Ο Τραμπ και η φωνή των αγανακτισμένων

Πέντε μέρες μετά τις αμερικανικές προεδρικές εκλογές συνεχίζονται οι διαδηλώσεις πολιτών κατά του Ντόναλντ Τραμπ. Παράλληλα δημοσιογράφοι και αναλυτές επιχειρούν όλες αυτές τις μέρες να ερμηνεύσουν με πειστικό τρόπο πώς ένα τόσο πολωτικό και συγκρουσιακό πρόσωπο κατόρθωσε τελικά, κόντρα στα προγνωστικά, να γίνει ο επόμενος αμερικανός πρόεδρος.

Όπως εκτίμησε ο γερμανός κοινωνιολόγος Χάιντς Μπούντε στην DW, η νίκη του Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί στοιχείο μιας νέας πραγματικότητας. «Έχω την εντύπωση ότι βρισκόμαστε παγκοσμίως στο ξεκίνημα ενός νέου πολιτικού κύκλου, ο οποίος άνοιξε με το Brexit και τώρα, με τη νίκη του Τραμπ, έφτασε στον δεύτερο σταθμό του. Και φαίνεται και στις δύο περιπτώσεις ότι σημαντικά τμήματα του εκάστοτε πληθυσμού επιχειρούν να βάλουν οριστικό τέλος σε μια εξέλιξη που καθόρισε την πολιτική και την κοινωνία τα τελευταία 30 χρόνια. Να πουν κατά κάποιο τρόπο ότι ‘εσείς μας μιλάτε για καταστάσεις win-win και ότι η κοινωνία των πολιτών έχει ενισχυθεί΄. Γεγονός είναι όμως ότι υπάρχει μεγαλύτερη ανισότητα, περισσότερες διαφωνίες και άγνοια στον πληθυσμό», επισήμανε ο Χάιντς Μπούντε.

Κοινά σημεία μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ

Ο καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Κάσελ διακρίνει κοινά σημεία μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης σε ό,τι αφορά το φαινόμενο των αγανακτισμένων πολιτών. Όπως εξήγησε, «τα σημεία ταύτισης αφορούν καταρχήν την πολιτική ατζέντα. Και στην Ευρώπη αποκτούν κάποια εξουσία κινήματα που τάσσονται κατά του κατεστημένου. Κύριο θέμα τους είναι η αποτυχία των ελίτ, στην οποία προστίθεται η ελλιπής επεξεργασία των νέων καταστάσεων που δημιουργεί η μετανάστευση. (…) Επικρατεί ένα είδος γενικευμένης αίσθησης ότι ανακτάται η δημοκρατική κυριαρχία -αίσθηση που είναι βεβαίως αφελής».

Η άνοδος του ξενοφοβικού κόμματος AfD στη Γερμανία, το απρόσμενο Brexit στη Μ. Βρετανία και η ακόμη πιο απροσδόκητη επικράτηση του Τραμπ στις ΗΠΑ, συνιστούν κατά τον Χάιντς Μπούντε φαινόμενα διαμαρτυρίας «ξεχασμένων» κοινωνικών στρωμάτων. Όπως υπογράμμισε, «αν ερμηνεύσουμε για λίγο με θετικό τρόπο το αποτέλεσμα των αμερικανικών εκλογών, τότε μπορούμε να πούμε ότι συνιστά ένα είδος κραυγής διαμαρτυρίας προς τις πολιτικές και κοινωνικές ελίτ. Ο Τραμπ αλλά και η Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία έλεγαν επανειλημμένα ότι ενδιαφέρονται για τους βυθισμένους στη λήθη γυναίκες και άνδρες, για τους οποίους δεν μιλάει κανείς. Η διατύπωση αυτή περί ξεχασμένων ανδρών και γυναικών είναι ένα μήνυμα που επισημαίνεται τώρα στην πολιτική τάξη, λέγοντας ‘σκεφτείτε τι συνέβη μπροστά στα μάτια σας. Έχει γίνει μια αλλαγή στην κοινωνία».

Φόλκερ Βάγκενερ / Άρης Καλτιριμτζής