Η ταυτότητα των γερμανικών κομμάτων

Η Χριστιανοδημοκρατική Ένωση Γερμανίας (CDU) και η Χριστιανοκοινωνική Ένωση (CSU)

Χρώμα: Μαύρο

Πρόεδροι: Άγκελα Μέρκελ (CDU) και Χορστ Ζεεχόφερ (CSU)

Κεντρική υποψήφια: Άγκελα Μέρκελ

Αριθμός μελών: 420.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 41,5%

Ιδιαιτερότητα: Η CDU και η CSU ανήκουν σε κοινή κοινοβουλευτική ομάδα στη Βουλή. Η CDU δεν βάζει υποψηφιότητα στη Βαυαρία (έδρα της CSU) και η CSU δεν είναι υποψήφια σε όλα τα υπόλοιπα ομοσπονδιακά κρατίδια εκτός Βαυαρίας.

Παραδοσιακοί ψηφοφόροι: Πιο πιστή ομάδα ψηφοφόρων είναι οι πιστοί χριστιανοί. Εξαιρετικά ανεβασμένα ποσοστά ψήφων προέρχονται από άτομα άνω των 60 ετών. Οι πλειονότητα των ψηφοφόρων των CDU και CSU είναι αγρότες και ελεύθεροι επαγγελματίες. Το επίπεδο εκπαίδευσης των ψηφοφόρων τους είναι κατά πλειοψηφία μεσαίο και κατώτερο, ενώ το ποσοστό των αποφοίτων ανώτατης εκπαίδευσης ανάμεσά τους είναι κάτω του μέσου όρου.

Ιστορία: Η CDU ιδρύθηκε μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στη Δυτική Γερμανία ως δεξαμενή συγκέντρωσης των χριστιανών-συντηρητικών ψηφοφόρων. Επί καγκελαρίας του Κόνραντ Αντενάουερ, μεταξύ 1949 και 1963, εξελίχθηκε σε κυρίαρχη πολιτική δύναμη στη μεταπολεμική Γερμανία. Ο Αντενάουερ και ο υπουργός Οικονομικών και μετέπειτα διάδοχός του, Λούντβιχ Έρχαρντ, καθοδήγησαν τη Δυτική Γερμανία στο «οικονομικό θαύμα». Ο μακροβιότερος καγκελάριος ήταν πάντως ο χριστιανοδημοκράτης Χέλμουτ Κολ. Επί δικής του καγκελαρίας επιτεύχθηκε το 1990 η Επανένωση της Γερμανίας. Από το 2005 τα ηνία έχει αναλάβει η Άγκελα Μέρκελ. Τα 47 από 67 συνολικά χρόνια διακυβέρνησης της ομοσπονδιακής Γερμανίας διετέλεσαν καγκελάριοι πολιτικοί των CDU και CSU.

Πολιτικό πρόγραμμα: Η Άγκελα Μέρκελ τάσσεται τόσο υπέρ της συνέχισης όσο και μιας προσεκτικής αναθεώρησης των παραδοσιακών αξιών της CDU. Η απόφασή της να εγκαταλείψει σταδιακά την πυρηνική ενέργεια και η στάση της στο προσφυγικό ξένισαν πολλούς παραδοσιακούς ψηφοφόρους. Ο επίσης χριστιανοδημοκράτης υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είναι θιασώτης της αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής.

Προτιμώμενοι εταίροι: FDP και SPD. Σε κάποια κρατίδια έχουν συνασπιστεί και με τους Πράσινους.

Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα Γερμανίας (SPD)

Χρώμα: Κόκκινο

Πρόεδρος και βασικός υποψήφιος: Μάρτιν Σουλτς

Αριθμός μελών: 440.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 25,7%

Παραδοσιακοί ψηφοφόροι: Οι ψηφοφόροι του SPD είναι κατά κανόνα εργάτες στη βιομηχανία που πρόσκεινται σε συνδικάτα. Το κόμμα ψηφίζουν όμως ολοένα και περισσότερο πολίτες με βλέψεις κοινωνικής ανέλιξης από τις μεσαίες τάξεις. Τα κομματικά προπύργια του SPD βρίσκονται στις πυκνοκατοικημένες βιομηχανικές περιοχές της Γερμανίας.

