Αναποτελεσματικές οι κυρώσεις σε Ρωσία και Ιράν

Όλοι το γνωρίζουν: Και το Ιράν  και η Κίνα, αλλά και οι ΗΠΑ: παρά τις υφιστάμενες κυρώσεις κατά του Ιράν, εξάγονται στην Κίνα πετρέλαιο σε ποσότητες ρεκόρ «Αν πιστέψετε την κινεζική κυβέρνηση, η χώρα δεν εισάγει πετρέλαιο από το Ιράν. Αντ' αυτού εισάγει πολύ αργό πετρέλαιο από τη Μαλαισία. Τόσο πολύ που, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των κινεζικών τελωνείων, η χώρα εισάγει υπερδιπλάσια ποσότητα πετρελαίου από ότι παράγει η Μαλαισία», δηλώνει ο ειδικός σε θέματα ορυκτού πλούτου Χαβιέ Μπλας στην ειδησεογραφική πύλη Bloomberg.

Σύμφωνα με τον ειδικό, με ένα απλό τέχνασμα μετατρέπεται το ιρανικό αργό πετρέλαιο σε μαλαισιανό. Θεωρεί ότι αυτός είναι «ο ευκολότερος και φθηνότερος τρόπος για να παρακαμφθούν οι αμερικανικές κυρώσεις». Και έτσι η Μαλαισία έγινε πέρυσι ο τέταρτος προμηθευτής πετρελαίου της Κίνας, μετά την Σαουδική Αραβία, την Ρωσία και το Ιράκ.

Το Ιράν χρησιμοποιεί εδώ και πολλά χρόνια τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ως κόμβο για την παράκαμψη των κυρώσεων. Αγαθά στις λίστες απαγορευμένων προϊόντων από τις ΗΠΑ ή την ΕΕ συχνά φθάνουν στο Ιράν μέσω Ντουμπάι. Το ίδιο ισχύει και για φορτία πετρελαίου που διοχετεύονται στους παραλήπτες τους μέσω ΗΑΕ.

Αυξήσεις κατά 1000% πωλήσεων γερμανικών αυτοκινήτων στη Ρωσία

Τέτοιους κόμβους διαθέτει φυσικά και η Ρωσία.Δεν υπάρχει σχεδόν κανένα προϊόν που να μην μπορεί να φθάσει μέσω τρίτης χώρας στη Ρωσία παρά τις κυρώσεις, όπως είναι για παράδειγμα, ανταλλακτικά για γερμανικά πολυτελή αυτοκίνητα ή ηλεκτρονικά εξαρτήματα που χρησιμοποιούνται στην τηλεκατεύθυνση οπλικών συστημάτων. Ενδεικτικό ότι οι πωλήσεις γερμανικών αυτοκινήτων και ανταλλακτικών αυξήθηκαν το 2023 κατά σχεδόν 1.000%.

Από τότε που η ΕΕ επέβαλε το 13ο πακέτο κυρώσεων κατά της Μόσχας στις 22 Φεβρουαρίου 2024 μετά την εισβολή στην Ουκρανία, η Ρωσία είναι η χώρα με τις περισσότερες κυρώσεις παγκοσμίως.Η ρωσική κυβέρνηση διόρθωσε προς τα πάνω τις προβλέψεις της για την φετινή οικονομική ανάπτυξη από 2,3% σε 2,8%. Σύμφωνα μάλιστα με το ΔΝΤ η ανάπτυξη θα κυμανθεί γύρω στο 3,2%, γιατί πολύ απλά οι εξαγωγές πετρελαίου είναι η ατμομηχανή της ρωσικής οικονομίας.

Μέχρι το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία, το Ιράν ήταν η χώρα με τις περισσότερες κυρώσεις στον κόσμο. Μετά από αυτό, οι ΗΠΑ και η ΕΕ επέβαλαν επανειλημμένα και νέες κυρώσεις. Η Ρωσία υπόκειται πλέον σε περισσότερες από 5.000 διαφορετικές στοχευμένες κυρώσεις, περισσότερες από το Ιράν, τη Βενεζουέλα, τη Μυανμάρ και την Κούβα μαζί.

Δεσμευτικές μόνο οι κυρώσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας

Ας σημειωθεί ότι οι κυρώσεις είναι δεσμευτικές βάσει του διεθνούς δικαίου μόνο όταν επιβάλλονται από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ. Κατά συνέπεια υπάρχουν πολλοί σημαντικοί παγκόσμιοι παίκτες, όπως η Ινδία, η Βραζιλία και η Κίνα, που δεν εφαρμόζουν τις εν λόγω κυρώσεις.

Για τον Κρίστιαν φον Σεστ, ειδικό σε ζητήματα κυρώσεων από το Γερμανικό Ινστιτούτο Παγκόσμιων και Περιφερειακών Σπουδών (GIGA), οι κυρώσεις δεν οδήγησαν Ρωσία και Ιράν σε αλλαγή στάσης. Στη παρούσα φάση ωστόσο οι ΗΠΑ και η ΕΕ βρίσκονται σε διαδικασία περαιτέρω αυστηροποίησης των κυρώσεων. Σύμφωνα με δημοσίευμα της Wall Street Journal, οι ΗΠΑ ετοιμάζουν κυρώσεις κατά ορισμένων κινεζικών τραπεζών,προκειμένου να τις αποκλείσουν από το παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Στόχος των αμερικανικών αρχών είναι να σταματήσουν κινεζικές τράπεζες που λειτουργούν ως μεσάζοντες παρέχοντας στήριξη στη ρωσική αμυντική παραγωγή, αναφέρει η αμερικανική οικονομική εφημερίδα, επικαλούμενη «πρόσωπα, τα οποία γνωρίζουν καλά το ζήτημα»

Οι πιέσεις αυξάνονται και στην περίπτωση των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων: «Τα ΗΑΕ έχουν γίνει σημαντικός κόμβος παράκαμψης των ιρανικών και ρωσικών κυρώσεων», διαπιστώνει η αμερικανική δεξαμενή σκέψης Atlantic Council. Για τον λόγο αυτό η Ομάδα Χρηματοοικονομικής Δράσης (FATF), ένα διεθνές συντονιστικό όργανο που έχει συσταθεί από την G7, την ΕΕ και τον ΟΟΣΑ για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος, έχει συμπεριλάβει τα ΗΑΕ στον λεγόμενο γκρίζο κατάλογο χωρών. Ο κατάλογος αυτός περιλαμβάνει χώρες, στις οποίες οι ερευνητές της FATF βλέπουν αυξημένο κίνδυνο νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, αλλά και την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος