکی البته نه تسخیر فضا، بلکه برتری تکنولوژیک و ساخت سلاحی برای "راه‌حل نهایی" و پیروزی در جنگ بود. "اَگرگات ۴"، ۳، ۵، ۹ و ۱۰ و موشک‌‌های ضد هوایی "دختر راین" (Rheintochter) و آبشار و همچنین موشک سفیر راین از دیگر دستاوردهای "ورنر فون‌براون" و دیگر دانشمندان مرکز تحقیقات "پنه‌مونده‌" بود.

موشک "اَگرگات ۴" که به نام "V2" شهرت یافت به سری "سلاح‌های انتقام" (Vergeltungswaffe) پیوست. از دیگر سلاح‌های انتقام "بمب پرنده V1" یا (Fieseler Fi 103) بود که با آن لندن بمباران می‌شد (عکس از موزه پنه‌مونده)

در تولید این موشک‌ها ۵۴۴ شرکت و ۴۷ موسسه تحقیقاتی سهیم بودند. پس از بمباران پنه‌مونده در سال ۱۹۴۳، رژیم نازی ساخت سیستم تونل‌های زیرزمینی را سرعت بخشید تا بتواند تمامی روند تولید انبوه این موشک‌ها را به زیر زمین منتقل کند.

رژیم نازی در منطقه کوهن‌اشتاین با استفاده از ۶۰ هزار زندانی یهودی در اردوگاه کار و اسیران جنگی تونل‌های زیرزمینی را تاسیس کرد که بخاطر آن ۲۰ هزار نفر از فرط خستگی، گرسنگی، بیماری و شرایط سخت کار کشته شدند.

هیتلر دستور تولید سالانه بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار موشک را داده بود. دلیل آن این بود که او می‌خواست با استفاده انبوه از این موشک، عدم دقت "V2" در هدف‌گیری را جبران کند. اما مشکل اصلی در تولید سوخت آن بود که از الکل در آن استفاده می‌شد. الکلی که از سیب‌زمینی بدست می‌آمد و برای هر استارت نیاز به ۴۰ تن سیب‌زمینی داشت که غذای اصلی مردم آلمان است. گرسنگی مردم با پرواز موشک‌ها رابطه مستقیمی داشت.

علیرغم برتری موشکی رژیم ضدبشری هیتلر و بمباران انگلستان توسط موشک‌های آلمانی (عکس) که ویرانی‌ها و تلفات سنگینی نیز به بار آوردند، آلمان در جنگ شکست خورد. در جنگ از ۳ هزار موشک "V2" استفاده شد. یک سوم آن بر سر مردم لندن فرود آمد و همین مقدار انتورپن بلژیک را هدف قرار دادند.

با ورود نیروهای ارتش‌های متفقین به آلمان و کشف تونل‌های موشک‌های این کشور، ابعاد پیشرفت‌های موشکی آلمان برملا شد. پس از آن بود که دولت آمریکا تصمیم گرفت سریعا عملیات "پوشش" (Overcast) را به اجرا درآورد. در این عملیات تمامی موشک‌ها، صنایع مربوطه و دانشمندان موشکی آلمان به آمریکا منتقل شدند.

بخشی از عملیات "پوشش" انتقال دانشمندان موشکی آلمان به آمریکا بود. در این عکس لحظه تسلیم شدن ورنر فون بران (نفر وسط با دست شکسته) رئیس پروژه "اَگرگات ۴" به همراه یکصد نفر دیگر از دانشمندان موشکی آلمان به سربازان لشکر ۴۴ پیاده ارتش هفتم آمریکا را نشان می‌دهد. (از سمت چپ ماگنوس فون‌براون، دو سرباز آمریکایی، والتر دوربرگر، هربرت آکستر، ورنر فون‌براون، هانس لیندن‌برگ و برنهارد تس‌مان)

ورود موشک‌های "اَگرگات ۴" و دانشمندان آلمانی به آمریکا، جان‌تازه‌ای به برنامه موشکی و فضایی آمریکا بخشید. تمامی دانشمندان آلمانی در صنایع موشکی و ناسا به کار گرفته شدند. (عکس از انتقال موشک‌های "اگرگات ۴" به White Sands Missile Range برای تحقیقات و آزمایش).

همزمان دانشمندان آلمانی نیز برای کار بر روی برنامه موشکی به پایگاه نیومکزیکو فرستاده شدند. (عکس از راست مارتین شیلینگ، ورنر فون براون و ارنست اشتاین‌هوف) فون براون در سال ۱۹۵۵ شهروند آمریکا شد و تا مقام معاون ریاست ناسا نیز پیش رفت.

فون براون و تیم همراه او رسما در سال ۱۹۵۹ به سازمان فضایی آمریکا "ناسا" پیوستند. در سال ۱۹۶۷ تحت ریاست فون‌براون موشک "V Saturn" با آپولو ۴ به فضا پرتاب شد و یک سال بعد انسان برای اولین ‌بار قدم بر روی کره ماه گذاشت. (عکس: فون‌براون در حال توضیح به جان اف کندی، رئيس جمهور و لیندون جانسون، معاون رئیس جمهور آمریکا)

بخش دیگری از تاسیسات موشکی و دانشمندان آلمانی در اختیار ارتش سرخ و اتحاد جماهیر شوری قرار گرفتند. (عکس: موشک‌های زمین به زمین اسکاد روسی (مدل آر- ۱۱) با سوخت مایع که از روی موشک‌های V2 آلمان ساخته ‌شدند.