Ιστορία: Ιδρύθηκε το 1875 και είναι το παλαιότερο κόμμα της Γερμανίας. Με την ίδρυση του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας το 1915, το SPD προσέλκυσε δυνάμεις προσανατολισμένες στις μεταρρυθμίσεις. Στη ναζιστική περίοδο το κόμμα είχε απαγορευθεί, πολλά μέλη του σκοτώθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης και εξορίστηκαν. Μετά την ίδρυση της μεταπολεμικής Ομοσπονδιακής Γερμανίας, το SPD ήταν για μεγάλη περίοδο στην αντιπολίτευση. Το 1966, επί καγκελαρίας του χριστιανοδημοκράτη Κουρτ-Γκέοργκ Κίσινγκερ, σχημάτισε ευρύ κυβερνητικό συνασπισμό με την CDU. Πρώτος σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος ήταν ο Βίλι Μπραντ, ο οποίος κυβέρνησε τη Δυτική Γερμανία από το 1969 έως το 1974. Ο Μπραντ υποστήριξε μια πολιτική προσέγγισης απέναντι στην ανατολική Ευρώπη, που τελούσε υπό κομμουνιστική διακυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένης της πρώην Λαοκρατικής Δημοκρατίας της Γερμανίας (DDR). Διάδοχος του ήταν ο επίσης σοσιαλδημοκράτης Χέλμουτ Σμιτ. Τελευταίος καγκελάριος του SPD διετέλεσε ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο οποίος ηγήθηκε μεταξύ 1998 και 2005 ενός κυβερνητικού συνασπισμού Σοσιαλδημοκρατών και Πρασίνων. Από το 1950 το SPD συμμετείχε για 34 συνολικά χρόνια σε κυβερνητικούς συνασπισμούς της Γερμανίας. 

Πολιτικό πρόγραμμα: Η κοινωνική δικαιοσύνη και η εκπαίδευση είναι βασικοί πυλώνες της πολιτικής ατζέντας του SPD. Οι Σοσιαλδημοκράτες συνέβαλαν καθοριστικά στην θέσπιση κατώτατου ωρομισθίου στη Γερμανία. Με τη λεγόμενη Ατζέντα 2010 του Γκέρχαρντ Σρέντερ, που περιλάβανε ευρείες μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, το κόμμα απώλεσε τη στήριξη παραδοσιακών ψηφοφόρων του. Αυτό εξηγεί και τη σημερινή προσεκτική αποστασιοποίηση του Μάρτιν Σουλτς από τη συγκεκριμένη πολιτική. Το  κύριο βάρος πέφτει τώρα στα σημεία της κοινωνικής δικαιοσύνης και της φορολογικής αναδιανομής από τα πάνω προς τα κάτω.

Προτιμώμενοι εταίροι: Πράσινοι, CDU,  ενδεχομένως και Αριστερά (Linke)

Η Αριστερά (Die Linke)

Χρώμα: Κόκκινο

Πρόεδροι: Κάτια Κίπινγκ, Μπερντ Ρίξινγκερ

Βασικοί υποψήφιοι: Ζάρα Βάγκενκνεχτ, Ντίτμαρ Μπαρτς

Αριθμός μελών: 60.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 8,6%

Παραδοσιακοί ψηφοφόροι: Προπύργιο της Αριστεράς είναι τα νεότερα ομοσπονδιακά κρατίδια, που ανήκαν στην DDR. Οι ψηφοφόροι της είναι κατά κανόνα εργάτες ή άνθρωποι προερχόμενοι από εισοδηματικά και μορφωτικά ασθενέστερες κοινωνικές ομάδες. Στη δυτική Γερμανία η Linke έχει τη φήμη του κόμματος διαμαρτυρίας και προσελκύει κατά κανόνα ψηφοφόρους μικρότερης ηλικίας. Σήμερα είναι  το μεγαλύτερο κόμμα της γερμανικής αντιπολίτευσης στην ομοσπονδιακή Βουλή. Πάντως μερίδα των εν δυνάμει ψηφοφόρων της Αριστεράς βλέπει με συμπάθεια τον λαϊκιστικό εθνικισμό που εκπροσωπεί το κόμμα AfD.

Ιστορία: Αν και ιδρύθηκε μόλις το 2007, έχει πολύ μεγαλύτερη ιστορία, καθώς θεωρείται διάδοχο σχήμα του Ενιαίου Σοσιαλιστικού Κόμματος Γερμανίας (SED), το οποίο κυβερνούσε δικτατορικά στην DDR μέχρι την πτώση του Τείχους του Βερολίνου το 1989. Η ίδρυση της Αριστεράς βασίστηκε στη συγχώνευση του PDS -διάδοχου σχήματος του SED- και του δυτικογερμανικού κόμματος Εργατικής και Κοινωνικής Δικαιοσύνης (WASG), μιας αριστερής πτέρυγας που αποσχίστηκε από το SPD. Πρωταγωνιστικές πολιτικές προσωπικότητες ήταν ο Γκρέγκορ Γκύζι και άλλοτε επικεφαλής του SPD Όσκαρ Λαφοντέν. Η Αριστερά συμμετέχει σε κάποιους κυβερνητικούς συνασπισμούς στα ανατολικά γερμανικά κρατίδια, ωστόσο ουδέποτε υπήρξε εταίρος ομοσπονδιακής κυβέρνησης.

Πολιτικό πρόγραμμα: Είναι το μόνο κόμμα του ομοσπονδιακού κοινοβουλίου που απορρίπτει στρατιωτικές αποστολές στο εξωτερικό. Ζητεί διάλυση του ΝΑΤΟ και αισθητή αύξηση του κατώτατου ωρομισθίου στα 12 ευρώ. Ορισμένοι πολιτικοί επιστήμονες θεωρούν την Αριστερά ακραίο κόμμα, που επιδιώκει την ανατροπή της καπιταλιστικής οικονομικής τάξης, ωστόσο το ίδιο το κόμμα τάσσεται στην πραγματικότητα μόνο υπέρ της αυστηρότερης ρύθμισης των χρηματαγορών, υψηλότερων φόρων για τα μεγάλα εισοδήματα, περιορισμό στο ύψος των ενοικίων και περισσότερες επενδύσεις στις κοινωνικές υποδομές.

Συμμαχία ’90 / Πράσινοι

Χρώμα: Πράσινο

Πρόεδροι: Ζιμόνε Πέτερ, Τζεμ Έτζντεμιρ

Επικεφαλής υποψήφιοι: Τζεμ Έτζντεμιρ, Κάτριν Γκέρινγκ-Έκαρντ

Αριθμός μελών: 60.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 8,4%

Παραδοσιακοί ψηφοφόροι: Οι Πράσινοι είναι ιδιαίτερα ισχυροί στα αστικά κέντρα της πρώην Δυτικής Γερμανίας και κυρίως στις πανεπιστημιουπόλεις. Οι ψηφοφόροι τους έχουν εισοδήματα που ξεπερνούν τον μέσο όρο και απασχολούνται κυρίως στους κλάδους της παροχής υπηρεσιών και της εκπαίδευσης. Ο μέσος όρος ηλικίας τους ανέβηκε βαθμιαία τα τελευταία χρόνια. Λιγότεροι από το 10% των ψηφοφόρων του κόμματος είναι σήμερα κάτω των 35 ετών.

Ιστορία: Οι Πράσινοι υπήρξε μάλλον το πιο επιτυχημένο κίνημα κόντρα στην κυρίαρχη κουλτούρα στην ιστορία της μεταπολεμικής Γερμανίας. Το κόμμα προέκυψε από μια δεξαμενή κοινωνικών κινημάτων διαμαρτυρίας της δεκαετίας του 1980, τα οποία διεκδικούσαν μεταξύ άλλων την πλήρη εγκατάλειψη της πυρηνικής ενέργειας, τερματισμό του εξοπλιστικού ανταγωνισμού και την αναγνώριση των δικαιωμάτων των ομοφυλοφίλων. Οι Πράσινοι ιδρύθηκαν το 1980 και συγχωνεύθηκαν το 1993 με τους Πράσινους της ανατολικής Γερμανίας, που ονομάζονταν Συμμαχία ’90. Το κόμμα έγινε διεθνώς γνωστό τη δεκαετία του 2000, όταν έγινε κυβερνητικός εταίρος του SPD, συμμετέχοντας με σειρά στελεχών του στο υπουργικό συμβούλιο του καγκελαρίου Σρέντερ. Ένας εκ των «πράσινων» υπουργών ήταν και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών Γιόσκα Φίσερ.

Πολιτικό πρόγραμμα: Πολιτικοί επιστήμονες διαχωρίζουν τα στελέχη των Πρασίνων σε «πραγματιστές», που προτίθενται να κάνουν συμβιβασμούς προκειμένου να αναλάβουν κυβερνητική εξουσία, και εκπροσώπους των θεμελιωδών αξιών του κόμματος, που εξακολουθούν να υποστηρίζουν ριζοσπαστικότερες θέσεις. Το γεγονός ότι οι Πράσινοι έχουν σχηματίσει στην Έσση και στη Βάδη-Βυρτεμβέργη κυβερνητικούς συνασπισμούς με την CDU θεωρείται τεκμήριο επικράτησης των «πραγματιστών» στο εσωτερικό του κόμματος. Την ώρα που η προστασία του περιβάλλοντος παραμένει βασικός πυλώνας της πολιτικής τους, οι Πράσινοι επιχείρησαν το τελευταίο διάστημα να υιοθετήσουν μια αριστερή ατζέντα στα πεδία της φορολογικής και κοινωνικής πολιτικής.

Προτιμώμενοι εταίροι: SPD και ενδεχομένως CDU.

Κόμμα Ελεύθερων Δημοκρατών (FDP)

Χρώμα: Κίτρινο

Πρόεδρος και κεντρικός υποψήφιος: Κρίστιαν Λίντνερ

Αριθμός μελών: 54.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 4,8%. Λόγω του εκλογικού ορίου του 5% έμεινε εκτός ομοσπονδιακής Βουλής.

Παραδοσιακοί ψηφοφόροι: Η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του FDP είναι ελεύθεροι επαγγελματίες, κυρίως επιχειρηματίες, οδοντίατροι, φαρμακοποιοί ή δικηγόροι και κατά μειοψηφία δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι.

Ιστορία: Οι Φιλελεύθεροι είχαν συνεχή παρουσία στο ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο από την ίδρυση της Ομοσπονδιακής Γερμανίας το 1949 έως το 2013. Ιδρύθηκαν το 1948 και λειτουργούσαν συχνότατα ως μικρός κυβερνητικός εταίρος σε συνασπισμούς με την CDU αλλά και το SPD, συμμετέχοντας σε κυβερνήσεις επί 41 χρόνια. Το ιστορικό τους στέλεχος, ο Χανς-Ντίτριχ Γκένσερ, διετέλεσε επί πολλά χρόνια υπουργός Εξωτερικών και είχε διεθνή ακτινοβολία και φήμη. Μετά την αποτυχία τους στις εκλογές του 2013, οι Φιλελεύθεροι ξεκίνησαν μια προσπάθεια ανασύνταξης, η οποία φαίνεται ότι έχει αποφέρει θετικά αποτελέσματα, με το κόμμα να εμφανίζεται σήμερα ξανά αισθητά ισχυρότερο.

