خزان گل، کسی که برای آسایش دیگران می کوشد

پس از تهاجم نیروهای اتحاد شوروی پیشین بر افغانستان، استاد خزان گل نه تنها برای آزادی کشور خود مبارزه می کرد، بلکه در فراهم ساختن زمینه های آموزش برای کودکان افغان نیز تلاش می نمود. استاد خزان گل که در آن زمان هنوز جوان بود و حال بالاتپر از هفتاد سال عمر دارد، باشندۀ ولسوالی تنی ولایت خوست است. او مبارزه اش را هم از همین منطقه آغاز کرد.

خزان گل در خوست و کابل به مکتب رفته بود و بعداً در سال 1964 برای تحصیلات عالی به آلمان رفت و در آنجا رشتۀ فیزیک و ریاضی را در سال 1973 در سطح فوق لیسانس تمام کرد. در آلمان آشنایان زیادی کسب کرد که بعداً با کمک آنها به اعمار مکاتب در افغانستان آغاز کرد.

دوران کودکی خزان گل در فقر سپری شده است. شاید او در همان زمان تصمیم گرفته باشد که در آینده برای فراهم ساختن زمینه های زندگی بهتر و آموزش کودکان افغان تلاش کند. او می گوید: "لباس هایم همه کهنه و پینه پینه بود، و تا صنف ششم کفش نداشتم و پای لچ مکتب می رفتم".

استاد خزان گل، در جریان جنگ ها، به خاطر پرورش نسل آینده بسیار نگران بود و این نگرانی وی با ادامه یافتن جنگ بیشتر می شد. او که نمی خواست در مناطق خارج از کنترول دولت کودکان از نعمت آموزش بی بهره بمانند، به بازسازی مکاتب در همان مناطق آغاز کرد.

استاد خزان گل در اوایل دهۀ 1980 با کمک دوستان آلمانی خود به روستاهای آلمان رفت و از مشکلات کودکان افغان حکایت کرد و اعانه جمع آوری نمود. او چند بار دیگر برای جمع آوری به آلمان سفر کرد و پول جمع آوری شده را در یک حساب شناخته شدۀ بانکی گذاشت و از آن برای ساختن مکاتب استفاده کرد. استاد خزان گل می گوید: "من در آلمان تحصیلات عالی کرده ام و در آنجا دوستان زیادی دارم. آنها مرا دعوت کردند و سیمینارها و کنفرانس ها را برای جمع آوری اعانه در آنجا راه اندازی کردند. به همین ترتیب آلمانی ها ما را کمک می کردند".

در آن سال ها افغانستان در شرایط بسیار دشواری قرار داشت. و ذهنیت مردم، به خاطر هجوم نیرو های اتحاد شوروی پیشین، در برابر همه خارجی ها تغییر یافته بود. برای خزان گل بسیار سخت بود که در همچو شرایطی مردم را قانع بسازد که در مناطق درگیر جنگ نیز باید مکاتب فعال باشند. خزان گل می گوید که برخی از افغان ها برای گرفتن پول های جمع آوری شده تلاش می کردند. خزان گل جوان در آن وقت از بزرگان منطقه طالب کمک شد: "از بزرگان پرسیدم که آیا می خواهید که در آینده داکتران زن داشته باشید که بیماران زنانه را معالجه کنند؟ آنها به من جواب مثبت دادند. بعد این را هم پذیرفتند که ترمیم و بازسازی مکاتب به دوش مردم محل باشد. آنها بعداً خود شان از این مکاتب حفاظت می کردند و حالا هم می کنند".

خزان گل تا حال در ولایت خوست هشت مکتب را بازسازی و نوسازی کرده است، که پنج مکتب آن برای پسران و سه دیگر برای دختران است. این مکاتب به نام های "د غره سینکی"، "سور کوت"، "مکتب دختران"، "متک میرزاگی"، "حصارک"، کوچان تنی"، "لیسه دخترانه بی بی خدیجه"، و "لندر"، همه در مربوطات ولایت خوست اند. در این مکاتب حالا هزاران کودک افغان، در راه یک آینده روشن و خوب خود گام بر می دارند.

به قول استاد خزان گل این مکاتب از قبل وجود داشته اند و با کمک وی بازسازی و نوسازی شده اند. استاد خزان گل، پس از آنکه رئیس معارف خوست مقرر شد، 50 مکتب دیگر را نیز در این ولایت تأسیس کرد، که برخی از آنها تا هنوز ساختمان ندارند.

قهرمان محلی خوستی ها

در یکی از مکاتبی که استاد خزان گل برای دختران ساخته است، صدها دختر درس می خوانند. یکی از شاگردان لیسه بی بی خدیجه می گوید: "حالا ما مکتب داریم و من اجازه دارم درس بخوانم. از دیگر مادران و پدران تقاضا می کنم که همانند پسران به دختران خود نیز اجازۀ تعلیم و آموزش را بدهند".

مکاتبی که توسط استاد خزان گل ساخته شده اند، تا حال سه چهار دوره فراغت داده اند. شمار زیاد فارغان این مکاتب حالا مشغول تحصیلات عالی در دانشگاه ها اند. رحیم گل نایل باشندۀ خوست می گوید: "از فیض استاد خزان گل این شاگران، چه پسران و چه دختران، حالا در پوهنتون ها درس می خوانند و این یک آیندۀ روشن را برای آنها تضمین می کند".

استاد خزان گل در پهلوی عرصه آموزش، برای ترویج باغداری و زراعت هم بسیار کار کرده است. او برای مردم نهال، گوسفند، بز و شتر کمک کرده است. او می گوید: "در مناطق کوهستانی زمین های زیادی را برای مردم آباد کرده ام، برای شان باغ ها ساخته ام، و آنها حالا از محصولات آن خانواده های خود را اعاشه می کنند".

وزارت معارف افغانستان به خاطر تلاش های استاد خزان گل برای تعلیم و تربیۀ کودکان افغان، امدال افتخاری طلا را به وی اعطا کرده است. او همچنان تحسین نامه های را از سوی والیان پیشین خوست بدست آورده است و جامعۀ مدنی ولایت خوست نیز در یک گردهمایی از کارکرد های او ستایش کرده است.

باشندگان خوست به منظور ستایش از این زحمات استاد خزان گل دستار افتخار را نیز بر سر اش گذاشته اند و او را نه تنها به دیدۀ یک بزرگ منطقه، بلکه به عنوان یک قهرمان محلی می شناسند.

نامبرده خودش زندگی سادۀ خود را به پیش می برد، اما برای دیگران یک زندگی مملو از آسودگی و راحتی را آرزو دارد.