Πολιτικό πρόγραμμα: Το FDP υποστηρίζει την αρχή της ατομικής ελευθερίας και πρωτοβουλίας, καθώς και των δικαιωμάτων των πολιτών. Κεντρικά αιτήματά του είναι η μείωση των φόρων και των ρυθμιστικών διατάξεων για τις χρηματαγορές στη βάση της αρχής «λιγότερο κράτος».

Προτιμώμενοι εταίροι: Τα τελευταία χρόνια η CDU, κατά το παρελθόν συχνά και το SPD.

Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD)

Χρώμα: Γαλάζιο

Πρόεδροι: Φράουκε Πέτρι, Γεργκ Μόιτεν

Βασικοί υποψήφιοι: Αλεξάντερ Γκάουλαντ, Άλις Βάιντερ

Αριθμός μελών: 27.000

Ποσοστό στις ομοσπονδιακές εκλογές 2013: 4,7%. Ως εκ τούτου δεν κατόρθωσε να εισέλθει στη Βουλή.

Παραδοσιακοί ψηφοφόροι: Η πλειοψηφία των ψηφοφόρων του AfD είναι άνδρες, συνήθως νεαρότερης ηλικίας, έχουν χαμηλότερο μορφωτικό επίπεδο και είναι εισοδηματικά ασθενέστεροι. Μόλις το 15% των εγγεγραμμένων μελών του είναι γυναίκες. Το AfD κατόρθωσε να αποσπάσει ψηφοφόρους από όλα τα υπόλοιπα κόμματα εκτός των Πρασίνων, καταφέρνοντας να κινητοποιήσει και πολλούς ψηφοφόρους που δεν ψήφιζαν.

Ιστορία: Το εθνολαϊκιστικό AfD ιδρύθηκε μόλις το 2013 και έχασε οριακά την είσοδό του στην ομοσπονδιακή Βουλή. Από τότε ωστόσο έχει καταφέρει να εισέλθει σε 12 τοπικά κοινοβούλια της χώρας και στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ιδρυτικά του μέλη υπήρξαν μια ομάδα ευρωσκεπτικιστών πανεπιστημιακών, οι οποίοι διαμαρτύρονταν για τη δημιουργία του ευρωπαϊκού μηχανισμού για την οικονομική διάσωση της Ελλάδας. Μια εσωτερική διαμάχη το 2015 οδήγησε σε μια δεξιά μετατόπιση του κόμματος. Η νέα πρόεδρός του Φράουκε Πέτρι υιοθέτησε εθνικιστική ατζέντα με εχθρική ρητορική κατά του Ισλάμ, ενώ μετά το ξέσπασμα της προσφυγικής κρίσης είχε επιτυχία με θέσεις κατά των μεταναστών. Το AfD είναι το μόνο από τα μεγαλύτερα γερμανικά κόμματα που χαιρέτισε ρητά τόσο το Brexit όσο και την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στις ΗΠΑ.

Πολιτικό πρόγραμμα: Θέλει να κλείσει τα εξωτερικά σύνορα της ΕΕ, να επιβάλει αυστηρούς ελέγχους στα γερμανικά σύνορα και να κατασκευάζει στρατόπεδα μεταναστών στο εξωτερικό με στόχο να αποτρέψει την είσοδό τους στη Γερμανία. Τάσσεται υπέρ της ταχύτατης απέλασης απορριφθέντων αιτούντων άσυλο και της παροχής οικονομικών κινήτρων σε αλλοδαπούς που ζουν στη Γερμανία ώστε να επιστρέψουν στις πατρίδες τους. Το AfD δίνει προτεραιότητα σε μια παραδοσιακή, γερμανική κυρίαρχη κουλτούρα και απορρίπτει την άποψη ότι το Ισλάμ αποτελεί μέρος της γερμανικής κοινωνίας. Επίσης αμφιβάλλει ότι για την κλιματική αλλαγή ευθύνεται ο άνθρωπος και θέλει να αντιστρέψει την πορεία της Γερμανίας προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Προτιμώμενοι εταίροι: Κανείς

Μπεν Νάιτ / Άρης Καλτιριμτζής